Waarom is tanken in Nederland zoveel duurder dan in andere landen?

Door de enorme aandacht voor de gestegen gas- en stroomprijzen is de gebruikelijke ophef over dure benzine de afgelopen weken redelijk achterwege gebleven. Terwijl een liter benzine langs de snelweg inmiddels wel dik 2 euro kost. De landelijke adviesprijs van de grote oliemaatschappijen, een tarief dat veelal alleen gebruikt wordt langs de snelweg, bedroeg donderdag 2,05 euro voor een liter Euro 95. Hoe is dat in andere landen?

Vakantiegangers weten uiteraard al langer dat tanken in Nederland erg duur is. In geen enkel Europees land is de benzine kostbaarder dan in Nederland, zo blijkt uit een overzicht van United Consumers. De Deense benzine, die 7 procent goedkoper is dan in Nederland, komt het dichtst bij de Nederlandse prijs. In België en Duitsland is het prijsverschil al veel groter. Een volle tank van 50 liter is daar, gemeten volgens de officiële tarieven, zo’n 16 euro goedkoper. Het loont dus om tientallen kilometers naar het buurland te rijden om goedkoop benzine in te slaan. Ook buiten Europa behoort Nederland tot de allerduurste landen. Alleen in Hongkong is de benzine momenteel nog prijziger.

Veel automobilisten betalen zelden deze allerhoogste prijs. Bij een pomp in een woonwijk of een onbemand station zijn de tarieven een stuk lager. Een bemand pompstation in een woonwijk is gemiddeld zo’n 13 cent goedkoper dan langs de snelweg, zo blijkt uit cijfers van het CBS. Tanken bij een onbemand pompstation scheelt nog eens 5 cent extra per liter. Deze benzinetarieven zijn dus nog niet tot boven de 2 euro gestegen, maar naderen deze psychologische barrière wel met rasse schreden.

De hoge tarieven in Nederland komen vooral door accijnzen en belastingen. Ter vergelijking: wereldwijd kost een liter benzine gemiddeld 1,04 euro, vooral vanwege de lagere belastingen. Ook in andere landen stijgt de benzineprijs, doordat de olieprijs door tekorten en de snelle economische groei na de coronacrisis ook hoger is geworden. De olieprijs is alleen minder hard gestegen dan de gasprijs, doordat olie makkelijker per schip vervoerd kan worden naar landen waar veel vraag is.

Over een liter benzine betaalt een automobilist in Nederland dit jaar 81 cent aan accijnzen. De laatste tijd wordt het befaamde kwartje van Kok uit 1991 door sommige oudere automobilisten weer genoemd als oorzaak voor deze hoge tarieven. Wat zij vergeten, is dat deze eenmalige verhoging door de toenmalige minister van Financiën nog is berekend over guldencenten. Bovendien was dit ‘kwartje’ een optelsom van 18 guldencent voor benzine en 7 guldencent per diesel. De boze automobilist kan omgerekend dus slechts 8,7 eurocent van de 81 cent accijns aan het kwartje wijten. 

Veel meer impact op de pompprijs heeft inmiddels de btw, de belasting die berekend wordt over de gehele verkoopprijs. Aangezien de olie op de wereldmarkt in prijs is gestegen, wordt ook de kale benzineprijs hoger. Samen met de accijnzen stijgt dus de benzineprijs exclusief btw. Over deze hogere prijs betalen automobilisten vervolgens 21 procent belasting. Langs de snelweg telt de automobilist per liter Euro 95 daardoor al 35 cent aan btw neer. Zo werkt de btw als een hefboom, waardoor de tarieven aan de pomp nog harder stijgen.