Nieuwe gasbuis tussen Griekenland en Bulgarije verandert de energiekaart van Europa
Europa gaat meer gas afnemen van Azerbeidzjan, een land dat geen goede reputatie heeft op het gebied van mensenrechten.
Met z’n 182 kilometer is het niet eens zo’n lange gasbuis, maar strategisch is de zaterdag geopende verbinding tussen Griekenland en Bulgarije van groot belang. “Dit verandert de energiekaart van Europa ingrijpend”, zegt de Bulgaarse president Rumen Radev over het project. Ook Roemenië, Hongarije en zelfs Oekraïne hebben er baat bij. De afhankelijkheid van het Russische gas zal sterk verminderen in Centraal- en Zuid-Oost-Europa.
“De pijplijn is een keerpunt voor Bulgarije en voor de energieveiligheid van Europa”, zei voorzitter Ursula von der Leyen van de Europese Commissie zaterdag bij de openingsceremonie in de Bulgaarse hoofdstad Sofia.
De nieuwe verbinding kan jaarlijks 3 miljard kuub gas transporteren, evenveel als Bulgarije verbruikt, en de capaciteit is verder op te krikken naar 5 miljard kuub. “Dat is bijzonder goed nieuws in zeer moeilijke tijden”, zei Von der Leyen. De Europese Unie heeft het gasproject financieel gesteund met zo’n 250 miljoen euro. Al in 2015 werd definitief besloten om het project uit te voeren.
Gazprom staakte de leveringen in april
Voor de oorlog in Oekraïne haalde Bulgarije 80 procent van zijn gas uit Rusland. Maar toen het land weigerde om in roebels af te rekenen, staakte het Russische staatsbedrijf Gazprom de leveringen in april.
Nu beschikt Bulgarije dus over een nieuwe belangrijke gasverbinding vanuit het zuiden, de zogenoemde Interconnector Greece-Bulgary (IGB). Deze biedt toegang tot de Trans Adriatische Pijplijn die van Italië naar Turkije loopt en uiteindelijk verbinding maakt met Azerbeidzjan, een olie- en gasproducent.
In Griekenland kan de pijplijn ook nog worden verbonden met de haven voor vloeibaar gas die in de stad Alexandroupoli wordt aangelegd. Dat vergroot de flexibiliteit in de aanvoer.
In haar toespraak richtte Von der Leyen het woord even tot de aanwezige president Ilhan Aliyev van Azerbeidzjan. Ze memoreerde dat ze hem in juli bezocht, toen Europa naarstig op zoek moest naar nieuwe gasleveranciers.
Azerbeidzjan staat bekend om de vele mensenrechtenschendingen. De overheid beperkt de vrijheden van het maatschappelijk middenveld, van advocaten, activisten en de pers. Een gevolg van de energiecrisis is dat Europa gas inkoopt bij landen met een niet zo fris bewind.
Tijdens de ceremonie in Sofia toonden demonstranten buiten de Armeense vlag. Vorige maand werd er namelijk weer gevochten tussen Armeense en Azerbeidzjaanse troepen in een decennia-oud conflict.
Een buitenkans voor gas uit Azerbeidzjan
Ilhan Aliyev, die in 2003 zijn vader opvolgde als president, noemt de gasverbinding tussen Griekenland en Bulgarije “een historische prestatie en een kans voor gas uit Azerbeidzjan om Europa in grotere hoeveelheden te bereiken.” Verder zei hij tegen persbureau AP dat Azerbeidzjan een betrouwbare partner zal zijn en de gasleveranties aan Europa in 2027 zal verdubbelen.
Net als Bulgarije zoeken ook andere landen in Midden- en Oost-Europa naar nieuwe gasleveranciers. Tsjechië heeft bijvoorbeeld veel baat bij de nieuwe terminal voor vloeibar gas in Groningen, in de Eemshaven.
Lees ook:
Lek in gaspijp Nord Stream is ‘het allerlaatste dat het klimaat kan gebruiken’
Experts noemen de lekkages uit de gaspijpleiding Nord Stream, tussen Rusland en Europa, een milieuramp. ‘Dit is een klap voor het klimaat.’