Direct naar artikelinhoud
Hedendaagse ‘apartheid’ is in feite vaak apartheid light
TaalTon den Boon

Hedendaagse ‘apartheid’ is in feite vaak apartheid light

Nadat Zuid-Afrika in 1990 het systeem van rassenscheiding had afgeschaft, leek het woord apartheid in onbruik te raken. Je trof het nog weleens aan in de krant, maar meestal als historisch begrip. Dat is de laatste jaren veranderd. Sterker nog: het woord apartheid is helemaal terug, vooral als onderdeel van woordgroepen en samenstellingen. Die verwijzen doorgaans niet naar raciale segregatie, maar naar andere vormen van maatschappelijke scheiding: genderapartheid, leeftijdsapartheid, etnische apartheid, seksuele apartheid. Het gaat daarbij doorgaans om iemands identiteit of in elk geval om een eigenschap die inherent is aan een persoon.

Recentelijk heeft de uitbraak van corona de tweede jeugd van apartheid een extra zetje gegeven. Op de sociale media struikelen we over taalvormen als medische apartheid, vaccinatieapartheid en vaxapartheid. Die verwijzen naar het (vermeende) verschil in maatschappelijke mogelijkheden tussen mensen die wel en niet gevaccineerd zijn. De recente plannen voor invoering van de coronapas om toegang te krijgen tot horeca, theater en dergelijke maakten dit soort combinaties met apartheid extra populair. Op de sociale media kun je corona-apartheid en zelfs virusapartheid aantreffen als synoniem van vaccinatieapartheid.

Een (zelfverkozen) hoedanigheid

Eigenlijk gaat het hierbij niet om apartheid in de oorspronkelijke betekenis van dat woord. Al dan niet gevaccineerd zijn is immers geen aspect van iemands identiteit of een inherente eigenschap van een persoon. Het is een (zelfverkozen) hoedanigheid. Bovendien wordt wie ongevaccineerd wil blijven niet in absolute zin uitgesloten van deelname aan de maatschappij. Er zijn altijd wel alternatieven om ongevaccineerd toegang te krijgen tot bijvoorbeeld de horeca, zoals een negatief testresultaat. In feite hebben we in dit geval dus niet te maken met ‘echte’ apartheid, maar met een lightvariant daarvan.

In de rubriek Taal worden grammaticale geschillen, etymologische enigma’s en andere taaltwijfels voor u opgehelderd door Peter-Arno Coppen en Ton den Boon. Ook een taalvraag? Mail naar peter-arno.coppen@ru.nl of tdb@taalbank.nl.