Leerlingen met een beperking van De Monnikskap dreigen de dupe van marktwerking te worden
Politici en bijzonder hoogleraar onderwijs en zorg Peer van der Helm vrezen dat de financiering van onderwijs voor leerlingen met een beperking uitloopt op een ‘instantiespaghetti’.
Door de dreigende sluiting van het Nijmeegse Dominicus College loopt ook De Monnikskap gevaar, een havo-vwo-afdeling voor leerlingen met een beperking. Het baart hoogleraar onderwijs en zorg Peer van der Helm zorgen. “Dat daar bijna tachtig leerlingen zitten, betekent dat de school een groot bereik heeft”, zegt Van der Helm. Juist in die aantrekkingskracht op leerlingen uit alle delen van het land, zit ’m nu misschien wel het grootste knelpunt. Van der Helm: “Kunnen die er straks nog wel terecht, of komen zij thuis te zitten?”
Dat het Dominicus College vanwege dalende leerlingenaantallen financieel in zwaar weer is geraakt, is niet de enige bedreiging voor het inclusieve onderwijs op afdeling De Monnikskap. In augustus besloot minister Slob van onderwijs namelijk 1,5 miljoen rijksbekostiging voor De Monnikskap stop te zetten. Het samenwerkingsverband Nijmegen moet de financiering overnemen.
Een geleidelijke overgang
Hoe zit het buiten de regio’s Nijmegen en Gelderland? Van der Helm ziet dat samenwerkingsverbanden in zulke situaties geregeld in een belangenconflict geraken. Zij kunnen het niet eens worden over de financiering van onderwijs en zorgleerlingen buiten de eigen regio ‘en zetten dan de hakken in het zand’. “Het gevolg is dat de instanties nog maar één uitweg zien: de leerling vrijstellen van de leerplicht. Die wordt dan thuiszitter, met alle psychische gevolgen van dien.”
Ze hebben er wat voor over om naar school te gaan op De Monnikskap in Nijmegen. Joris Berkers (18) reist iedere dag een uur heen en een uur terug. ‘Je wordt hier niet aangestaard als je in een rolstoel zit.’
Mandy Arens, directeur van het samenwerkingsverband Nijmegen, laat weten dat alle instanties op dit moment bezig zijn afspraken over de Monnikskap-leerlingen te maken. “We werken aan een geleidelijke overgang van bekostiging naar samenwerkingsverbanden VO. Na afronding van dit proces verwachten we dat voldoende is geborgd dat leerlingen, ook uit Brabant of Limburg, bij De Monnikskap kunnen instromen.”
De bureaucratische structuren
Ook politici zijn bezorgd. De ‘instantiespaghetti’ waaruit de financiering van onderwijs voor leerlingen met een beperking moet komen, is volgens Kamerlid Paul van Meenen (D66) zo ingewikkeld, dat scholen er veel te veel energie aan kwijt zijn. “Zeker een school met zo’n bovenregionaal bereik als het Dominicus College moet gewoon door het rijk bekostigd blijven worden. Wij hebben ons verzet tegen het besluit van de minister om de rijksbekostiging stop te zetten, en zullen dat blijven doen. Het Dominicus moet niet gekort, maar juist gestimuleerd worden omdat zij hun nek hebben uitgestoken voor inclusief onderwijs.”
Kamerlid Lisa Westerveld (GroenLinks) begrijpt de zorgen van de ouders, leerlingen en docenten op De Monnikskap heel goed. “De Monnikskap is wat mij betreft hét voorbeeld van inclusief onderwijs in Nederland. Er zijn mooie woorden gesproken door de minister en het samenwerkingsverband. Maar ook al is iedereen van goede wil, de bureaucratische structuren maken het heel vaak onduidelijk wie waarvoor betaalt. Er zou eigenlijk een landelijke regeling bedacht moeten worden voor scholen met een landelijke functie als De Monnikskap.”
Het leerrecht van jongeren met een handicap
Dat het Rijk de teugels weer ter hand neemt, lijkt ook Peer van der Helm de beste oplossing voor het voortbestaan van De Monnikskap. “Je ziet dat dit type onderwijs heel grillig door Nederland verspreid is. Zo zijn er in de Biblebelt relatief veel scholen voor speciaal onderwijs die vanuit een bepaalde levensbeschouwing ontstaan zijn.”
Er zijn naar schatting 37 speciale scholen in Nederland waar havo- en/of vwo-onderwijs wordt aangeboden. In provincies als Limburg, Drenthe en Groningen zijn geen speciale scholen voor dit onderwijsniveau. “In die gebieden is het de bedoeling dat reguliere scholen dit met de samenwerkingsverbanden organiseren, maar per regio blijkt de kwaliteit van deze aanpak sterk te verschillen.”
Het leerrecht van jongeren met een handicap wordt volgens Van der Helm ernstig beknot als onderwijs voorwerp wordt van belangenconflicten en concurrentie tussen samenwerkingsverbanden en scholen. “Het Dominicus College doet iets goed, maar wordt de dupe van marktwerking. Dat mag je als overheid niet laten gebeuren.”
Lees ook:
Juist de toekomst van hét schoolvoorbeeld van inclusief onderwijs wordt nu bedreigd
De regio Nijmegen wacht een forse bevolkingskrimp. Het aantal middelbare scholieren zou de komende jaren weleens met tweeduizend kunnen dalen, is het vooruitzicht. Voor een kleine school als De Monnikskap is dan geen plaats meer.