Direct naar artikelinhoud
AnalyseAanslag

Amerikaanse spionnen: ‘Oekraïne pleegde aanslag op dochter van Russische filosoof Doegin’

Aleksander Doegin tijdens de afscheidsceremonie voor zijn omgebrachte dochter op 23 augustus.Beeld AP

Amerikaanse inlichtingendiensten vermoeden dat Oekraïne de hand had in de recente moord op de dochter van een Russische extremist.

Functionarissen van de Amerikaanse geheime diensten hebben tegen The New York Times gezegd dat de VS de Oekraïense regering hun misnoegen hebben overgebracht over de vermoede Oekraïense betrokkenheid bij de moord op Daria Doegina. Ook dat de Oekraïners de Amerikanen over de bomaanslag in het ongewisse lieten, is slecht gevallen.

Dat de functionarissen over zo’n gevoelige zaak uit de school klappen, is een zeldzaam teken dat de samenwerking tussen Amerikaanse en Oekraïense geheime diensten kennelijk niet altijd over rozen gaat. Wellicht willen ze de Oekraïense verantwoordelijken een oorvijg geven.

Vaststaat dat de Amerikanen aan het Oekraïense leger informatie leveren over Russische militaire doelen, en ook dat ze hun grenzen hebben. De Amerikanen benadrukken dat ze Oekraïne niet helpen bij aanvallen op Russische functionarissen, zoals op 1 mei, toen de Russische stafchef Valeri Gerasimov ternauwernood wist te ontkomen bij een Oekraïense beschieting van een commandopost in Izjoem.

‘Poetinfluisteraar’

De autobom die in augustus de nationalistische activiste Doegina doodde, was eigenlijk bedoeld voor haar vader, volgens de zegslieden die met The New York Times spraken. De radicale filosoof Aleksander Doegin wordt – onterecht, volgens veel Ruslandkundigen – omschreven als ‘Poetinfluisteraar’ of ‘Poetins brein’, vanwege zijn vermeende nauwe banden met de Russische president.

Wat in elk geval klopt, is dat Doegin fervent voorstander is van de Russische invasie in Oekraïne. Ook klinkt het oorlogszuchtige gedachtegoed van ultranationalisten als hij door in de toespraken van Poetin. Zo beargumenteerde de president vorige week, toen hij de annexatie van vier Oekraïense provincies bekendmaakte, dat ‘het lot’ en ‘de geschiedenis’ Rusland hebben voorbestemd om te doen wat het nu doet. Uit dezelfde mystiek-ultranationalistische koker komt ook Poetins idee dat Rusland een tegenmacht is tegen het verdorven, ‘satanische’ Westen, dat erop uit is Rusland te onderwerpen.

De moord op Doegina leidde tot veel speculatie over mogelijke daders. Rusland wees gelijk Oekraïne aan voor de ‘terroristische aanslag’. Kremlinwoordvoerder Dmitri Peskov zei donderdag dat Rusland de Oekraïense verantwoordelijkheid al had bewezen.

Angst zaaien in de Russische elite zou inderdaad het motief van Oekraïne voor de aanslag kunnen zijn. Michailo Podaljak, adviseur van de Oekraïense president Volodimir Zelenski, verwerpt dat. Hij erkent wel dat Oekraïense agenten collaborateurs of Russische functionarissen in Oekraïne ombrengen, maar “iemand als Doegina is niet een tactisch of strategisch doelwit voor Oekraïne”.

Lees ook:

Eén lange tirade van Poetin tegen het Westen

Een van de meest anti-westerse speeches die Poetin ooit heeft gehouden, zo karakteriseert Niels Drost van Instituut Clingendael de toespraak van vrijdag.

Hoeveel invloed heeft de radicaal-rechtse filosoof Doegin op Poetin?

Filosoof Aleksandr Doegin, wiens dochter omkwam bij een aanslag, is niet de grote Poetin-fluisteraar, zegt Ruslandkenner Hubert Smeets. Maar Doegin representeert wel de radicalisering van Rusland.