Zo overleeft je relatie de vakantie

Vakantie betekent: breken met de sleur. Lekker eropuit naar een mooie locatie. Genieten van zon, zee, strand of bergen, lome dagen of lange wandelingen. Maar vakantie betekent vaak ook ruzie, in vele soorten en maten. Van kleine irritaties over hitte en een te dure Franse supermarkt tot ernstige onenigheid over elkaars gedrag en communicatie. Mediators en echtscheidingsadvocaten hebben het na de zomer – net als na de feestdagen in december – dan ook extra druk.

Nynke Nijman, relatietherapeut, seksuoloog en auteur van het boek De relatie apk, over de vakantie als broeinest van conflicten: “Het heeft alles met verwachtingen te maken. Het lijkt tegenwoordig wel alsof de vakantie goed moet maken wat eerder in het jaar minder leuk was. Het moet geweldig en gezellig zijn, we verwachten blije en vrolijke gezichten, zodat iedereen na twee of drie weken weer opgeladen huiswaarts keert. Ook de accommodatie moet perfect zijn en in veel gevallen wordt daar serieus geld aan besteed. Kortom: de vakantie wordt zo’n beetje beschouwd als het hoogtepunt van het jaar.”

In veel gevallen valt die climax tegen, weet sociaal psycholoog en relatietherapeut Pieternel Dijkstra, die meer dan twintig boeken op haar naam heeft staan. Oorzaak: door te breken met het dagelijks ritme zit je als gezinsleden ineens op elkaars lip en daar kan niet iedereen even goed mee omgaan.

Gedrag uitvergroot

In plaats van de eigen sociale contacten, (sport)activiteiten, school en werk moet er ineens constant gezamenlijk gezwommen, gebadmintond en geshopt worden. Dijkstra: “Je zag het ook tijdens corona, toen iedereen door de maatregelen moest thuiswerken. Mensen kunnen moeilijk omgaan met een andere routine en dat kan conflicten veroorzaken. Gedrag of gewoontes van de ander waarvan je in normale omstandigheden denkt: vervelend, maar ach, worden in die periodes uitvergroot. Dan gaan de verschillen ook opvallen. Dat je partner een pietje-precies is en jij slordig bent bijvoorbeeld. Dat de een minder communiceert dan de ander of zich vaker onttrekt aan situaties.”

Relatietherapeut Nijman valt op dat spanningen en stress tijdens de zomer vooral oplopen bij gezinnen met kinderen. Stellen kunnen hun vakanties – mits beide partners enigszins dezelfde interesses en belangen hebben – veel meer vormgeven zoals zij willen. “Ze kunnen gaan voor ontspanning, rust en qualitytime op de momenten die zij kiezen. Zijn er jonge kids in het spel, dan is dat veel minder het geval. Dan kun je nooit alle neuzen dezelfde kant op krijgen, dat is onrealistisch.”

Vaak zie je ook nog dat een van de twee ouders zich er heel erg verantwoordelijk voor voelt dat alles harmonieus verloopt. “Die loopt dan constant brandjes te blussen, terwijl de ander zegt: ‘Ik wil niet de hele tijd naast het zwembad liggen of spelletjes doen, het is ook mijn vakantie en dus is het best dat de kinderen veel op hun iPad of telefoon zitten.’ De een ervaart dan dat de ander de kont tegen de krib gooit, terwijl hij of zij alle ballen in de lucht moet houden. Dan ontstaat er frictie.”

Creatief met seks

Een ander onderwerp dat volgens Nijman op vakantie vaak voor onenigheid zorgt, is romantiek. Of liever: seks. “Mensen denken: we gaan het in de vakantie inhalen. Maar hoe dan als je met z’n vieren in een tent of camper ligt? Dan moet je behoorlijk creatief zijn wil je je kinderen daar niet mee confronteren. Ook dat kan voor frustraties zorgen.”

Zowel Nijman als Dijkstra denkt dat mensen een behoorlijke portie vakantieleed kunnen voorkomen door vooraf verwachtingen te temperen en heldere afspraken te maken. Dijkstra: “Zorg voor ruimte in de vakantie. Dan is de kans kleiner dat je je blindstaart op ergernissen waarvan je achteraf denkt: waar gíng dat over? Je hoeft niet de hele tijd alles samen te doen. Doe eens iets alleen, of alleen met een kind. Dring er niet bij je partner op aan dat hij of zij mee gaat shoppen terwijl je weet dat het niet zijn of haar ding is. Sowieso: wil je je relatie goed houden, dan is de kans het grootst als het beiden lukt om op eigen benen te staan en een leuk éígen leven te leiden. Stel je niet overmatig afhankelijk op. Zeg gewoon: jij wil dat niet, dan doe ik dat alleen.”

In sommige gevallen zijn botsingen tijdens de vakantie de spreekwoordelijke druppel. Dan is repareren niet meer mogelijk. Dijkstra: “Dat er al chronisch onenigheid was en dat partners al langer op eieren liepen, maar ergernissen omwille van de lieve vrede inslikten. Dan kan tijdens de vakantie oud zeer uitvergroot worden en naar boven komen en dat kan leiden tot een ontploffing. Verschillen gaan opvallen, waardoor iemand er niet langer omheen kan en zegt: dit wil ik echt niet meer.”