Digitale kunst van dj Don Diablo in het Moco: lichtgolven en Matrixachtige cijferdouches

“Wanna be released from coronaaaa!?” roept een magere man met een grijze capuchon over zijn hoofd. “We bring you to another dimension! It’s true!” En weg is hij weer, verdwenen in de massa op het Museumplein.

Op een druilerige vrijdagmiddag, kort voordat een nieuwe lockdown werd afgekondigd, staat naast het Moco Museum een lange rij voor een soort ruimteschip met veel lampjes en een vet logo op de zeshoekige, blinkende façade. Ervoor ligt een roestvrijstalen loopplank, waar af en toe rook onder vandaan komt.

“Wat is het?” vraagt iemand achter in de rij. “Kunst,” antwoordt een medewerker van het Moco (achterop zijn jas staat ‘In art we trust’). “Het is moeilijk uit te leggen. Heb je ooit van Don Diablo gehoord, die dj? Hij heeft het gemaakt. Het is een NFT-kunstwerk. Je kan erin.” “O vet,” zegt de jonge vrouw, terwijl ze aansluit in de rij.

Blockchaintechnologie

Hexhibit III, zoals het kunstwerk van digital art-pionier annex muzikant Don Diablo heet, is het uithangbord van de tentoonstelling the New FuTure, waarmee het Moco Museum als eerste Nederlandse museum op de NFT-hype duikt. Het is ‘een unieke digitale kunsttentoonstelling gebaseerd op blockchaintechnologie’, aldus het persbericht. 

NFT’s (non-fungible token, wat zoiets betekent als ‘niet-inwisselbaar eigendomscertificaat’) zijn het afgelopen jaar een miljardenbusiness geworden. Er ging geen dag voorbij of een kunstenaar, beroemdheid of luxemerk lanceerde zijn eigen NFT. In de ‘Power 100’ van het gerenommeerde kunsttijdschrift ArtReview, een lijst met de meest invloedrijke figuren in de internationale kunstwereld van het afgelopen jaar, prijkte geen kunstenaar, curator of museumdirecteur bovenaan, maar ‘ERC-721’, een onmisbaar stukje techniek voor het verhandelen van NFT’s. ‘In 2021 maakte ERC-721 duidelijk dat digitale kunst uniek kan zijn’, luidde de onderbouwing van ArtReview. ‘Hiermee is er een nieuwe generatie verzamelaars ontdekt.’

Wat heet. De geldstromen die het afgelopen halfjaar in NFT’s zijn omgegaan, zijn nu al bijna hoger dan die in de reguliere kunstmarkt. In Nederland heb je misschien honderd kopers, maar vooral in de Verenigde Staten is de markt groot. Paris Hilton verdiende flink door een tekening van haar kat te verkopen die voorzien was van een digitaal eigendomscertificaat; de Amsterdamse kunstenaar Selwyn Senatori verkocht in mum van tijd zijn NFT-release Earth Treasures uit, voor 2.5 Ether per stuk, omgerekend ruim 8000 euro.

Het digitale kunstwerk – of eigenlijk: het eigendomscertificaat van het digitale kunstwerk – Everydays: The First 5000 Days van de Amerikaanse digitale kunstenaar Beeple (pseudoniem van Mike Winkelmann) werd door Christie’s geveild voor ruim 69,3 miljoen dollar aan bitcoins. Daarmee belandde het in de top 3 van duurst geveilde werken van levende kunstenaars, achter Jeff Koons en David Hockney. Zo goed doet Don Diablo het nog niet; Hexhibit III werd eind vorig jaar voor 1,2 miljoen dollar geveild door Sotheby’s.

Matrix-achtige cijferdouches

Hexhibit III is een fysiek kunstwerk waarin twee à drie bezoekers tegelijk een NFT kunnen ondergaan. Begeleid door piepjes en industrieel gebrom rollen er The Matrix-achtige cijferdouches over de wanden en lichtgolven die aan scanners doen denken. Een vervormde stem zegt ‘I dream about things way beyond this atmosphere’. Enzovoort, et cetera. Na anderhalve minuut is het klaar en gaan de deuren weer open. 

Terwijl ik nog sta na te denken waar ik precies naar heb staan kijken, komen de volgende bezoekers alweer naar buiten. “What the fuck?!” zegt het meisje tegen haar vriendin. “Nou, dat sloeg echt nergens op,” luidt haar antwoord.

Op een flyertje staat dat Hexhibit III moet worden gezien als statement. ‘Het is een manier om de kracht van digitale kunst fysiek te voelen, horen en ervaren en een voorproefje van Diablo’s hoogsteigen MetaVerse, waar hij tijdens de pandemie aan heeft gewerkt. ‘Want nu, meer dan ooit, moeten we ons een voorstelling kunnen maken van hoe de toekomst eruit zou kunnen zien.’ Diablo zelf was er helaas niet bij voor een verdere toelichting; hij was positief getest op corona.

Bombastische beelden

Na de gratis presentatie is Hexhibit III verplaatst naar de tuin van het Moco Museum; wie het wil zien moet een kaartje kopen. Dat biedt – als de musea weer open mogen – tevens toegang tot de overige werken van de tentoonstelling, in twee zaaltjes op de eerste verdieping. Het zijn bombastische beelden en (korte) filmpjes, afkomstig uit de collectie van ‘33NFT’, een anonieme verzamelaar, pionier en radicale curator in het zich ontwikkelende veld van NFT’s.

De werken van kunstenaars als Beeple, Andrés Reisinger, WhIsBe, Mad Dog Jones en FEWOCiOUS zitten vol mythische verwijzingen en citaten uit de popcultuur en de wereldpolitiek – van Mickey Mouse en SpongeBob tot Vincent van Gogh en Frida Kahlo; van Michael Jackson en Gollum tot Kim Jong-un en Donald Trump – heel veel Donald Trump.

Mooi is anders; je kunt je niet voorstellen dat NFT’s kunsthistorische waarde zullen blijken te hebben. Maar interessant is het wel, als teken van de tijd waarin het al snel over geld gaat als het over kunst gaat.

 the New FuTure: (na de heropening van de musea) t/m 31 maart in het Moco Museum, Honthorststraat 20.