Turnsters op EK met succes uit ‘de overlevingsstand’

Daar stonden ze, vijf turnsters met de armen over elkaar heen. Glunderend. Ze waren zaterdagmiddag vierde geworden in de teamfinale van de EK - voor Nederland een heel knappe prestatie. Ze waren „super-tevreden” (Vera van Pol), het was „fantastisch” (Tisha Volleman) en „supermooi” (Sanna Veerman).

Tisha Volleman (22) had het voor de kwalificaties voelen aankomen. Vertrouwd was het, om weer op een groot toernooi te staan. De lichte spanning, de korte aanwijzingen die ze gaf aan teamgenoten, de lol samen. „De sfeer is heel goed. We vertrouwen op elkaar, en we zijn er klaar voor”, zei ze voor de kwalificaties via de telefoon vanuit München.

Het teamgevoel. Turnbond KNGU had vooraf aangekondigd dat de EK daar vooral om zouden draaien. Een prestatie neerzetten „als team” - dat was tijdens dit toernooi belangrijker dan individuele successen.

Volleman snakte er naar weer gewoon te kunnen turnen, te kunnen laten zien waarvoor ze zo hard traint. Weer plezier te hebben. „Alles gaat nu weer richting normaal”, zei ze voor het toernooi. „Voor de crisis heb ik een mooie carrière gehad. Daarna kwamen we met z’n allen in een overlevingsstand. Daar heb ik veel last van gehad. Nu pas heb ik weer het gevoel dat ik kan genieten van zo’n wedstrijdweek.”

Afsluiten van de problemen

Twee jaar gaat het in het vrouwenturnen al over bijna niets anders dan (machts)misbruik. Over trainers die jonge meisjes kleineerden, vernederden, soms geestelijk of fysiek mishandelden. Over de angstcultuur in het turnen verscheen een lijvig onderzoeksrapport, het nationale topsportprogramma werd in 2020 tijdelijk stilgelegd, trainers op non-actief gesteld door de turnbond.

Nog altijd lopen er tuchtzaken bij het Instituut Sportrechtspraak en onlangs was er een nieuwe documentaire op televisie (De Gouden Lichting), waarin ex-turnsters gruwelijke verhalen vertellen over machtsmisbruik en vernederingen door trainers in de turnhal.

Beeld je dan eens in om nu topturnster te zijn. Elke dag te trainen voor grote toernooien. Tisha Volleman vertelt dat ze zelf helemaal geen nare ervaringen heeft gehad in de sport. Toch moet ook zij er steeds weer op reageren. Ook nu, voor en tijdens deze EK in München.

Vervelend natuurlijk, dat vinden álle turnsters. Ze vinden het belangrijk dat recht wordt gedaan aan de slachtoffers uit het verleden, maar willen óók dat hun carrière niet wordt geschaad. Of in ieder geval willen ze ‘gewoon’ kunnen turnen, op het hoogste niveau.

Wat niet helpt is dat er ook bínnen het team problemen zijn geweest. Er was ruzie tussen Vera van Pol en Sanne Wevers, en die kwam in de openbaarheid. Wevers stapte uit de nationale selectie en begint met haar vader Vincent Wevers een eigen profteam. Nationaal kampioen Naomi Visser, teamcaptain in München, sluit zich ook bij Wevers aan en verlaat om die reden het nationaal trainingscentrum in Heerenveen. Het is allemaal extra gevoelig, omdat tegen Vincent Wevers nog het hoger beroep loopt in een grote zaak over grensoverschrijdend gedrag. Hij werd door twaalf vrouwen aangeklaagd, maar is in eerste instantie vrijgesproken.

De turnbond heeft dit jaar een nieuwe bondscoach (Jeroen Jacobs) en technisch directeur (Jeroen van Leeuwen) benoemd om alle gemoederen tot bedaren te brengen. De oprichting van het ‘team Wevers’ kwam voor hen als een verrassing. De EK waren voor hen de eerste mogelijkheid om weer te laten zien waartoe het Nederlandse vrouwenturnen sportief in staat is.

Topprestatie in München

Want vraag het de turnsters zelf en ze willen niets liever dan de vervelende hoofdstukken afsluiten. Vera van Pol zei in München dat ze het vervelend vond dat de kwestie met Sanne Wevers in de openbaarheid is geëscaleerd. Voor haar heeft het de voorbereiding op het EK in de weg gezeten, zei ze. „Het doet wat met je, niet alleen als sporter maar ook als mens”, zei Van Pol tegen persbureau ANP. „Maar ik heb geprobeerd me te focussen op de EK en dat is wel goed gelukt. Het team staat los van het conflict tussen Sanne en mij.”

Uiteindelijk hebben de turnsters laten zien dat er een nieuw begin mogelijk is – in ieder geval in sportief opzicht. Dat ze ondanks alles een topniveau kunnen halen. Vooral op de onderdelen sprong en brug presteerden de vrouwen op hoog niveau. In de finale scoorde de ploeg nog beter dan in de kwalificaties en klom Nederland nog een paar plaatsen. Nederland hield Frankrijk achter zich, en ook België werd gepasseerd. Italië was onbereikbaar en pakte afgetekend het goud, Groot-Brittannië won zilver, Duitsland brons.

Tisha Volleman had voor de EK al gezegd dat ze wilde laten zien dat turnen „een prachtige sport” is. „We hebben lange tijd machteloos gestaan. Maar wat geweest is, is geweest. Het is voor een groot deel afgesloten en ik weet zeker dat het in de toekomst weer mooi kan worden. Tijdens deze EK al”.

Het bleken dus profetische woorden. Tisha Volleman is trots op de prestaties. Ze heeft genoten, appt ze na afloop van de wedstrijd. „Een fantastische wedstrijd en een gekkenhuis met dat publiek.”

Lees ook oud-turnsters vertellen over tuchtzaken