Ondernemingskamer stelt onderzoek in naar jarenlange bestuurssoap bij Centric

Hoe belangrijk is Centric?

Centric is een van de grootste ict-bedrijven van Nederland. Het is opgericht door miljonair Gerard Sanderink (74). Jaarlijks draait het een omzet van ruim 400 miljoen euro, en er werken een kleine vierduizend mensen. Sanderink is ook eigenaar van ingenieursbureau Oranjewoud, waar bouwbedrijf Strukton tegenwoordig onder valt.

De klanten van automatiseerder Centric zijn talrijk: bedrijven als ASML, maar ook in grote mate overheden en overheidsinstellingen. Veel gemeenten maken gebruik van software van Centric en het bedrijf is verantwoordelijk voor een deel van de ict bij De Nederlandsche Bank.

Wat er bij het bedrijf gebeurt kan daarom ook gevolgen hebben voor het functioneren van het openbaar bestuur. Kamerleden hebben hun zorgen uitgesproken over het zakendoen van overheden met Centric.

Waarom is er onrust ontstaan?

Het succes van Centric komt vanaf 2018 onder druk te staan. In de jaren die volgen lopen topbestuurders weg of worden ze ontslagen, verliest het bedrijf klanten en daalt de omzet.

Dat is allemaal het gevolg van een relatie die Sanderink begint met Rian van Rijbroek, en vetes die hij uitvecht met zijn ex-vriendin Brigitte van Egten. Van Rijbroek kreeg bekendheid omdat ze zich ten onrechte presenteerde als cyberexpert met een verleden bij de geheime dienst, onder meer in een interview bij Nieuwsuur. Kenners omschrijven haar als cybercharlatan.

Gaandeweg krijgt ze steeds meer invloed op de bedrijfsvoering van Centric, hoewel ze er officieel geen onderdeel van is. Bovendien zou ze Sanderink opzetten tegen zijn ex. Er volgen tal van rechtszaken tussen Sanderink en Van Egten, die hij beschuldigt van fraude toen ze directeur was bij een ander bedrijf van Sanderink. Ze zou onder meer ook terabytes aan porno geplaatst hebben op de servers van dat bedrijf.

Sanderink heeft Centric in de rechtszaken tegen Van Egten betrokken. Zo moet hij zijn ex 1,9 miljoen euro aan dwangsommen betalen, maar laat hij Centric voor eenzelfde bedrag beslag leggen op tegoeden van Van Egten, omdat zij omzetverlies bij Centric zou hebben veroorzaakt. De rechter heeft Sanderink daarvoor op de vingers getikt.

Van Egten vermoedt dat Van Rijbroek de bron is van de aanhoudende beschuldigingen aan haar adres. Om daar achter te komen laat zij beslag leggen op telefoons en laptops van Van Rijbroek en Sanderink. Als een deurwaarder Sanderinks telefoon in beslag komt nemen onder begeleiding van een politie-inspecteur, bedreigt hij hen. Naar aanleiding daarvan stapt Sanderink begin 2021 op als topman bij Centric en Oranjewoud.

Welke rol heeft Sanderink dan nog?

Na zijn terugtreden lijkt de rust te wederkeren. Maar in oktober vorig jaar volgt er ineens een plottwist in de Centric-soap: de Raad van Bestuur benoemt Sanderink weer tot topman.

Dan komt het Openbaar Ministerie in actie en stapt naar de Ondernemingskamer. Dat is zeer ongebruikelijk. Normaal gesproken behandelt de Ondernemingskamer interne conflicten, maar het OM ziet zich genoodzaakt om te vragen in te grijpen ‘om redenen van openbaar belang’. Daarmee doelt het met name op de klanten van Centric die belangrijk zijn voor het functioneren van het land.

De rechter oordeelt begin november snoeihard over Sanderink, en draait zijn herbenoeming tot topman terug. ‘U bent niet in staat om rationele beslissingen te nemen’, zegt hij tegen de miljonair. Sanderink brengt volgens hem de continuïteit van het bedrijf in gevaar.

Ook stelt de Ondernemingskamer een nieuwe Centric-bestuurder aan: Peter Wakkie, die bestuurder of commissaris was bij onder meer Ahold, ABN Amro en TomTom, krijgt tijdelijk de leiding. Daarmee lijkt Sanderink definitief op afstand gezet. Toch is het verhaal nog niet ten einde.

Waarom moest de Ondernemingskamer zich vrijdag opnieuw uitspreken?

Sanderinks invloed is nog niet helemaal weg. In november werd besloten dat hij zijn 17,5 duizend aandelen, op eentje na, moest overdragen aan een beheerder die door de Ondernemingskamer is aangewezen. Daarmee heeft hij geen invloed meer op het beleid van Centric, maar hij kan wel besluitvorming vertragen. Zo heeft hij het recht om bij de aandeelhoudersvergadering te zijn.

De afgelopen maanden was Sanderink echter niet bereikbaar voor het bestuur van Centric. Bovendien zegt Wakkie te hebben voorkomen dat meer klanten en werknemers vertrokken, met de toezegging dat Sanderink niks meer met het bedrijf te maken heeft.

Het ene aandeel van Sanderink kan negatief uitwerken op het imago van Centric. Daarom was er vorige week opnieuw een zitting van de Ondernemingskamer. Zowel het OM als het nieuwe bestuur wilden dat Sanderink ook zijn allerlaatste aandeel overdraagt. Bovendien vroegen ze om een onderzoek naar hoe de bestuurscrisis bij Centric kon ontstaan en voortduren, om de verhoudingen binnen het bedrijf te herstellen.

De Ondernemingskamer heeft met beide verzoeken ingestemd. Er komt een onderzoek, dat wordt uitgevoerd door Yvette Borrius, een advocaat die is gespecialiseerd in ondernemingsrecht. Ook het laatste Sanderink-aandeel komt voorlopig in handen van een beheerder. Het behelst de periode tot 3 november 2022, toen Sanderink door de Ondernemingskamer uit zijn functie werd ontheven.

Sanderink zelf vindt dat zijn bedrijf hem wordt afgenomen. De rechter gaat volgens hem zijn boekje te buiten en zou hem en Rian van Rijbroek proberen kapot te maken. Van Rijbroek is overigens niet meer Sanderinks vriendin, maar zijn vrouw. Begin dit jaar trouwden ze.