Lagerhuislid doodgestoken tijdens eigen ‘spreekuur’

Elke eerste en derde vrijdag van de maand hield Sir David Amess spreekuur voor zijn kiezers, tussen 10 en 13 uur. Graag even mailen of bellen voor een afspraak. Maar vrijdag liep een 25-jarige man tijdens dat spreekuur zo de Belfairs Methodist Church in Leigh-on-Sea binnen om hem neer te steken.

Al zat hij bijna veertig jaar in het Lagerhuis voor de Conservatieve Partij, zo belangrijk bleef nauw contact met zijn achterban dus voor de 69-jarige Amess. Condoleances uit alle hoeken van de Britse samenleving stroomden vrijdag voor hem binnen. Premier Boris Johnson verklaarde dat hij zijn partijgenoot had leren kennen „als één van de vriendelijkste en zachtaardigste mensen in de politiek”.

De politie had de vermoedelijke dader – het zou gaan om een 25-jarige Brit van Somalische afkomst – vrijdagmiddag relatief snel gearresteerd. Uit voorlopig onderzoek kwam een mogelijk motief naar voren dat verband houdt met islamitisch extremisme en daarom wordt de moord behandeld als een terreurdaad, liet coördinator Dean Haydon van de antiterreurpolitie in de nacht van vrijdag op zaterdag weten. De politie gaat er vooralsnog vanuit dat de man alleen handelde.

Vóór de Brexit, tegen de vossenjacht

In de hectische Britse politiek viel David Amess als backbencher niet altijd op, maar hij was geliefd bij zijn collega’s. Hij streefde bewust geen ministersposten na, schreef de Daily Telegraph vrijdag, maar koos ervoor „dingen gedaan te krijgen in het Lagerhuis”. Al in 1983 werd hij daar voor het eerst verkozen: slechts drie zittende parlementsleden hebben een langere staat van dienst dan hij. In 2016 was Amess voor de Brexit, eerder stemde hij tegen het homohuwelijk en als vrome katholiek was hij ook zeer anti-abortus. Als een van de weinige Conservatieven steunde hij een verbod op de vossenjacht en liefst had hij ook een verbod op jachttrofeeën gezien.

Amess, zelf een keurige welbespraakte vader van vijf kinderen, had zich wel eens uitgelaten over de verharding van het publieke debat. Over de verkiezingscampagne in 2017 zei hij volgens The Guardian dat hij „walgde” van de manier waarop „jongeren en ouderen woorden met F, C en de rest gebruiken, tegen politici die de schuld op zich nemen voor beslissingen van bureaucraten en anderen die twee keer zoveel verdienen dan wij”.

Ongeacht de achtergronden van Amess’ dood staat de beveiliging van parlementariërs nu volop in de aandacht – en dan vooral de vraag of die voldoet. De moord op Labour-Lagerhuislid Jo Cox in 2016 ligt nog vers genoeg in het publieke geheugen om de vraag te stellen of de overheid genoeg doet om zulke drama’s te voorkomen. Jo Cox was lid van Labour, haar moordenaar hield er extreem-rechtse sympathieën op na. Haar moord vond plaats in de hitte van de campagne rond het Brexit-referendum in 2016.

Lees ook Hij stak Jo Cox neer, maar wat weten we nu van hem?

Veel Lagerhuisleden besteden hun vrijdagen, als er geen debatten zijn, in hun kiesdistricten door net als David Amess deed met hun achterban in gesprek te gaan. Die bijeenkomsten zijn laagdrempelig, ze vinden plaats in kerken of buurtgebouwen waar inwoners hun grieven kunnen bespreken met hun volksvertegenwoordigers. De beveiliging bij dergelijke bijeenkomsten zouden na de moord op Jo Cox zijn verbeterd, maar die aandacht zou ook weer zijn verslapt. Minister van Binnenlandse Zaken Priti Patel vroeg vrijdag de politie om de veiligheidsmaatregelen voor parlementariërs in alle districten na te gaan.

‘Totaal geschokt’

De zus van Jo Cox, Kim Leadbeater, won bij verkiezingen eerder dit jaar de parlementszetel in het oude kiesdistrict van Cox. Leadbeater zei vrijdag tegen de nieuwszender BBC dat ze „totaal geschokt was dat zoiets opnieuw kan gebeuren, bij een ander parlementslid, bij een ander gezin”. Haar eigen partner had haar vrijdag gevraagd om niet meer mee te doen aan zulke bijeenkomsten, zei ze ook. „Zoveel parlementariërs zullen nu bang geworden zijn.”

Het Conservatieve Lagerhuislid David Amess overleed vrijdag enkele uren na te zijn neergestoken.