Mannelijke kunstenaars verdienen de helft meer dan hun vrouwelijke collega’s

Voor iedere 100 euro die een vrouwelijke kunstenaar per jaar verdient, ontvangt de mannelijke kunstenaar 50 euro meer. Dat blijkt uit het rapport Een nog onverteld verhaal van ABN AMRO en belangenorganisatie Women Inc., dat woensdag verscheen. Het rapport is een overzicht van literatuuronderzoek en data met betrekking tot gender in de beeldende kunst. Voor het rapport zijn er gesprekken gevoerd met negen experts in de kunstwereld, onder wie directeuren van verschillende musea.

De inkomensongelijkheid tussen mannelijke en vrouwelijke kunstenaars is in Nederland nog altijd erg groot, zo blijkt uit het rapport, dat gebruik maakte van CBS-cijfers uit de Cultuurmonitor. Mannelijke beeldend kunstenaars verdienen gemiddeld 14.790 euro bruto per jaar, terwijl vrouwen op jaarbasis 9.860 euro verdienen. Het is onduidelijk of dit verschil al ontstaat bij het betreden van de arbeidsmarkt of tijdens de loopbaan.

Lees ook Liesbeth Brandt Corstius, voorvechtster voor kunst van vrouwen

Hoewel er meer vrouwen afstuderen aan de Nederlandse kunstacademies, zijn er meer mannelijke kunstenaars professioneel werkzaam: 10.000 mannelijke kunstenaars tegenover 6.000 vrouwen. Zij werken ook vaker fulltime: zes op de tien mannelijke kunstenaars, tegenover vier op de tien vrouwelijke kunstenaars. Vrouwen hebben vaker naast hun kunstenaarschap een tweede baan. Ondanks dat vrouwen vaker meerdere werkkringen hebben, ligt hun bruto jaarinkomen gemiddeld 5.000 euro lager dan dat van mannelijke kunstenaars. Vrouwelijke kunstenaars geven in het rapport ook aan tijdens hun carrière te maken te hebben met onbewuste vooroordelen, zoals zwangerschapsdiscriminatie.

Tentoonstellingen

Niet alleen de loonkloof komt in het rapport aan bod, ook de representatie van vrouwelijke kunstenaars op tentoonstellingen en in collecties is onderzocht. In 2018 was 13 procent van de kunst die getoond werd in de acht grootste musea van Nederland gemaakt door een vrouw. Ook in veilinghuizen en galeries was het aandeel van kunst van vrouwen vele malen kleiner dan dat van mannen.

ABN AMRO en Women Inc. stellen dat er een snelle en concrete aanpak nodig is voor meer gelijkheid in de kunstwereld. Veilinghuizen, kunstbeurzen, galeries en musea zouden meer werk van vrouwen moeten tonen en het aankoopbeleid aan moeten passen. „Ook kunnen zij ervoor kiezen om tentoonstellingen, kunstprijzen en kunstfondsen volledig te wijden aan kunst gemaakt door vrouwen om zo een versnelling te realiseren in het bereiken van gendergelijkheid”, concludeert het rapport. Vooral musea spelen volgens het rapport, vanwege hun hoge bezoekersaantallen, een belangrijke maatschappelijke rol als schakel tussen beeldende kunst en publiek.

Rein Wolfs, directeur van het Stedelijk Museum Amsterdam zegt dat de Nederlandse musea nog een lange weg te gaan hebben. „Bij het Stedelijk hebben we een gigantische collectie, dus de balans verschuift niet zomaar. Daarvoor moeten we een actieve rol aannemen.” Volgens Wolfs is het museum al langere tijd bezig met het thema. Sinds 2019 beschikt het Stedelijk Museum aanvullend over twee speciale fondsen om werk van vrouwelijke kunstenaars aan te kopen voor zowel de collectie als tentoonstellingen. Sindsdien zijn er vanuit deze fondsen nieuwe werken aangekocht van meer dan tien vrouwelijke makers, onder wie Jacqueline de Jong en Raquel van Haver. Hij geeft toe dat de verandering nog niet snel genoeg gaat: „Het is een feit dat kunstwerken van vrouwelijke kunstenaars voor minder geld verkocht worden en dat houden we als sector nog te veel in stand. Gelijke betaling moet door een fair pay code gebruikelijker worden.”

Lees ook Vrouwelijke, fluïde Biënnale van Venetië heeft zachte grenzen

Galeriehoudster Diana Stigter zegt verbaasd te zijn dat de inkomensverschillen nog altijd zo groot zijn. In haar galerie focust ze op het werk van vrouwen: „Sinds de oprichting heb ik meer werk getoond van vrouwen dan van mannen. Daar was niet bewust voor gekozen, maar dat is organisch gegaan.” Niet in alle galeries gebeurt dat zo geleidelijk. Volgens Stigter moet de kunstwereld daarom ook een extra duwtje krijgen voor een betere representatie van vrouwen in de kunstwereld. „De Biennale in Venetië laat dat ook goed zien: daar namen vrouwen de overhand dit jaar.” De loonkloof zou volgens haar sneller gedicht kunnen worden. „Het is een vicieuze cirkel. Wanneer het werk van vrouwen minder aanwezig is in musea, gaan galeries misschien ook minder snel investeren in deze kunstenaars.”