Terug naar de krant

FC Twente kan weer vooruitkijken na promotie

Leeslijst reportage

Promotie De gevallen club uit Enschede keert dankzij een doelpuntloos gelijkspel tegen Jong AZ na een jaar terug naar de eredivisie.

Leeslijst

Zo eindigt het decennium zoals het begon: met een schaal in de handen van een aanvoerder die bij het publiek niet kapot kan. Negen jaar nadat hij zelf de schaal in zijn armen had gehouden op de parkeerplaats voor de hoofdingang van het stadion, reikte clubtopscorer Blaise N’Kufo een andere schaal – voor de kampioen van de eerste divisie – uit aan zijn oude ploegmakker Wout Brama. De Grolsch Veste heet nog steeds zo, de mensen bleven komen, verder is er weinig hetzelfde als in 2010, toen de landstitel werd gewonnen.

Lees ook Zij blijven, ook in de Kitchen Champions League
Zij blijven,  ook  in de Kitchen Champions League

Het volk vierde feest, voor het eerst sinds de bestaanscrisis, de degradatie en nog een bestaanscrisis. Tientallen fans bestormden het veld maandagmiddag nog voor de huldiging plaatsvond, onder begeleiding van gefluit van een ander deel van het publiek. Dronken van geluk en drank en baldadig tot in de vezels trotseerden de uitzinnige supporters de smeekbedes van de stadionspeaker om toch vooral het veld weer te verlaten. Ze maakten buikschuivers en hingen aan de lat, ze waren kampioen geworden in de eerste divisie door een gelijkspel (0-0) tegen Jong AZ, dankzij een nederlaag van concurrent Sparta bij Jong PSV.

Het ongemak voor de club die niet hoorde in de divisie waarnaar ze afdaalde, duurde tot het Paasweekeinde. Het spel was lelijk dit seizoen in de eerste divisie. Een jaar om snel te vergeten. FC Twente was in financieel opzicht de sterkste club ooit in de eerste divisie, met een gemiddeld toeschouwersaantal van ruim 25.000 en daarmee vierde in Nederland. „De druk van nog een seizoen in de eerste divisie zou onmenselijk zijn geworden”, zegt Brama, een jongen uit de streek die het leven doorgaans met een korreltje zout neemt. De druk is nu van zijn schouders.

Lijdzaam toekijken

En hijzelf, hij kwam terug. Brama was in 2014 net weg voor de sportieve, financiële en morele neergang van zijn club ingezet werd. In het seizoen van degradatie keek hij vanuit Australië, waar hij speelde voor Central Coast Mariners, lijdzaam mee voor zover het tijdsverschil het toestond. De lokroep van zijn club was afgelopen zomer te sterk om te weerstaan.

Brama zelf is een quizvraag geworden. Geen Nederlander heeft op zijn erelijst de landstitel, beker, een periodetitel en het kampioenschap in de eerste divisie voor dezelfde club. „Deze win je liever niet”, doelde Brama op de laatste. „Maar het moest.” Het zegt alles over de Twentse turbulentie dat in het tijdsbestek van een profcarrière van één speler zulke pieken en dalen zijn gehaald. Champions League gespeeld tegen Inter, Tottenham Hotspur en Werder Bremen. Met min 17 in Moskou gespeeld tegen Rubin Kazan, op weg naar de kwartfinale Europa League. Maar ook dit dus, op Tweede Paasdag 2019: kampioen van de Keuken Kampioen Divisie.

Lees ook De stabiliteit is weer terug bij FC Twente
De stabiliteit is weer terug bij FC Twente

Hoe het spel van zijn ploeg eruit zag zal hem aan zijn „reet roesten”, zei Brama. Bij FC Twente spreken ze van een noodzakelijke titel. Het deed technisch directeur van FC Twente Ted van Leeuwen wel pijn, althans „de estheticus” in hem had het moeilijk dit jaar. Van Leeuwen denkt twaalf nieuwe spelers nodig te hebben om een eredivisiewaardige selectie op de been te brengen. Met trainer Marino Pusic „gaan we evalueren, zoals met iedereen aan het einde van het seizoen”.

Pusic zelf sprak van „een ontdekkingsreis in een onvoorspelbare competitie”. FC Twente ging naar de hel en terug, al is het de vraag of de hemel ooit nog binnen bereik zal komen. Zoals in 2010 wordt het niet meer, zeg maar gerust nooit meer. Voorbeeldclub ooit, modieus en bijna avantgardistisch, met maatschappelijke inzet en een vrouwelijke proftak. Ook dat was oud-voorzitter Joop Munsterman. Met zijn geestdrift en mobilisering van de regio realiseerde hij destijds een verdubbeling van de capaciteit van het stadion.

Top-30 van Europa

Munsterman bracht de Champions League naar Twente, maar kon zijn eigen ambities amper bijbenen toen hij droomde van een plekje in de top-30 in Europa. Te laat werd ingezien hoe de bestuurlijke hygiëne leed onder verstrengeling van kapitaal en functionarissen. De cultus rond de charismatische voorzitter stuwde diens grenzeloze ambitie.

Het had niet fout hoeven gaan, dat blijft de dieper liggende tragiek onder het drama bij FC Twente. Met een tikje bezinning hier, een meer alerte accountant daar. Maar de lijken stapelden zich op in de kasten en toen website Football Leaks documenten begon te spuwen over de financiële constructies in het Europese voetbal, zat daar ook een uitgelekte side-letter bij die de club met spelersinvesteerder Doyen overeenkwam. De bedrijfsvoering van FC Twente, al lang niet meer voorbeeldig, kon moeilijk nog doorgaan voor solide en gezond. Het bouwwerk FC Twente, opgetrokken uit een schuldenberg, stortte in – metaforisch dan.

Een strafdegradatie , opgelegd door de licentiecommissie van de KNVB die het bestuur „zonder omhaal van woorden frauduleus” noemde, werd te elfder ure door de beroepscommissie teruggedraaid in die broeierige zomer van 2016. FC Twente mocht blijven, zij het als paria.

Twee jaar later volgde alsnog sportieve degradatie, net toen het leed geleden leek en de club een financiële sanering had doorstaan. Weer stond het voortbestaan van de club op het spel. Afgelopen zomer trok de degradatie een bijna fatale wissel op de balans. Tien miljoen euro aan tegenvallers, waaronder een schikking met de fiscus voor 4,4 miljoen, bleek ineens te zwaar om te dragen in combinatie met terugval in televisie-inkomsten dankzij degradatie.

Lees ook Degraderen uit de eredivisie en direct moeten promoveren om te overleven
Spandoek van Vitesse-supporters als reactie op de degradatie van FC Twente.

De regio spande zich in, al moet je vooral stellen dat vooral de gemeente Enschede zich in bochten moest wringen. Een schaakspel volgde tussen regionale investeerders en de stad. Deze ‘Noabers’ verwachtten van de gemeente een nieuwe garantstelling, anders zouden ze zelf niet instappen.

Er kwam geen nieuwe garantstelling. Wel boekt de gemeente 5 miljoen euro af: 0,75 miljoen euro daarvan zijn advieskosten uit de recente crisisjaren. De overige negen miljoen euro van de lening is nu achtergesteld. De voltallige oppositie – op één CDA-raadslid na – stemde tegen. Wethouder Eelco Eerenberg (D66) had naar eigen zeggen weer eens geen keuze, want Enschede zit al jaren diep in de club met een lening van 17 miljoen euro.

De gemeentelijk geste betekende dat een aantal Twentse investeerders, verenigd in de Noabers (Twents voor ‘Buren’) en Ambassadeurs, bereid waren 14 miljoen euro in de club te steken, waarbij zij iets minder dan 25 procent van de aandelen verwierven. De rest blijft in handen van Stichting FC Twente ’65. Ten slotte schold ABN Amro een lening kwijt: 5,534 miljoen euro tegen finale betaling van 1 miljoen euro door FC Twente.

Omzet stijgt door promotie

De omzet van de club stijgt door de promotie met ongeveer anderhalf miljoen naar ruim 22 miljoen, door tv-gelden die nu op 2,2 miljoen euro komen (2018/19: 1,3 miljoen). De club is qua inkomen gehalveerd sinds de gloriedagen. De succesjaren die zorgden voor de hoge plek op de lijst voor de verdeling van tv-gelden raken steeds verder uit beeld. Een terugkeer naar de subtop wordt nog een hele toer.

Maar FC Twente kan vooruit kijken, nu echt.

Het bestuur onder leiding van de nieuwe directeur Paul van der Kraan zal de club stabiel naar de subtop moeten leiden. Want daar hoort FC Twente, volgens alle modellen. In één aspect dwong de club consequent respect af: de steun tot diep in de Twentse steden en gebieden.

„De club viel bijna om”, zei Brama. „Zij bleven staan.”

Foto Eric Brinkhorst
Een versie van dit artikel verscheen ook in NRC Handelsblad van 23 april 2019.

Mail de redactie

Ziet u een taalfout of een feitelijke onjuistheid?

U kunt ons met dit formulier daarover informeren, dat stellen wij zeer op prijs. Berichten over andere zaken dan taalfouten of feitelijke onjuistheden worden niet gelezen.

Maximaal 120 woorden a.u.b.
Vul je naam in