Soedan verkeert in zijn diepste crisis sinds de afzetting van dictator Al-Bashir
De overgang naar vrije verkiezingen en democratie in Soedan loopt groot gevaar. Sinds de val van dictator Omar al-Bashir in april 2019 verkeert het land in de ergste crisis. De legertop en de burger-interim-regering verwijten elkaar de transitie naar democratie te ondermijnen en het land in chaos te storten.
Premier Abdalla Hamdok vormde woensdag een crisisteam om de volatiele situatie waarin Soedan verkeert het hoofd te kunnen bieden en een machtsovername door het leger te voorkomen.
Ondertussen stroomden de straten van de hoofdstad Khartoem eind vorige week vol met demonstranten. De aanhangers van het leger houden al dagenlang een sit-in op het Plein van de Republiek voor het presidentiële paleis en eisen dat de militairen de overgangsregering naar huis sturen en zelf het heft in handen nemen.
Duizenden pro leger-demonstranten kwamen naar Khartoem nadat Mohamed Hamdan Dagalo, bijgenaamd Hemedti, had gezegd dat politici alleen maar uit zijn op macht en baantjes, terwijl soldaten zoals hij geven om het volk. Hemedti is de tweede man van het leger en prominent lid van de Soevereine Raad, die toezicht houdt op de burgerregering.
Het was olie op het vuur. Zeker na de mislukte staatsgreep eind september door eenheden van de militaire commandant van Omdurman, de tweelingstad van Khartoem, aan de overkant van de Nijl. Onduidelijk is de rol van legeraanvoerder Abdel Fattah al-Burhan en zijn adjudant Hemedti. Pas toen de staatsgreep faalde, feliciteerden zij de manschappen die het gevecht wonnen.
Grote schoonmaak in legertop bepleit
Al Burhan sprak dinsdag nog wel zijn steun uit aan de overgangsregering en de voorbereiding van vrije verkiezingen. Tegelijkertijd laat hij zich laatdunkend uit over de voortgang van het transitieproces. Hamdok liet eind september weten dat er nu echt grote schoonmaak in de legertop gehouden moet worden om de kliek van Bashir eruit te krijgen. Dat viel niet in goede aarde bij Burhan en Hemedti. De spanning tussen de generaals en de burgerregering is sindsdien om te snijden.
De Beweging voor Vrijheid en Democratie FFC, die achter de volksopstand zat tegen Bashir, stuurde onmiddellijk haar achterban de straat op. Inmiddels splitste de FCC zich op. Een kleine fractie eiste bij eigen demonstraties dat de interim-regering van Hamdok wordt afgezet en wordt vervangen door een regering van technocraten. Ze willen zo snel mogelijk verkiezingen.
Intussen zijn er grote spanningen in het oosten van Soedan, waar al wekenlang zeehavens en wegen worden geblokkeerd door de aanhang van bevrijdingsbewegingen. Die weigerden deel te nemen aan het vredesproces in Juba, de hoofdstad van Zuid-Soedan. Daar kwamen de afgelopen paar jaar diverse guerrillagroepen samen om met de regering te praten over het neerleggen van de wapens en het deelnemen aan het nieuwe bestuur in Soedan. De afscheidingsbewegingen die weigerden mee te praten, leggen nu de economie van Oost-Soedan plat. De blokkades veroorzaken grote schade aan de toch al deplorabele economie.
In de opstand tegen Bashir waren al die groepen het over één ding eens: de dictator moest weg. Maar nu het erop aankomt het oude machtsapparaat te ontmantelen, de strenge islamitische wetgeving te seculariseren, de economie een impuls te geven en de democratie vorm te geven, is er weinig overeenstemming tussen de vele groepen in Soedan. Een machtsovername door het leger wordt daarom gevreesd.
Lees ook:
Couppoging Soedan leidt tot roep om snelle hervorming leger.
Na de mislukte poging tot staatsgreep, dinsdag door hoge militairen in Soedan, wil minister-president Abdalla Hamdok het leger drastisch hervormen en de aanhangers van oud-dictator Omar al-Bashir opruimen uit het ambtelijk apparaat en de rechterlijke macht.