Direct naar artikelinhoud
Analyse

Of Macrons bezoek aan Biden werkelijk iets heeft opgeleverd, valt nog te bezien

De meningsverschillen over de Amerikaanse klimaatsubsidies kunnen worden opgelost, verklaarden Joe Biden en Emmanuel Macron donderdag samen in Washington. De vraag is hoeveel er van die optimistische woorden terechtkomt.

Presidenten Emmanuel Macron (links) en Joe Biden donderdag in het Witte Huis.Beeld AP

De Franse president Emmanuel Macron was weer helemaal in zijn element tijdens een driedaags staatsbezoek aan de Verenigde Staten. Met zijn overleg met Biden wist hij een handelsoorlog af te wenden, althans voorlopig: Biden beloofde nog eens te kijken naar de Inflation Reduction Act (IRA), een gigantisch pakket aan klimaatsubsidies dat volgens Europa ten koste gaat van het Europese bedrijfsleven.

Het bezoek van Macron aan Washington werd afgesloten met een uitbundig diner waarvoor tweehonderd kreeften uit Maine waren aangevoerd. Regisseur Claude Lelouch, astronaut Sophie Adenot, modekoningin Anna Wintour en Bernard Arnault, topman van luxeconcern Louis Vuitton, behoorden tot de 350 gasten. Een gala-avond in monarchale stijl, met champagne en lofbetuigingen die de hartelijke relatie tussen de VS en Frankrijk moesten onderstrepen.

Toch rijst de vraag wat Macron in Washington precies heeft bereikt. De Europese Unie fulmineert al wekenlang tegen de IRA, een subsidiepakket van 369 miljard dollar, onder meer voor de ontwikkeling van schone energie. De VS willen die subsidies, bijvoorbeeld voor elektrische auto’s, alleen uitkeren als de auto’s in Amerika zijn gemaakt. Omgekeerd subsidieert Europa wel de Amerikaanse Tesla’s. De EU beschuldigt de VS van protectionisme en het overtreden van de regels van de wereldhandelsorganisatie WTO.

De Europeanen vrezen dat Europese bedrijven hun investeringen verleggen naar de VS om te profiteren van de royale subsidies. Tijdens een lunch met Amerikaanse Congresleden noemde Macron de IRA ‘superagressief’. Het Westen werd verenigd door de Russische inval in Oekraïne, aldus Macron, maar dreigt weer te fragmenteren door de IRA.

Gezamenlijke taskforce

Op de gezamenlijke persconferentie van Biden en Macron donderdagavond was de sfeer heel anders. Gemoedelijk spraken de presidenten elkaar aan met Joe en Emmanuel. Natuurlijk, er zijn meningsverschillen, maar tussen vrienden kunnen die uit de wereld worden geholpen. Volgens Biden was het nooit de bedoeling geweest om Europa uit te sluiten van de IRA. ‘We kunnen aanpassingen doorvoeren die het gemakkelijker maken voor Europese landen om mee te doen’, zei hij. ‘We gaan door met het creëren van industriële banen, maar niet ten koste van Europa.’

Een gezamenlijke Amerikaans-Europese taskforce zal zich nu over deze kwestie buigen. Europa wil graag dat de IRA-subsidies ook beschikbaar komen voor Europese bedrijven, zoals ze eerder werden opengesteld voor bedrijven uit Canada en Mexico. Het is echter zeer de vraag of de Amerikanen tot zulke grote concessies bereid zijn. De IRA is een van de grote politieke successen van Joe Biden. Hij loodste de wet met veel moeite door het Congres, onder meer door te beloven dat die ten goede zou komen aan het Amerikaanse bedrijfsleven. Het Congres lijkt niet van zins om hierop terug te komen.

‘We zouden het geweldig vinden als Europese automakers hiernaartoe komen om fabrieken te bouwen’, zei de Democratische senator Debbie Stabenow uit de autostaat Michigan tegen de nieuwssite Politico. Maar we gaan de IRA niet veranderen, voegde ze daaraan toe.

America First

In menig opzicht zet Biden het America First-beleid van zijn voorganger Trump voort. Hij wil de industriële basis van de VS versterken om banen te creëren en minder afhankelijk te zijn van China, dat als de grootste bedreiging voor de VS wordt beschouwd. Daarom ook zetten de VS hun Europese bondgenoten onder druk om Amerika te steunen, door geen hoogwaardige technologie meer naar China te exporteren.

Europa worstelt met zijn verhouding tot de Amerikanen. Emmanuel Macron is de grootste pleitbezorger van ‘strategische autonomie’, een Europa dat op eigen benen staat en een zelfstandige stem in de wereld heeft. Maar de EU kan de druk van de Amerikanen moeilijk weerstaan zolang zij voor haar veiligheid zo sterk afhankelijk is van de VS. Als de Amerikanen de IRA niet willen aanpassen, lijkt Europa daar weinig tegen te kunnen doen.

De Amerikaanse handelsgezant Katherine Tai suggereerde vorige maand dat Europa maar een eigen IRA met royale subsidies in het leven moet roepen, maar daar zijn de lidstaten vooralsnog verdeeld over. En het is moeilijk een handelsoorlog te beginnen tegen een bondgenoot die Europa overeind houdt in de strijd tegen de Russische agressie, de grootste bedreiging van de veiligheid op het Europese continent.

Zo werd Emmanuel Macron met alle egards ontvangen in Washington, maar pas de komende tijd zal blijken of hij niet met lege handen naar huis is gestuurd.