High Fidelity: een film over lijstjes en mannen die van lijstjes houden

Politieke bijeenkomsten worden met muziek opgeluisterd, omdat alle opwekkende woorden en mieterse vergezichten na verloop van tijd in monotoon geruis overgaan. Dan helpt het bijvoorbeeld om wat blazers tegen het knikkebollen in te zetten. Op VVD-congressen werd daar jarenlang aanstootvrije dixielandmuziek voor gebruikt. Je kunt ook een plaat opzetten, maar dat luistert nauw. Vooral wanneer er gezongen wordt.

Het was onbegrijpelijk en dus logisch dat warhoofd Donald Trump op momenten van triomf steevast koos voor You Can’t Always Get What You Want van The Rolling Stones. Dat is een melancholieke ballade over de tol van drugsgebruik in de Londense wijk Chelsea in de jaren zestig. Een merkwaardige keuze voor een Amerikaanse geheelonthouder die zichzelf als een daadkrachtige wegbereider voor een herboren natie in de markt zette. De gebruiksrechten waren afgekocht, maar Mick Jagger klaagde er vier jaar over. Bij de campagne voor Trumps herverkiezing werd de ballade vervangen door de gaydiscostamper Y.M.C.A. van The Village People. Dat zijn vier letters. Dit zijn er drie: wtf?

Afgelopen week vertrok de Duitse Bundeskanzlerin Angela Merkel met een amusante geste: ze liet een militaire taptoeband een nummer van punkdiva Nina Hagen blazen. Het gebruik van Hagens geinige Du hast den Farbfilm vergessen leidde prompt tot een exegese die tot Merkels jeugd in de DDR terugvoerde. Haar eerste campagne als kanselierskandidaat van de Christen Democratische Unie werd zestien jaar geleden opgeluisterd met Angie van The Rolling Stones. Waarom ook niet?

Rituele handeling

Het vermoeden rijst dat die specifieke platen een bijzondere lading hebben voor de politicus op het podium. Het is de vraag of Donald en Angela hun oude grammofoonplaten ook koesteren. Of ze thuis weleens wat vinyl afstoffen en op de draaitafel leggen om er nog eens goed voor te gaan zitten, of er juist flink bij te bewegen. Die rituele handeling behoort tot de grote genoegens van muziekliefhebbers die met de platenspeler opgroeiden.

Het heeft er alle schijn van dat die generatie luisteraars zich rond deze tijd van het jaar massaal op de samenstelling van de NPO Top 2000 stort. Die lijst riekt al jaren naar zware shag en oude jongens: de jaren zestig en zeventig zijn oververtegenwoordigd. Haalt de pandemie dit jaar de bezem door het grijze segment? Of willen liefhebbers van hiphop en punk er helemaal niks mee te maken hebben? Misschien zijn dat geen lijstjesmensen. Dat ben ik ook niet. Deelname aan de film top 5 in het jaaroverzicht van deze krant is altijd een bezoeking.

Idioot reorganisatieplan

In High Fidelity (2000) wemelt het van de lijstjes en de lijstjesmannen. De amusante verfilming van de gelijknamige roman van Nick Hornby verplaatst de handeling van Londen naar Chicago, maar die mannen lopen overal rond. Ik ken er een paar, en die stonden erop dat ik High Fidelity moest zien: ‘Dat zijn wij!’ Ja, dat zijn zij. Mannen die lijstjes maken om grip op hun gevoelens en de wereld te krijgen. Orde in de chaos. Het is dweilen met de kraan open.

Boek en film spelen zich af in en rond een heerlijke platenwinkel, waar klanten luidkeels vernederd kunnen worden door een nukkige verkoper met een encyclopedische kennis van de pophistorie. Het door Jack Black vertolkte heerschap ontzegt sommige klanten een aankoop. Dat is begrijpelijk: sommige platen zijn niet voor iedereen bestemd. Stel je voor dat een politicus met jouw nummer aan de haal gaat. Dan is het besmet en ben je het kwijt. Mick Jagger kan erover meepraten.

In de film verbaast platenhandelaar Rob Gordon (John Cusack) een van zijn verkopers met de reorganisatie van zijn privécollectie: de volgorde wordt autobiografisch. Ik herkende mezelf in dat idiote reorganisatieplan maar koester de illusie dat er niemand in de hele wereld is die al mijn platen heeft. Uitgesloten. Onmogelijk. Door de zaak Frau Merkel und Frau Hagen begon het echter te knagen.

Adelaar

Na een inventaris bleek dat ik zonder de 2000 topnummers van de NPO-lijst uit 2020 goed kan leven, maar het zou toch pijnlijk worden. Vanwege de bijzondere lading van een plaat uit 1976. De dag waarop Fly Like an Eagle van de Steve Miller Band in Brabantse platenzaken landde, werd de dag waarop ik van hitparadepop naar rock vertrok. Er was geen weg terug. Abba verdween naar de zolder, psychedelica, punk en new wave lagen in het verschiet. Afrika volgde later. Maar de adelaar is altijd gebleven. Die opende vergezichten en ontsloot werelden.

Maar staat die nog in de Top 5? Welnee!

Vandaag niet.

High Fidelity is te zien op Prime Video, Disney+, iTunes en Google Play