Tsai Ing-wen, president van Taiwan, laat zich niet afschrikken door machtsvertoon van China

Als totalitaire leiders zich niet verwaardigen de naam van een tegenstander uit te spreken, kun je er donder op zeggen dat ze die serieus nemen. Dat Poetin de naam Navalny niet over zijn lippen krijgt, bewijst dat hij diens populariteit vreest. Xi Jinping, de leider van de Volksrepubliek China, refereert nooit aan Tsai Ing-wen, de president van de Republiek China oftewel Taiwan. De suggestie die hij wekt is dat zij irrelevant is. De leider van China heeft wel wat beters te doen dan de naam onthouden van de vrouw die aan de macht is op een afvallig eiland zo groot als Nederland in de Oost-Chinese Zee. Dat eiland moet die afvalligheid staken, meer woorden spendeert Xi er niet aan. Dan Tsai Ing-wen: zij zegt in elk optreden dat ze niet zal buigen voor druk van Xi Jinping.

Of Xi in besloten kring de naam ‘Tsai Ing-wen’ wel uitspreekt of aan haar refereert als ‘die vrouw’, weten alleen China’s hoogste bestuurders. Xi ként deze vrouw en haar opvattingen zeer zeker, anders had hij vorige week geen 56 bommenwerpers en gevechtsvliegtuigen over Taiwan laten scheren. Iemand mag officieel onbetekenend zijn, je verraadt jezelf als je wel de moeite neemt diegene te verrassen met een vergiftiging of militair machtsvertoon.

Beste van de klas

Er zijn interessante overeenkomsten tussen Tsai Ing-wen (1956) en Carrie Lam (1957), de hoofdbestuurder van Hongkong. Allebei waren ze vroeger de beste leerling van de klas, allebei studeerden ze in de vroege jaren tachtig in Engeland, allebei schoten ze omhoog in bestuursfuncties, allebei zijn ze nu midden zestig en brildragend. Ze ogen als zussen, maar waar de een zich ontpopte als zetbaas van Xi, maakt de ander de Chinese leider duidelijk: tot hier en niet verder, tot Hongkong, niet tot Taiwan.

Als Xi zich heimelijk met Tsai bezighoudt, heeft hij daar redenen voor, want zij kent zijn politieke achilleshiel. Ze won al twee verkiezingen met de belofte dat de Republiek China zich niet zal laten inlijven. Ja: zij is gekozen. Taiwan logenstraft dat idee van Xi’s internationale apologeten dat democratie een westers exportproduct is dat oostelijk Azië prima kan missen. In Taiwan blijkt een meerderheid van de inwoners aan dit systeem te hechten. Xi’s fanclub weet dat zijn covidaanpak superieur was aan die van democratieën, maar de democratie Taiwan damde dat virus beter én subtieler in.

Homohuwelijk

Het kan Xi ook steken dat Tsai een vrouw is. Bekijk beelden van klappende partijbonzen op zo’n reusachtig congres van de Chinese Communistische Partij (CCP): vrouwelijke bonzen zijn als klavertjes vier. Juist de ontwikkeling van Taiwan maakt inzichtelijk hoe patriarchaal en conservatief die CCP de facto is. Onder de eerste vrouwelijke president werd Taiwan het eerste Aziatische land dat het homohuwelijk legaliseerde. Er waren geruchten dat Tsais eigen oriëntatie daarin een rol speelde. In de openbaarheid heeft ze er nooit iets over gezegd, behalve dat ze haar huishouden met twee katten deelt.

 Xi Jinping weet óók dat hij een grote rol had in haar herverkiezing. In haar eerste termijn verging het Tsai Ing-wen zoals zoveel leiders in landen waar inwoners vrij spreken en blunders en mislukkingen vroeg of laat openbaar worden. Er waren schandalen, er was veel wat ze niet voor elkaar kreeg. Haar populariteit was tanende tót Xi in 2019 de repressie in Hongkong opvoerde. Wat het recordaantal Chinese gevechtsvliegtuigen in het luchtruim van Taiwan vorige week voor Ing-wen deed in de peilingen, laat zich raden .