Direct naar artikelinhoud

Staking in de Bijenkorf: ook werkbijen willen naar behoren worden betaald

Vanmiddag, op Black Friday, legt het personeel van de Bijenkorf het werk neer. Onmiddellijke loonsverhoging van 10 procent is de eis. Na eerdere stakingen wil de directie niet verder gaan dan 6 procent. Dus is het tijd ‘om met de vuist op tafel te slaan’, vinden de medewerkers.

Als deze middag weer tienduizenden koopjesjagers in de geest van Black Friday begerig de roltrappen van de Amsterdamse Bijenkorf bestijgen, en op de afdeling Koken & Tafelen als vanouds talloze ‘keuken musthaves’ uit het luxueuze segment met fikse kortingen over de toonbank gaan, zal Sarah Vrij Peerdeman (62) er voor de verandering niet staan om er een mooi papiertje omheen te doen. Wie op diezelfde afdeling twijfelt tussen het Dolce & Gabbana-broodrooster van €499 en het Alessi-vergiet van €399 zal het dit keer ook moeten stellen zonder het vakkundig advies van Vera de Gruijl (61).

Beide dames zijn al ruim hun halve leven in dienst van de Bijenkorf. Vrij Peerdeman werkt er nu 45 jaar, De Gruijl 35. Ze zijn zo ongeveer getrouwd met het warenhuis, zeggen ze zelf. Maar vandaag tussen 2 uur en 4 uur even niet. Dan staken ze. Vrij Peerdeman: ‘Het is tijd om met de vuist op tafel te slaan.’

Sarah Vrij Peerdeman, werkt 45 jaar voor de Bijenkorf: ‘Vroeger was de Bijenkorf een warm bad. Maar het is er almaar kouder geworden.’Beeld Pauline Niks

Samen met honderden collega’s uit heel Nederland zullen ze zich onder de noemer BeeUnited met protestborden verzamelen op de Dam, in de hoop zo een hoger salaris af te dwingen. Het is de zevende keer in twee maanden tijd dat personeelsleden van de Bijenkorf het werk neerleggen. De laatste grote staking bij het warenhuis vond plaats in 1977.

‘Alles wordt duurder, nu wij nog’

Voornaamste inzet van de acties is een onmiddellijke loonsverhoging van 10 procent. De directie van de Bijenkorf wil niet verder gaan dan 6 procent in twee stappen.

‘Dat kunnen we niet accepteren’, zegt De Gruijl. ‘Door de inflatie zitten veel medewerkers in de problemen. Onze slogan luidt dan ook: ‘Alles wordt duurder. Nu wij nog.’

Een groot deel van het Bijenkorf-personeel verdient nu tussen de 12 en 14 euro bruto per uur. Voor De Gruijl en Vrij Peerdeman is dat nog te doen, hun echtgenoten hebben een goed inkomen. ‘Maar als je er alleen voor staat, heb je het moeilijk’, zegt Vrij Peerdeman. ‘Er zijn collega’s die fulltime werken, maar toch niet meer kunnen rondkomen. Een mannelijke collega vertelde me met de tranen in zijn ogen dat hij zijn kinderen nu van alles moet ontzeggen.’

Respectloos vindt ze het, dat haar werkgever niet eens met vakbond FNV wil praten over betere arbeidsvoorwaarden. ‘Je merkt dat de nieuwe eigenaren meer op de centen zitten.’

‘Verkopen is een vak’

Sinds vorig jaar is de Bijenkorf in handen van het Thaise winkelconglomeraat Central Groep en het Oostenrijkse vastgoedconcern Signa. Dat tweede bedrijf is eigendom van investeerder René Benko, wiens vermogen wordt geschat op zo’n 5,1 miljard dollar.

‘Ondertussen worden wij behandeld alsof we niets waard zijn’, zegt Vrij Peerdeman. ‘Alsof iedereen als verkoper in een winkel kan werken. Maar verkopen is een vak, zeker bij de Bijenkorf, daar behoort een fatsoenlijk salaris tegenover te staan.’

De 'boze bij', het speldje van BeeUnited, de FNV kadergroep van de Bijenkorf.Beeld Pauline Niks

De afgelopen jaren zijn de werkomstandigheden bij het warenhuis er al flink op achteruitgegaan, zeggen De Gruijl en Vrij Peerdeman. Neem de langere openingstijden en de flexibele roosters die al enige tijd worden gehanteerd, waardoor verkopers regelmatig tot 9 uur ’s avonds moeten werken en de volgende ochtend weer om 7 uur moeten beginnen. De Gruijl: ‘Daar valt niet over te discussiëren, je hebt er maar mee te dealen.’

Of neem de toeslag voor zondagsdiensten, die werd gehalveerd van 100 naar 50 procent. Vrij Peerdeman: ‘Daar is wel een vitaliteitsbudget voor in de plaats gekomen (dat bijvoorbeeld aan een sportschoolabonnement mag worden besteed, red.), maar daar kunnen de werknemers met de laagste salarissen geen gebruik van maken omdat ze dan hun huur- en zorgtoeslag verliezen.’

Cadeaubon

In het verleden kregen personeelsleden nog weleens een cadeaubon als bedankje voor hun inspanningen tijdens wat toen nog de Drie Dwaze Dagen of de Maffe Marathon heette. ‘Meestal ging het maar om 10 euro’, zegt Vrij Peerdeman. ‘Maar het was wel een blijk van waardering. Zoiets is de laatste drie jaar niet meer voorgekomen.’

Veelzeggend lijkt ook het recente nieuws dat medewerkers van de Bijenkorf in Den Haag voortaan niet meer aan het einde van hun werkdag met de roltrap het pand mogen verlaten omdat klanten daar hinder van zouden ondervinden. Het personeel moet nu naar beneden met de goederenlift aan de achterzijde van het gebouw.

Vrij Peerdeman: ‘Vroeger was de Bijenkorf een warm bad. Maar het is er almaar kouder geworden.’

Vraag de dames of ze ooit hebben overwogen om weg te gaan bij het warenhuis en het antwoord luidt resoluut nee. Daarvoor zijn ze, ondanks alles, teveel verknocht geraakt aan de Bijenkorf. De prachtige spullen, het prettige contact met collega’s en klanten, daar hebben ze al die jaren hun voldoening uit gehaald.

Trots gevoel

‘Er is niets fijners dan een klant die speciaal voor jou terugkomt omdat je hem zo goed hebt geholpen’, zegt Vrij Peerdeman. De Gruijl, verantwoordelijk voor de inrichting van Koken & Tafelen: ‘Als ik een tafel mooi heb opgemaakt met keukenapparatuur, en de volgende dag is alles weg, dan ga ik met een trots gevoel naar huis.’

Het valt haar zwaar om uitgerekend op Black Friday het werk neer te leggen, zegt De Gruijl. ‘Als ik op de Dam sta, moeten anderen de drukte opvangen. Die gedachte verscheurt me.’

Toch weet ze waarvoor ze het doet. Voor zichzelf, voor haar collega’s, maar ook voor het personeel van andere winkelketens. ‘Bij veel winkels zijn de werkomstandigheden nog slechter dan bij ons. Met onze acties hopen we een voorbeeld te stellen. Zodat ze ook op andere plekken gaan denken: als ze zelfs bij de Bijenkorf gaan staken, moeten wij ook eens onze stem laten horen.’

Vera de Gruijl, werkt al 35 jaar voor de Bijenkorf: ‘Bij veel winkels zijn de werkomstandigheden nog slechter dan bij ons. Met onze acties hopen we een voorbeeld te stellen.’Beeld Pauline Niks