Direct naar artikelinhoud
nieuws

Nerveuze Liz Truss overleeft toespraak op partijcongres, mede dankzij Greenpeace

De belaagde Britse premier Liz Truss heeft woensdagmiddag een chaotisch congres van de Conservatieven afgesloten met een speech waarin ze haar partijgenoten opriep tot een eensgezinde strijd tegen de ‘antigroei-coalitie’. Ze kreeg daarbij onbedoeld hulp van twee Greenpeace-activisten, die kort de orde verstoorden.

De Britse premier Liz Truss tijdens haar speech op het partijcongres van de Conservatieven in Birmingham.Beeld AFP

Tijdens de toespraak die haar politieke leven moest redden, oogde Truss nerveus en ongemakkelijk; herhaaldelijk spiekte ze op de autocue. Ze wilde ook niet langer spreken dan 25 minuten; een week geleden oreerde oppositieleider Keir Starmer op het Labour-congres anderhalf uur. Er was van alles aan gedaan om rampen te verijdelen. Zo werden de woorden ‘Getting Britain Moving’ op de muur achter Truss geprojecteerd, om te voorkomen dat de letters er af zouden vallen, zoals in 2017 was gebeurd bij een toespraak van May.

Maar na tien minuten gebeurde er toch iets onverwachts. Twee activisten van Greenpeace begonnen leuzen te roepen over het Conservatieve klimaatbeleid, waarbij ze een spandoek omhoog hielden. Onder luid applaus werd het duo de zaal uitgezet. Het bracht even een gevoel van saamhorigheid. En opeens oogde Truss minder gespannen, vrijer. Ze zei dat de twee iets te vroeg waren gekomen, omdat ze pas later in de toespraak aandacht wilde schenken aan de antigroei-coalitie.

Die coalitie bestaat uit iedereen die tegen haar neoliberale koers is, van milieugroepen tot vakbonden, van Labour-politici tot gematigde partijgenoten. Even was er weer de ‘wij tegen zij’-dynamiek uit de tijd van het Brexit-referendum. Inhoudelijk gezien was het een schrale speech. Zo vertelde Truss bijvoorbeeld niet waar de economisch groei die ze wil realiseren precies vandaan moet komen. Gezien de snelheid waarmee ze de zaal verliet, leek ze allang blij te zijn dat het jaarlijkse partijfeest ten einde was gekomen.

Dieptepunt

Het dieptepunt van de Conservatieve bijeenkomst was zondagavond laat, toen Truss in het zicht van een opstand had besloten om de omstreden afschaffing van het hoogste belastingtarief toch maar niet door te zetten. Vervolgens probeerden partijgenoten ook andere elementen uit de neoliberale begroting te halen. Ondertussen klaagde minister van Binnenlandse Zaken Suella Braverman dat Truss niet voet bij stuk had gehouden. Ze sprak zelfs over een coup tegen haar bazin.

Nog nooit was een nieuwe premier zo snel in politieke problemen geraakt. Truss dreigt zelfs de kortst zittende premier te worden sinds George Canning, die in 1827 na een premierschap van 118 dagen aan tbc bezweek. Na de bekendmaking van de economische plannen, twee weken na haar aantreden, zakte haar populariteit nog sneller dan het pond. Uit een peiling blijkt dat Britten de woorden ‘incompetent’, ‘onbetrouwbaar’ en ‘waardeloos’ met Liz Truss associëren.

Nadat ze op de klanken van Moving On Up van M People het podium had betreden, vertelde dat zij de eerste premier is die naar een gewone openbare school is geweest. En dat ze zichzelf nu weer als een relatieve buitenstaander ziet, een die de status quo wil veranderen, die wil breken met de tijd van hoge belastingen en goedkoop geld.

Overheidsingrijpen tijdens crises – eerst de pandemie, nu de energieprijzen – is volgens haar noodzakelijk, maar het moet geen gewoonte worden. In de toekomst, zo luidde haar libertaire boodschap, moeten burgers weer op eigen benen leren staan. Het doorvoeren van grote veranderingen, gaf ze toe, brengt altijd onrust met zich mee. Dat heeft ze gemerkt tijdens de vierdaagse conferentie waarop de premier de regie over haar ministers en fractiegenoten verloren is.