De opvliegende militair die voor de derde keer president van Indonesië probeert te worden

Doorzettingsvermogen heeft Prabowo wel. En geld, zijn eigen geld, maar vooral ook de miljarden van zijn broer Hashim. Want politiek in Indonesië is duur, zeker als je president wil worden. En dat wil hij al zijn hele leven. Er zijn een paar zaken die dat in de weg staan: de mensenrechtenschendingen waardoor hij de Verenigde Staten niet in mocht, zijn opvliegendheid, en misschien het feit dat hij niet lollig is. Je voelt je ongemakkelijk in zijn bijzijn.

Toen Prabowo opgroeide waren hij en zijn familie op de vlucht. Hun pro-westerse vader en oud-minister Sumitro  Djojohadikusumo kreeg ruzie met de linkse president Soekarno, en koos met zijn gezin voor ballingschap. Prabowo bracht een onbezorgde jeugd door in het buitenland, en leerde zijn voortreffelijke Engels op luxe scholen in Zürich en Londen. Hij koketteert nog steeds graag met zijn talenkennis. 

Geen nieuwe Jokowi

In 2024 gaat Prabowo dus voor de derde keer proberen president te worden, en ditmaal lijken zijn kansen groter dan ooit. De populaire Joko ‘Jokowi’ Widodo mag niet meer meedoen omdat Indonesië na de val van dictator Soeharto besloot dat twee periodes voor een president genoeg zijn. Tegen de glimlachende populist en Metallica-fan Jokowi had hij nooit echt een kans gehad. 

Prabowo hoeft alleen nog maar te besluiten als wie: in 2014 was hij de nationalist, gekleed als Soekarno (met peci op en in hagelwit khaki pak), én de sterke man: kaarsrecht gezeten op zijn lievelingspaard in een vol stadion in Jakarta. De echte Prabowo speelt namelijk polo, draagt cowboyhoeden, houdt hartstochtelijk van paarden (‘die zijn loyaler dan mensen’), en  van militair vertoon. Dat leverde hem 47 procent van de stemmen op.

In 2019 vulde Prabowo hetzelfde stadion met tienduizenden radicale moslims, en presenteerde hij zichzelf als een devote Mekka-ganger, zij het met een cowboyhoed, toen kreeg hij 44 procent van de stemmen op.

Momenteel is Islam niet meer zo ‘hot’, al is het onderhuids overal in Indonesië aanwezig. Prabowo is minister van Defensie en daardoor kan hij zich in 2024 als staatsman én als militair te presenteren. Allebei passen ze bij wie hij is: internationaal, kind van de elite, paardenman en soldaat in hart en nieren. Wie het wordt, hangt nog even af van hoe over twee jaar de wind waait in het land. 

Mensenrechten

Prabowo ziet het leiderschap van Indonesië als zijn lotsbestemming. Hij voelt zich alsof hij al president is, als het volk zijn hand kust, of zich verdringt om een doorzweet khaki hemd dat hij als rockster in de massa gooit (achterin de auto liggen altijd stapels nieuwe droge hemden en verse cowboyhoeden).

‘Dat weten we nou wel’, is de steevaste reactie van zijn broer, Hashim Djojohadikusumo, als een journalist over zijn beruchte opvliegende karakter begint. Hashim is altijd Prabowo’s buffer wanneer hij weer eens een spreekgestoelte mishandelt, of erger. Dan legt Hashim glimlachend  uit dat die opvliegendheid van zijn broer ook positief kan zijn.

‘Als hij zich niet zo voor de zaak interesseerde, zou hij zich niet zo opwinden.’

‘En de mensenrechten?’

‘Ach, die mensenrechten, moeten we het daar weer over hebben? Dat is oud nieuws.’

Helaas is dat oude nieuws voor Prabowo misschien wel het allerpijnlijkste nieuws. Hij is ervoor uit het leger gezet, en precies dat militaire leven betekende alles voor hem. Bewonderaars zeggen: hij voelt zich een ridder die zijn volk moet redden. 

Dat romantische beeld botst met de genadeloze Prabowo, die in 1983 leiding gaf aan een campagne in Oost Timor waar Indonesische troepen zeker 530 ongewapende tegenstanders (inclusief vrouwen en kinderen) gevangen namen en doodschoten. 

En ook in het omwentelingsjaar 1998 speelde Prabowo  een uiterst dubieuze rol. Hij liet activisten en studentenleiders ontvoeren, en verdwijnen. 1998 was het jaar van gewelddadige protesten, plunderingen en bloedig optreden van het leger. Het jaar dat Soeharto moest aftreden, en het jaar dat Prabowo scheidde van Titiek. 

Liefst had Prabowo Soeharto opgevolgd – er gingen geruchten over een geplande staatsgreep – en toen dat niet doorging, zette hij zijn zinnen op het opperbevel van het leger. Woest werd hij, toen niet hij, maar collega-militair Wiranto tot opperbevelhebber werd benoemd. Als een extra belediging werd hij door diezelfde Wiranto ontslagen uit het leger, als straf voor de ontvoeringen.

Na deze bittere vernedering ging Prabowo naar Jordanië, waar hij de bodem zou leggen voor zijn zakenimperium. Prabowo verdiende, mede dankzij zijn steenrijke broer en zijn oude connecties, daar een fortuin.

Politiek

Prabowo kwam terug naar Indonesië, en begon in 2008 zijn eigen partij, Gerindra, die als enige programmapunt heeft: hem aan het presidentschap helpen. 

In 2019 weigerde Prabowo boos zijn nederlaag te erkennen. Hij riep zichzelf luidkeels toch uit tot overwinnaar, zei dat stemmen waren gestolen en stuurde na de telling  zijn knokploegen de straat op. Bij de rellen die volgden vielen 8 doden en 737 gewonden.

Jokowi deed daarna iets wat alleen in Indonesië mogelijk is: in plaats van Prabowo te arresteren, nam hij hem op in zijn kabinet. Prabowo, de onteerde militair, werd minister van Defensie. En dat is hij nog, en hij geniet ervan met volle teugen. In zijn nieuwe positie koopt hij straaljagers in Frankrijk en mag hij voor het eerst ook weer de Verenigde Staten in. Daar stond hij vanwege zijn mensenrechtenverleden jarenlang op een zwarte lijst. 

Nu hij daar niet meer op staat is dat inderdaad, en definitief, oud nieuws. 

En als Prabowo straks de juiste toon weet te vinden, wordt hij over twee jaar alsnog president.