Kolenindustrie in de VS deelt een klap uit die de energietransitie wereldwijd vertraagt

De laatste jaren hebben klimaatactivisten de nodige klimaatzaken gewonnen in de rechtbank. Na de overwinning van Urgenda op de Nederlandse staat dwongen milieuorganisaties ook in andere Europese landen steviger klimaatbeleid af. Nu is de situatie omgekeerd: in de Verenigde Staten heeft juist de kolenindustrie een grote slag geslagen. 

Het Hooggerechtshof heeft daar namelijk het milieuagentschap Epa teruggefloten. Epa mag wel regels opstellen die afdwingen dat kolencentrales hun steenkolen zo schoon mogelijk verbranden. Maar het agentschap mag zich niet met de energietransitie bemoeien en energiebedrijven niet dwingen om hernieuwbare energie te gaan opwekken.

Hoe erg is dit? De Amerikaanse president Joe Biden noemt het een ‘verwoestende uitspraak’ en een stap terug in de tijd. Het wordt een stuk lastiger voor Biden om zijn klimaatdoelen te halen. Het was onder meer de bedoeling om het kolengebruik in energiecentrales te laten dalen naar 27 procent in 2030. 

‘Wereld staat al op achterstand’

Internationaal zorgt de uitspraak voor grote bezorgdheid. Secretaris-generaal António Guterres van de Verenigde Naties waarschuwt dat het nu nog moeilijker wordt om de klimaatdoelen van Parijs te halen. Volgens het klimaatpanel IPCC van de VN staat de wereld al op achterstand. 

“Als er meer broeikasgassen de lucht ingaan in de VS, is dat slecht nieuws voor de rest van de planeet”, zegt Louise van Schaik, coördinator klimaatonderzoek bij Instituut Clingendael. “Het klimaat houdt zich niet aan grenzen.”

Het achterliggende probleem is dat Amerika geen klimaatwet heeft, waarmee ze kunnen ingrijpen om klimaatverandering tegen te gaan, zegt Van Schaik. “Epa probeert al jaren klimaatbeleid te maken met een wet voor schone lucht uit 1970. Daar heeft het Hof nu een stokje voor gestoken.”

Het Congres zal een wet moeten aannemen die energiecentrales dwingt om schoner te worden, suggereert het Hooggerechtshof. Of het moet Epa nadrukkelijk de juiste bevoegdheden geven. Biden zegt vastbesloten te zijn om de energiesector schoner te maken. “De wetenschap bevestigt wat we allemaal met onze eigen ogen zien: de bosbranden, droogtes, extreme hitte en intense stormen brengen ons leven en ons levensonderhoud in gevaar.”

Gebrek aan politieke steun

Maar gaat het hem lukken? Tot dusver heeft Biden enkele klimaatsuccesjes geboekt. Zo heeft zijn regering regels opgesteld voor de uitstoot van het broeikasgas methaan door de olie- en gassector. Ook is er geld gereserveerd voor elektrisch rijden in een infrastructuur-wet. Maar de omvangrijke en duurzame Build Back Better-wet is er niet gekomen wegens gebrek aan politieke steun. 

“De fossiele industrie is samen met de Republikeinse Partij al jaren heel strategisch bezig om de invloed van de Democraten te verminderen, en ervoor te zorgen dat ze hun eigen activiteiten kunnen voortzetten”, zegt directeur Marjan Minnesma van klimaatorganisatie Urgenda. “Epa had een systeem voor emissiehandel voor ogen. Dat is nu gekild door het Republikeins-gekleurde Hooggerechtshof.”

Van Schaik noemt het Amerikaanse klimaatbeleid ‘niet indrukwekkend.’ “Het lukt Biden niet om het klimaatbeleid van de grond te krijgen. De Europese Unie maakt er veel meer werk van en ziet ook beter de economische kansen van de energietransitie.”

Bij de zaak ‘West-Virginia versus. Epa’ hadden grote kolen- en mijnbouwbedrijven zich aangesloten. Evenals de staat Noord-Dakota, die nog voor 800 jaar aan steenkolen in de grond voorradig heeft. Wereldwijd heeft de kolensector de wind mee nu aardgas schaars is, wat de kolenprijs opdrijft. Ook Nederland stookt de kolencentrales weer hoog op, gedwongen door de energiecrisis. 

Lees ook:

Kabinet verhoogt per direct energieproductie kolencentrales om gas te sparen

De kolencentrales in Nederland gaan direct weer volop draaien om elektriciteit op te wekken. Burgers moeten sneller en meer energie gaan besparen.