Een doelpunt en ruim tachtig minuten speeltijd – Memphis Depay is bijna helemaal terug

In de twintigste minuut wordt Memphis Depay even overmoedig. Hij kijkt naar Virgil van Dijk, gebaart waar de bal moet komen, de centrale verdediger stuurt hem de diepte in. Het veld ligt open, maar het doel is nog ver. Wachten op aansluiting dus, Cody Gakpo sprint mee naar voren. Boem. Depay ramt de bal van een meter of 35 uit de stuit naast. Kansloze poging.

Gakpo kijkt even vertwijfeld naar de lucht, loopt dan snel door. Dit hoort bij het spel van Depay, weet hij. Zeker als de aanvaller van FC Barcelona goed in zijn vel zit. Dat zit hij deze zaterdagavond in de achtste finale van het WK tegen de Verenigde Staten. Hij komt regelmatig aan de bal, met ruimte om zich heen. Vaak doet hij er iets goeds mee. Zoals in de dertiende minuut, als hij met een achteloze pass Blind vrijspeelt aan de linkerkant. Maar vooral bij het openingsdoelpunt in de tiende minuut van de wedstrijd, als hij de bal na een vloeiende aanval in de linkerhoek schiet.

Geen typische nummer 9

Met het doelpunt betaalt Depay terug voor het krediet dat hij van zijn coach krijgt. Louis van Gaal heeft de speelwijze van Oranje voor een belangrijk deel aan Depay aangepast. De bondscoach beschouwt hem als zijn beste speler, maar vindt Depay geen typische nummer 9. Geen aanspeelpunt, zoals Vincent Janssen of Luuk de Jong dat kunnen zijn. Geen pure afmaker ook. Depay heeft ruimte nodig om te dribbelen, acties te maken. Die krijgt hij in dit systeem met twee aanvallers.

Dat hij bij FC Barcelona dit seizoen meestal op de bank zat, vond Van Gaal niet zo’n probleem. Depay ‘leverde’ immers altijd in Oranje. En hoe. Twaalf keer scoorde hij in de kwalificatiereeks voor dit toernooi. Zes keer gaf hij de beslissende voorzet. Geen enkele speler kwam bij die cijfers in de buurt. „Hij is mijn topscorer en mijn assistkoning”, zei Van Gaal.

De hamstringblessure die hij opliep in de wedstrijd tegen Polen in september was een groter probleem. Van Gaal neemt, zegt hij steeds, ‘in principe’ geen geblesseerde spelers mee naar grote toernooien. Maar voor Depay maakte hij een uitzondering. Als het herstel voorspoedig verliep, kon hij tijdens de groepsfase zijn eerste minuten maken. Als dat goed ging, was hij wedstrijdfit in de knock-outfase.

Op de bank

Hij viel in tegen Senegal en Ecuador. Depay kan dat niet goed, op de bank zitten. Dan is hij gespannen, en invallen vindt hij moeilijk. Van druk en kritiek heeft hij dan weer minder last, zei hij tijdens dit toernooi in gesprek met VI. „Ik ben een speler die de druk bij zichzelf legt. Altijd. Dus dit zorgt er helemaal niet voor dat ik extra spanning voel, of zo. Ik wil beslissend zijn en goed spelen, dat verwachtingspatroon heb ik zelf gecreëerd. Ik heb intussen 42 goals gemaakt in Oranje, nou, dan mógen de mensen toch iets van mij verwachten.” Tegen Qatar begon hij voor het eerst in de basis, die 65 minuten kwam hij goed door. Fysiek althans, hij kon zijn stempel niet drukken op het spel. Dat riep de vraag op of Depay vorm miste na anderhalve maand zonder wedstrijd. Zaterdagavond in het Khalifa-stadion gaf hij het antwoord. Depay kan nog altijd een klasse apart zijn voorin bij Oranje.

Ook na rust toont hij af en toe die klasse. Balletje onder de voet, tegenstander uitgespeeld. In de zestigste minuut valt een bal voor zijn voeten even buiten het strafschopgebied. Nauwelijks tijd, schieten uit stand, binnenkant voet net over het doel. En hij oogt fit, loopt veel, noodzakelijk in het systeem dat Van Gaal wil spelen. Met Steven Bergwijn – zijn favoriete medespeler voorin, heeft hij een paar dagen eerder gezegd – na rust soms als meest vooruitgeschoven aanvaller, verdedigt Depay als het nodig is mee tot in het eigen strafschopgebied.

Soms is hij slordig. Halverwege de tweede helft leidt hij met een mislukte pass op zijn eigen verdediging zelfs een offensief in van de VS, waar een paar minuten later een doelpunt uit valt. Hij staat er met de handen op het hoofd naar te kijken. Van Gaal zal het hem niet al te kwalijk nemen. Hij heeft gezien dat Depay weer lijkt op de speler van voor zijn blessure. Het doelpunt, zijn eerste sinds 11 juni, doet hem veel, zegt hij na afloop: „Ik ben er blij mee, op naar de volgende.”