Direct naar artikelinhoud
Achtergrond

Kostuumdrama met crossmotoren: De Warme Winkel maakte een ongepolijste, maar unieke drie musketiersfilm

De Amsterdamse regisseur Sam de Jong maakte in samenwerking met het theatercollectief De Warme Winkel een verfilming van de Alexandre Dumas-klassieker De drie musketiers, een goedkoop kostuumdrama én een rollenspel dat op leven en dood wordt gespeeld ineen.

Regisseur Sam de Jong en De Warme Winkel hebben de Drie Musketiersfilm in acht dagen tijd en ‘met extreem beperkte middelen’ in de Ardennen opgenomen.Beeld Kris Dewitte

“Ik ben in Parijs,” zegt de Amsterdamse filmmaker Sam de Jong als hij maandagochtend op het afgesproken tijdstip zijn telefoon opneemt. Maar nee, hij treedt niet in de voetsporen van de jonge boerenzoon d’Artagnan, die, in Alexandre Dumas’ De drie musketiers, naar Parijs trekt om musketier te worden. “Ik sta in de rij voor het Louvre. Ik moet zo weer even ophangen, want ik moet door de metaaldetector.”

De Jong, bekend van de Drank & Drugs-videoclip en de speelfilms Prins (2015) en Goldie (2019), heeft in acht dagen tijd, ‘met extreem beperkte middelen’, in de Ardennen een speelfilm opgenomen met De Warme Winkel, het Amsterdamse ‘collectief van ego’s dat met een anti-autoritaire instelling voorstellingen maakt voor pluche en houten stoelen’. De Jong: “Ik was aanvankelijk best zenuwachtig. Intellectueel vind ik het heel knap wat De Warme Winkel doet, ik keek een beetje tegen ze op, en had echt het idee dat ik hun vertrouwen moest winnen – je zit toch tegenover zo’n gezelschap dat elkaar al door en door kent. Maar ik denk dat we er een prima vorm voor hebben gevonden.”

Radicaal clubje 

Toen De Warme Winkel De drie musketiers in de zomer van 2019 speelde in het Bostheater, was De Jong wezen kijken. “Ik dacht direct: dat is leuk voor een film, zo’n historisch verhaal met van die hedendaagse middelen, zoals crossmotoren.” Het kwam er niet van, maar medio augustus belde Ward Weemhoff dat zijn gezelschap een bescheiden bedrag had gekregen van het NPO-fonds om de coronatijd door te komen. “Het geld was bedoeld om een theaterregistratie te maken, maar De Warme Winkel wilde liever een echte film maken. Er was ook al een uitzenddeal met BNN/VARA. Of ik interesse had.”

De Jong zag het stuk het afgelopen najaar nog drie keer op het stadsfestival Zomer van Antwerpen, waar het werd opgevoerd met een Vlaamse hoofdrolspeler, Tim Bogaerts. “We waren het er al snel over eens dat de film iets anders moest worden dan de collagevoorstelling die ze daar hadden opgevoerd. Ik heb me vervolgens een week teruggetrokken om aan het scenario te werken. Het is nu een karakterstudie over een jongen die zich staande moet zien te houden in een radicaal clubje dat nostalgische verlangens koestert naar een tijd die er niet meer is, en dat in een rollenspel weer tot leven willen wekken.”

“De kaders van het boek van Dumas zijn heilig,” zegt Vincent Rietveld, die een dubbelrol heeft als commandant Jussac en Mr. de Tréville, de leider van de Musketiers. “Binnen de historisch-romantische beperkingen is de invulling verder anarchistisch,” aldus Ward Weemhoff, die zowel Kardinaal De Richelieu als de musketier Porthos speelt. Het zou het credo kunnen zijn van de gehele film, waarvoor het team zich onder meer liet inspireren door Larpers op YouTube, ofwel ‘live action role-playing’. 

De kracht van de verbeelding

“De film bevecht de dictatuur van de gepolijste cinema die vandaag de dag dominant is. Van spel tot kostuum en de audio-visuele vormgeving; alles staat in het teken van het vangen van de ziel van het verhaal en de personages. Wat de Larp-gemeenschap doet, doen theater- en filmmakers ook; we ontvluchten de dagelijkse beslommering door ons in een fictieve wereld te storten die zo verdicht is dat alles intenser wordt beleefd.”

Cameraman Richard van Oosterhout, die naam maakte met  prijswinnende artfilms, omschrijft de esthetiek van De drie musketiers als ‘Lars von Trier meets Monty Python meets Harmony Korine’. “Het is een kinderlijk verhaal, gespeeld door volwassenen die met overtuiging hun professionele drijfveren onderzoeken. Daarom hebben we het allemaal ontzettend serieus genomen.”

Wat heet. Marius Mensink speelt behalve musketier Athos ook Boterbloem, het ouwe, trouwe paard van d’Artagnan. Vol overgave, volkomen geloofwaardig, Gouden Kalf-waardig. “Hij heeft het goed bestudeerd en zich er helemaal in ondergedompeld; het is een echte transformatie. Daar zit een soort schoonheid in. Dat is de kracht van de verbeelding, en ook van film en theater dat dat kan. En dat je daar als kijker in mee kunt gaan, als je een bepaalde bril opzet. En als je die bril niet opzet? Tsja. Dan is het nog altijd vermakelijk, denk ik. Ja echt! Misschien dat we nog in een collectieve psychose zitten en vraag ik me over een tijdje af wat we in hemelsnaam hebben gemaakt, maar ik sta er helemaal achter. Ik zou het zo nog een keer doen.”

De drie musketiers van Sam de Jong en De Warme Winkel is donderdag om 22.30 uur te zien op NPO 3.

De Amsterdamse filmmaker Sam de Jong sloeg de handen ineen met theatercollectief De Warme Winkel.Beeld Eva Plevier