Direct naar artikelinhoud
columnpeter de waard

Wat is er mis met Nederlandse platformbedrijven?

Wat is er mis met Nederlandse platformbedrijven?

De beurskoers van Just Eat Takeaway, vooral bekend als eigenaar van Thuisbezorgd.nl en tot voor kort het paradepaardje van de Nederlandse platformeconomie, is dit jaar gehalveerd. Begin januari moest nog ruim 100 euro voor het aandeel worden betaald, nu blijft de koers met pijn en moeite boven de 50 euro. In dezelfde periode is de AEX met 30 procent gestegen. Eigenlijk had het bedrijf daarboven moeten zitten, omdat juist platformbedrijven tot de grote groeiers van deze tijd zijn uitgeroepen. En vanwege de sluiting van restaurants door de lockdowns zouden de maaltijdbezorgers onder de platformbedrijven ook nog de uitblinkers moeten zijn. Maar bij Just Eat Takeaway is het omgekeerde het geval. Het is dit jaar de grote verliezer van het florerende AEX-gezelschap.

Just Eat Takeaway is het slachtoffer van zijn eigen ambitie. Groot, groter, grootst was het streven van oprichter en ceo Jitse Groen. Schaalvergroting was essentieel. En daarbij nam Groen zoveel bedrijven over dat zijn bedrijf nu zelfs overnameprooi is geworden.

Vertild

Groen heeft zich vertild aan de overname van het Amerikaanse Grubhub voor 6,4 miljard euro. De aankoop in juni lijkt een enorme zeperd te zijn. Na de overnames van de Duitse activiteiten van Delivery Hero en de fusie met het Britse Just Eat was dit een ‘bridge too far’. Grubhub is te klein voor de Amerikaanse markt, waar het bedrijf wordt weggeconcurreerd door grootmachten als DoorDash en Uber Eats. Op 1 december stapte de ceo Matt Maloney van Grubhub op, waarschijnlijk uit onvrede over de gang van zaken.

Maar ook in Europa heeft Just Eat Takeaway problemen. Een daarvan is de explosieve stijging van de bezorgkosten. Volgens het halfjaarbericht stegen die van 182 miljoen naar 1 miljard euro. Bezorgbedrijven liggen met name in Europa onder vuur, omdat steeds meer rechtbanken hebben bepaald dat maaltijdbezorgers, net als bijvoorbeeld Uber-chauffeurs, niet als zzp’ers mogen worden beschouwd, maar werknemers zijn. Dat betekent dat bedrijven als Just Eat Takeaway ook de sociale lasten moeten dragen en vakanties en zwangerschapsverloven moeten doorbetalen. Groen loopt hiermee voorop, maar in een zeer concurrerende markt is het niet gemakkelijk de kosten daarvan terug te halen. 

Blijkbaar is het voor Europese platformbedrijven moeilijk in de concurrentieslag met de Amerikanen overeind te blijven. Booking.com kwam eerder al in Amerikaanse handen. En Ahold wil zijn dochter Bol.com een zelfstandige beursnotering geven, waardoor het in de toekomst ook doelwit van aasgieren kan worden. De enige reden om de aandelen van Just Eat Takeaway nog vast te houden lijkt speculatie op de overnamepremie. De aandeelhouders zouden niet rouwig zijn als het levenswerk van Jitse Groen in andere handen komt. Maar voor Nederland en Europa zou het een gevoelig verlies zijn als het enige eigen paradepaardje wordt veramerikaniseerd.