Joe Biden draait er niet meer omheen en stuurt waarschuwingssignaal aan China: handen af van Taiwan

Biden deed zijn uitspraak op een persconferentie in Tokio, waar hij samen met de Japanse minister-president Fumio Kishida sprak. Op de vraag of de VS bereid zouden zijn om militair tussenbeide te komen bij de verdediging van Taiwan, in tegenstelling tot die van Oekraïne, liet Bidens antwoord niets aan duidelijkheid te wensen over: ‘Ja, dat is een verbintenis die we zijn aangegaan.’

Het Witte Huis haastte zich om Bidens uitspraak te verzachten. ‘Zoals de president zei, is ons beleid niet veranderd’, aldus een verklaring. ‘Hij bevestigde ook onze verbintenis onder de Taiwan Relations Act om Taiwan te voorzien van militaire middelen om zichzelf te verdedigen.’

Toch gaat Bidens uitspraak duidelijk in tegen het Amerikaanse beleid van ‘strategische dubbelzinnigheid’, dat bewust vaag blijft over de vraag of de VS Taiwan militair te hulp zouden schieten bij een Chinese invasie. Daarmee streefden de VS een evenwicht na tussen steun aan het de facto onafhankelijke Taiwan, en goede betrekkingen met Beijing, dat Taiwan als een afvallige provincie ziet.

Koerswijziging

Het is de tweede keer dat Biden afwijkt van het officiële Amerikaanse standpunt: in oktober 2021 zei hij al eens bereid te zijn om Taiwan militair bij te staan. Ook toen werd die uitspraak door het Witte Huis teruggeschroefd. Zagen sommige experts die uitlating toen al als een belangrijke koerswijziging, volgens anderen was het slechts een eenmalige ‘verspreking’.

Nu Biden zijn afwijkende standpunt herhaalt is duidelijk dat er echt sprake is van een verandering in het Taiwanbeleid. ‘Deze formulering is heel slim’, zegt Su Tzuyun, divisiehoofd van het Nationaal Instituut voor Defensieonderzoek in Taiwan. ‘Het is een duidelijk signaal om China van een militair avontuur te weerhouden, zonder het in officiële documenten vast te leggen.’

Het Amerikaanse Taiwanbeleid dateert van 1979, toen Washington zijn diplomatieke betrekkingen met Taiwan stopzette, ten gunste van Beijing. Volgens de Taiwan Relations Act onderhouden de VS sindsdien enkel diplomatieke relaties met Beijing, maar steunen ze Taiwan, onder meer met wapenleveranties. Over militaire interventie bleven de VS opzettelijk vaag, om zo drieste acties van beide partijen te voorkomen.

Maar nu Beijing zelf regelmatig de spanningen rond Taiwan opvoert, discussiëren experts of deze ‘strategische dubbelzinnigheid’ niet achterhaald is. De Chinese president Xi Jinping heeft aangegeven Taiwan onder zijn bewind ‘met het moederland’ te willen ‘herenigen’, en Chinese jets scheren regelmatig langs het Taiwanese luchtruim. Biden zei daarover dat China ‘met het gevaar flirt’.

Angst voor meer conflicten

De Russische invasie van Oekraïne, en de weigering van Beijing die te veroordelen, vergroot de angst voor meer conflicten. Een Chinese invasie van Taiwan zou bovendien de wereldhandel verregaand destabiliseren. Zo importeert Japan 90 procent van zijn ruwe aardolie via de Straat van Taiwan. ‘Als Taiwan een soort Chinees Hawaii wordt, is dat heel gevaarlijk voor Japan en Zuid-Korea’, aldus Su.

Biden deed zijn uitspraak tijdens een bezoek aan Japan en Zuid-Korea, waarmee hij de banden wil aanhalen om tegenwicht te bieden aan de groeiende invloed van China. In Japan gaf hij het startschot voor een nieuw regionaal handelsverdrag, en komt hij samen met de leiders van de zogenaamde Quad-groep – naast Japan ook India en Australië.

Aan Chinese zijde werd assertief gereageerd op Bidens uitspraak, bij monde van een woordvoerder van het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken: ‘Niemand moet de toewijding, wilskracht en het sterke vermogen van China om de nationale soevereiniteit te verdedigen onderschatten’. Volgens het Taiwanese ministerie van Buitenlandse Zaken in Taipei getuigen Bidens woorden van ‘een stevige verbintenis met Taiwan’.