Direct naar artikelinhoud
Nieuws

Twaalf man vast om fraude met QR-codes, recherche zoekt ook klanten

In de jacht op fraude met vaccinatiebewijzen en QR-codes zijn al zeker twaalf personen aangehouden. Digitale rechercheurs speuren verder naar verkopers én gebruikers van illegale QR-codes.  

en
Twaalf man vast om fraude met QR-codes, recherche zoekt ook klanten
Beeld ANP

Met de toegenomen beperkingen voor ongevaccineerden is volgens de opsporingsdiensten het aanbod van valse vaccinatiebewijzen en QR-codes toegenomen. De afgelopen maanden hebben verschillende politiekorpsen in Nederland al zeker twaalf verdachten aangehouden voor het aanmaken, verhandelen en gebruiken van dergelijke valse verklaringen. Onder de aangehouden personen zitten zeker zes GGD-medewerkers. Vier van hen zitten al meerdere weken vast. Drie huisartsassistenten uit Amsterdam zaten ook twee weken vast, maar zijn inmiddels vrij in afwachting van hun rechtszaak. In februari komt de eerste verdachte voor de rechter: een man die met een valse QR-code probeerde in te checken op Eindhoven Airport.

Ongevaccineerden zoeken naar manieren om toch een QR-code te kunnen krijgen in de CoronaCheck-app, zodat ze toch kunnen reizen, of binnenkomen in een restaurant, bioscoop of evenement. Frauderende GGD’ers en hun tussenpersonen vroegen soms honderden euro’s voor hun medewerking. Om hoeveel valse bewijzen en codes het gaat, wordt nog onderzocht. Bij die onderzoeken zijn ook telefoons afgeluisterd, zo blijkt uit enkele dossiers.

Persoonsgegevens

Een 20-jarige vrouw uit Den Haag heeft bekend dat ze als tussenpersoon heeft gewerkt. “Zij heeft verklaard dat ze is benaderd door iemand die werkte voor de GGD op Schiphol. Die persoon vroeg of ze kon helpen,” stelt haar advocaat Cem Kekik. De vrouw, die geen strafblad had, leverde zo’n dertig personen aan. “Die kwamen dan naar haar toe op een moment dat de GGD’er aan het werk was. Ze gaven telefonisch persoonsgegevens door, die door de GGD’er direct in het systeem werden ingevoerd.”

Op die manier kwamen de ongevaccineerde ‘klanten’ als gevaccineerd in het registratiesysteem terecht. “Als de klant dan in de CoronaCheck-app het resultaat zag, werd er afgerekend. Mijn cliënte deed het voor het geld, het is niet dat ze een daad wilde stellen of zo.” Ook bij een tweede ‘ronselaar’, een 19-jarige man uit Nootdorp, zou het om enkele tientallen personen gaan.

De student die als GGD-uitzendkracht de namen van de ongevaccineerden zou hebben ingevoerd, ontkent. Zijn hechtenis is met 90 dagen verlengd. Zijn advocaat Anis Boumanjal wil nog geen commentaar geven. 

Enkele rotte appel

Drie andere GGD-medewerkers in de aankomsthal in Schiphol worden ervan verdacht op grote schaal valse QR-codes te hebben aangemaakt en ze via internet en social media te hebben verhandeld. In het dossier wordt een aantal van 30.000 valse codes genoemd. Advocaat Ricard van der Weide, die ‘een jongedame’ bijstaat, wil alleen kwijt dat zijn cliënt vermoedelijk is ‘gebruikt’. “Ze wordt ervan verdacht valse QR-codes te hebben aangemaakt. Dat is een vorm van valsheid in geschrifte. De rechter zal daarover moeten oordelen. Ik merk dat het OM het erg hoog op neemt,” aldus Van der Weide. Het Openbaar Ministerie wil er geen verdere toelichting op geven, omdat het onderzoek nog loopt.

De GGD GHOR kent de fraude met vaccinatiebewijzen, maar denkt niet dat systeem volledig waterdicht kan worden. “Met duizenden medewerkers die actief zijn bij de GGD in de bestrijding van Covid-19 is het heel lastig om de enkele rotte appel er tussenuit te halen,” reageert een woordvoerder. Om de politieonderzoeken niet te schaden, wil de GGD GHOR verder niets over de aanhoudingen zeggen.

Marechaussee

Voor zover bekend wordt tot nu toe één gebruiker van een valse code vervolgd. Die man meldde zich op 29 juli op Eindhoven Airport met een negatieve sneltest. Toen hij te horen kreeg dat hij voor zijn bestemming een negatieve PCR-test moest hebben, keerde hij binnen een kwartier terug met de vereiste uitslag. “Omdat de verwerking van een PCR-test veel langer duurt, heeft de stewardess de marechaussee erbij gehaald,” aldus een woordvoerder van het OM Oost-Brabant. De man moet op 18 februari voorkomen wegens valsheid in geschrifte, waar maximaal zes jaar cel op staat. In Duitsland worden vijf zaken onderzocht van mensen die op frauduleuze wijze een vaccinatiebewijs aanschaften, onder hen bevinden zich enkele tientallen Nederlanders.

Het ministerie van Volksgezondheid (VWS) deed inmiddels vier keer aangifte wegens vermeende fraude, waaronder twee keer tegen websites die QR-codes online plaatsten. “Een team zoekt continu naar kwetsbaarheden in het systeem en probeert fraude te herkennen. Ze kijken continu mee op de donkere delen van het internet,” zegt een woordvoerder. Digitale rechercheurs gingen in op meerdere aanbiedingen, betaalden in bitcoins, maar bleken voornamelijk oplichters te treffen. Het ministerie liet al zeker twaalfhonderd valse codes blokkeren. De woordvoerder waarschuwt klanten: “Als je sjoemelt, neem je een risico met je eigen gezondheid maar ook met die van een ander.”