Nederlanders lappen coronaregels massaal aan de laars
Nederlanders houden zich steeds minder goed aan de nog geldende coronaregels. Zo gaat nog een op de drie bij klachten naar de GGD-teststraat en blijven minder mensen dan ooit thuis bij klachten.
Dat blijkt uit vrijdag vrijgegeven nieuwe cijfers van de RIVM Gedragsunit, die regelmatig een groep van 44 duizend Nederlanders bevraagt naar hun coronagedrag en -opvattingen. Opvallend is dat het vertrouwen in het overheidsbeleid kelderde, tot een schamele 26 procent. Voor de zomer zei nog ongeveer de helft positief te staan tegenover de Nederlandse aanpak. Het panel vormt volgens het RIVM weliswaar geen perfecte afspiegeling van de bevolking, maar geeft een goed beeld van veranderingen in gedrag en draagvlak.
Wat precies de oorzaak is van het afgenomen vertrouwen, kan onderzoeksleider Marijn de Bruin (Radboud UMC) niet zeggen. ‘Er spelen zoveel factoren.’ Maar opvallend is wel dat de daling inzette na de kortstondige ‘dansen met Janssen’-opening van het uitgaansleven. ‘En bij de laatste meting, half september, zien we een heel forse toename in het aantal mensen dat de maatregelen onduidelijk vindt. En een plotse daling van het aantal mensen dat de maatregelen rechtvaardig vindt’, signaleert De Bruin.
Onlogisch
Ten tijde van het laatste onderzoek zei liefst 70 procent de coronamaatregelen soms onlogisch of lastig te begrijpen te vinden. Niet eerder was dat percentage zo hoog. Minder dan een kwart vindt dat de overheid de lasten van corona eerlijk verdeelt over de samenleving. En op de stelling: ‘ik denk dat Nederland een duidelijke koers vaart’, antwoordde maar 18,5 procent positief.
‘Ik kan me daar heel goed iets bij voorstellen’, reageert hoogleraar gezondheidspsychologie John de Wit (Universiteit Utrecht) desgevraagd. ‘Mensen zien dit best goed. Het wás ook een onduidelijke periode. Het vergt echt hogere wiskunde om te snappen waar je nu wel en waar niet afstand moet houden, en waarom het een wel, en het ander niet is toegestaan. En als onduidelijk is wat je moet doen, ondermijnt dat ook het vertrouwen.’
De afnemende naleving van de maatregelen zelf moet deels te maken hebben met het groeiende gevoel dat we het virus aardig onder de knie hebben, blijkt uit de cijfers. Zo doet een op de drie bij klachten een snelle thuistest, ondanks het uitdrukkelijke advies in zo’n geval naar de GGD te gaan. En wie eenmaal is gevaccineerd, zegt meestal daarna de afstandsregels minder na te leven.
Jongeren op bezoek
‘Mensen denken gewoon na’, constateert De Wit. ‘Epidemiologisch mag het dan kloppen dat je je na vaccinatie nog steeds aan allerlei regels moet houden, in de beleving van veel mensen is het toch: waarom heb ik me dan laten inenten?’, zegt hij.
Koploper zijn de jongeren tot 25 jaar: van hen zegt driekwart het na vaccinatie niet meer zo nauw te nemen met de anderhalve meter. Ook zegt één op de drie jongeren na vaccinatie weer vaker op bezoek te gaan bij ouderen en mensen met een kwetsbare gezondheid. Bij gevaccineerde ouderen is dat nog geen 10 procent.
De maatregelen bedoeld om het virus tijdens de vakantie buiten de deur te houden, blijken maar spaarzaam te zijn nageleefd. Van de 131 mensen die het RIVM sprak na een bezoek aan een hoogrisicogebied, had maar een derde zich gehouden aan de verplichte quarantaineperiode van minimaal vijf dagen. En van alle reizigers sloeg ruwweg driekwart het advies in de wind om na thuiskomst even een sneltest te doen.
De Bruin wijst op de doorpraatgesprekken die het RIVM ook altijd voert met een vast panel Nederlanders. ‘Die mensen kennen we inmiddels aardig goed. En ze geven aan dat ze toch wat minder urgentie ervaren. Ze volgen het nieuws minder, en zijn een beetje het overzicht kwijt van wat er geldt op welk moment.