‘Poetin wil inspectie van kerncentrale Zaporizja toelaten’
De toestand rond Europa’s grootste kerncentrale bij Zaporizja, in bezet Oekraïens gebied, was vrijdag onderwerp van diplomatiek overleg op het hoogste niveau. De presidenten van Rusland, Oekraïne, Frankrijk en Turkije, en VN-chef António Guterres: allemaal waren ze vrijdag bezig met het voorkomen van een ramp.
De Franse president Macron heeft bij Poetin de toezegging losgepeuterd dat een missie van het internationaal atoomagentschap IAEA welkom is in de kerncentrale van Zaporizja. Het valt nog te bezien wat die toezegging van de Russische president, gedaan tijdens een telefoongesprek met Macron, waard is.
Het functioneren van de centrale is een punt van grote internationale zorg; gevreesd wordt voor een kernramp. Het grootste gevaar ligt niet zozeer in een directe inslag van de reactoren, die beschermd zijn door een betonnen mantel, maar meer in beschadiging van het koelsysteem. Slechts twee van de zes reactoren werken, en alle reactoren hebben dringend onderhoud nodig, zegt Oekraïne.
Van trucks tot artilleriegeschut
De centrale ligt in frontgebied, en het personeel werkt onder hoge druk en permanente bedreiging van Russische militairen. Het Russische leger zou in de centrale ook materieel hebben opgeslagen, van trucks tot artilleriegeschut.
Beide partijen beschuldigen elkaar van beschietingen in de buurt van de centrale. Volgens Oekraïne heeft Rusland begin augustus drie elektriciteitsleidingen kapotgeschoten. Rusland houdt juist Oekraïne verantwoordelijk voor de beschadigingen, en spreekt van een ‘provocatie’. Beide partijen beschuldigen elkaar er ook van een ‘valse vlag’-operatie te plannen: een aanval op de centrale om die de andere partij in de schoenen te schuiven. Rusland heeft gisteren gevraagd om de Oekraïense ‘provocaties’ in de VN-veiligheidsraad te bespreken.
Oekraïne verdenkt de Russen er ook van dat het de elektriciteit die de centrale levert wil afkoppelen van het Oekraïense netwerk, en wil omleiden naar het Russische net. Dat zou een klap zijn voor Oekraïne, want de centrale voorziet in ongeveer 20 procent van ‘s lands stroomvoorziening. Volgens Oekraïne zou zo’n operatie bovendien zeer riskant zijn.
Garantie dat er nu geen ramp gebeurt
VN-chef António Guterres heeft er bij Rusland op aangedrongen af te zien van afsluiting van het Oekraïense netwerk: het beginsel dat dit een Oekraïense elektriciteitscentrale is moet worden gerespecteerd, volgens Guterres. Maar volgens Rusland is juist de aanwezigheid van het Russische leger de garantie dat er nu geen ramp gebeurt.
De Turkse president Erdogan, die donderdag in Oekraïne in de eerste plaats overleg voerde over het transport van Oekraïens graan over de Zwarte Zee, heeft beloofd de toestand rond de kerncentrale te bespreken met Poetin.
Lees ook:
De Zaporizja-kerncentrale kan helemaal niet ontploffen, denken ze in Nikopol
Het Internationaal Atoomenergieagentschap waarschuwt voor een nucleaire ramp in Oekraïne. Rond de Zaporizja-kerncentrale in door Rusland bezet gebied wordt flink geschoten, getuigen de bewoners van Nikopol aan de overkant van de rivier. ‘Dit is heel onveilig. Voor de hele wereld.’