De 21ste Filmbonzen top 20: wie zijn de smaakmakers van de Nederlandse film?

1 (3)
Doreen Boonekamp
Onafhankelijk consulent

Na haar afscheid als directeur van het Filmfonds was Doreen Boonekamp een tijdje interim-directeur op haar oude stek bij het Nederlands Film Festival. Nu werkt ze als onafhankelijk consulent en is ze de belangrijkste lobbyist voor de Nederlandse film. Als voorzitter van de werkgroep Covid-19 Protocol audiovisuele sector hielp ze de sector door de pandemie; ze is voorzitter van de werkgroep garantieregeling pandemie audiovisuele producties, en denkt als lid van de regiegroep Taskforce culturele en creatieve sector mee over nieuw beleid.

2 (1)
Bero Beyer
Directeur Nederlands Filmfonds

Rolde na het eerste pakket covidsteunmaatregelen om filmmakers aan het werk te houden de ene na de andere stimuleringsmaatregel voor nieuw en onderbelicht talent uit. Paste diplomatiek ‘maatwerk’ toe toen Jim Taihuttu’s De Oost door streamingdienst Amazon werd aangekocht en door corona aan de bioscopen voorbij dreigde te gaan. Onhandige uitspraken in het VPRO-programma Cinema vanuit Cannes over Nederlands meest gelauwerde regisseur Paul Verhoeven die maar ‘beperkt zou bijdragen aan diversiteit’, kwamen hem op een Twitter-shitstorm en een tirade van Hans Teeuwen te staan. 

3 (14)
Paul Verhoeven
Regisseur-scenarist

Twee jaar later dan de bedoeling was ging Paul Verhoevens Franstalige nonnendrama Benedetta (gecoproduceerd door het Amsterdamse Topkapi Films, met een bijdrage van 250.000 euro van het Filmfonds, en gemonteerd door Verhoevens vaste editor Job ter Burg) dan eindelijk in wereldpremière in Cannes, het belangrijkste filmfestival. Benedetta zorgde er voor de nodige reuring, onder meer dankzij een scène waarin twee lesbische nonnen een Mariabeeldje als dildo gebruiken. “Allemaal historisch; het staat allemaal in het boek,” aldus Verhoeven.

4 (4)
Carice van Houten (l) en Halina Reijn
Actrice/producent/regisseur

Halina Reijn maakte de overstap naar Hollywood, waar ze de slasher Bodies, Bodies, Bodies zal regisseren. Hun bekroonde tv-serie Red Light, waarin Reijn en Van Houten de wereld van de prostitutie met een female gaze bezien, werd verkocht aan Frankrijk, Duitsland, Noorwegen, Spanje, Litouwen en Turkije, en zenders in onder meer Latijns-Amerika. Hun productiebedrijf Man Up zat sowieso niet stil; nadat het al de filmrechten had gekocht op Roxane van Iperens ’t Hooge Nest verwierf het de rechten op Sofie Lakmakers De geschiedenis van mijn seksualiteit.

5 (7)
Jacques Hoendervangers
Algemeen directeur Pathé Nederland

Het waren ‘twee enorm uitdagende jaren’ voor Pathé, de grootste bioscoopexploitant van Nederland; in 2020 waren de bioscopen 15 weken dicht, dit jaar maar liefst 22 weken. Maar Hoendervangers blijft optimistisch: “Het is in ieder geval positief dat we in Q4 wel open zullen zijn, traditioneel het beste kwartaal voor de bioscoopsector.” Pathé had nóg iets te vieren: begin 2021 werd Pathé Tuschinski – dat in oktober zijn 100ste verjaardag viert – door magazine Time Out uitgeroepen tot mooiste bioscoop van de wereld.

6 (8)
Willem Pruijssers
Directeur Dutch FilmWorks

Tijdens de coronacrisis zetten Pruijssers en zijn zakenpartners Dutch Film Financing op, voor het financieren van Nederlandse speelfilms en series op een commercieel aantrekkelijke en fiscaal vriendelijke manier. Het eerste project was Mijn beste vriendin Anne Frank, waarvan de wereldwijde streamingrechten al aan Netflix waren verkocht. “Het perfecte project om mee af te trappen. De titel is herkenbaar en heeft een enorme commerciële potentie.” Dutch FilmWorks had dit jaar nog veel meer succesvolle films, waaronder Luizenmoeder – De film, die meer dan 400.000 mensen naar de bioscoop trok.

7 (9)
Sandra den Hamer
Directeur Eye Filmmuseum

Eye Filmmuseum greep eind 2020 naast de BankGiro Loterij Museumprijs ter waarde van 100.000 euro en toen het instituut begin dit jaar zijn 75ste verjaardag vierde, waren de bioscoopzalen, de expositieruimte en het restaurant gesloten. Het duurde tot juni voordat de jubileumtentoonstelling Vive le cinéma! – een samenwerking met het IFFR dat zijn 50ste verjaardag vierde – open kon, maar het was het wachten waard. Dit najaar krijgen theatermaker Ivo van Hove en zijn scenograaf Jan Versweyveld carte blanche voor de tentoonstelling All About Theatre About Film.

8 (-)
Antoinette Beumer
Regisseur en schrijver

Antoinette Beumer – die succesvolle films als De gelukkige huisvrouw (2010), Loft (2010), Jackie (2012) en Soof (2013) regisseerde – is ‘trots, vereerd en dankbaar’ dat Mijn vader is een vliegtuig, gebaseerd op haar debuutroman, de 41ste editie van het Nederlands Film Festival opent. Het is voorlopig haar laatste film; Beumer gaat bij Netflix aan de slag als Director Original Series Benelux: ze gaat er series bedenken en ontwikkelen. Dat deed ze al, maar dan voor Videoland. Beumer is ook de initiatiefnemer van Generation Inclusion, dat aspirantschrijvers van diverse achtergronden kennis laat maken met scenarioschrijven.

9 (2)
Ingrid van Engelshoven
Demissionair minister van Cultuur 

Eerst kreeg Ingrid van Engelshoven de cultuursector over zich heen omdat ze niet snel genoeg voor de kunsten in de bres sprong, vervolgens werd ze geprezen om de steunpakketten, toen waren die weer niet genoeg, daarna duurde het te lang voordat de theaters en bioscopen weer opengingen. De laatste (?) hobbel voor de demissionaire cultuurminister: wel of niet met QR-code naar de bioscoop, nu de anderhalvemetermaatregel wordt opgeheven. Gulian Nolthenius van bio­scoopkoepel NVBF ziet in het coronatoegangsbewijs een te hoge drempel, zoals ook in andere landen al bleek.

10 (10)
Pim Hermeling
Directeur September Film

Pim Hermeling voorspelde dat 2021 ‘een rampjaar’ voor distributeurs zou worden. Dat valt voor September zelf best mee. De slag om de Schelde was de eerste film die werd bekroond met een Platina Film (400.000 bezoekers). De veroordeling kreeg onlangs louter goede kritieken, op het NFF gaan Septembertitels Mijn vader is een vliegtuig en Shariff Korvers Do Not Hesitate in première. De Zweeds-Nederlandse coproductie I Am Zlatan opent dit najaar Paff, het festival waarvan September medeorganisator is. 

11 (12)
Vanja Kaludjercic
Artistiek directeur International Film Festival Rotterdam (IFFR)

De 50ste verjaardag van IFFR was geen feest. Het eerste deel was grotendeels virtueel, het tweede zomerse deel had het festival de eerste dagen te maken met ‘testen voor toegang’. Er kwam bijna niemand, maar Kaludjercic hield de moed erin. En toonde haar fijne neus voor (Nederlands) talent: Tim Leyendekkers Feast dong mee in de Tiger-competitie, David Verbeeks Dead & Beautiful was te zien in IFFR-Limelight, en A Man and a Camera van Guido Hendrikx maakte deel uit van Harbour – een nieuw programmaonderdeel dat leidde tot het broodnodige snoeiwerk in de wildgroei aan (sub)secties.

12 (11)
Frans van Gestel
Producent-directeur Topkapi Film

Topkapi Film, het Amsterdamse productiehuis van Frans van Gestel, is – onder veel meer – producent van Mijn vader is een vliegtuig, coproducent van Paul Verhoevens Benedetta, en coproducent van het Deense drankgelag Druk, winnaar van onder meer een Oscar voor beste internationale film. “Een Oscar laat zien dat een Nederlandse producent een serieuze partner is voor grote coproducties. Het bewijst dat wij als land en als Filmfonds kwaliteit herkennen en een substantieel onderdeel kunnen zijn van intelligente films met een groot bereik.”

13 (20)
Anke van Diejen (l) en Noortje van de Sande
Streamingplatform Picl

Picl is maar een onderdeel van het ‘mediabedrijf’ Herrie, aldus oprichter Noortje van de Sande. Tijdens de lockdowns zagen ze het aantal aangesloten filmtheaters groeien van 23 tot 40; in oktober breiden ze uit naar België. De ‘virtual cinema’ werd ook in andere Europese landen opgepikt. Herrie breidde onder meer uit met distributiebedrijf Vedette Film. De eerste release is Drijfzand, het speelfilmdebuut van Margot Schaap, dat zijn première beleeft op het NFF.

14 (13)
Dutch Academy For Film

De leden van de Dutch Academy For Film – ruim 530 filmprofessionals uit alle disciplines – bepalen mede de nominaties en winnaars van de Gouden Kalveren voor speelfilms en lange documentaires. Zij stemden via een enquête in met het voorstel van het Nederlands Film Festival om de acteerkalveren genderneutraal te maken. Die beslissing viel niet bij iedereen goed. Acteur Yorick van Wageningen (foto), die zei niet te zijn geraadpleegd, zegde direct zijn lidmaatschap op: “De hele cultuursector is de afgelopen anderhalf jaar vermoord. Tienduizenden makers staat het water tot aan de lippen. Talent is vernietigd. En uitgerekend op dit moment nemen jullie een beslissing op basis van buitengewoon geladen identiteitspolitiek, waarvan je op je vingers kunt natellen dat die de komende tijd de discussie gaat beheersen.”

15 (-)
Daria Bukvić
Regisseur

De Bosnisch-Nederlandse Daria Bukvić heeft een fulltimebaan als artistiek directeur van Toneelgroep Oostpool, is juryvoorzitter van de Amsterdamprijs, produceert Zina, de tv-serie op basis van haar succesvolle theatervoorstelling Melk & Dadels. En ze regisseerde haar eerste lange speelfilm: Meskina, een sprankelende romcom boordevol BMN’ers (‘Beroemde Marokkaanse Nederlanders’), waarmee ze een brug slaat tussen de Nederlandse en Marokkaanse cultuur. Megacommercieel, maar met een boodschap. “Ik heb een heilig geloof dat je ook intelligent topentertainment kunt maken.”

16 (17) 
Orwa Nyrabia
Artistiek directeur International Documentary Film Festival Amsterdam (Idfa)

Sinds begin 2018 is de in Syrië geboren filmproducent Orwa Nyrabia artistiek directeur van Idfa, maar hij heeft pas één ‘gewone’ editie kunnen organiseren. Vorig jaar had het festival het geluk dat het net tussen lockdowns een beperkt publiek fysiek kon ontvangen. De rest ging met uitgebreide live nagesprekken online. Dit jaar is alles gericht op de terugkeer naar de zalen, naar Amsterdam als stad, met onder meer een groot themaprogramma rondom Johan van der Keukens 25-jarige Amsterdam Global Village.

17 (16) 
Alex (l) en Marc van Warmerdam
Scenarist-regisseur/producent

Alex van Warmerdams Borgman dong in 2013 in Cannes mee naar de Gouden Palm, Nr.10 is de slotfilm van het Nederlands Film Festival. Van Warmerdam had ongetwijfeld op een groter, internationaler festival gehoopt – “maar ik kan wel van alles willen, een festival moet je film wel goed vinden.” Jongere broer Marc stopte vorige maand als directeur van het muziektheatergezelschap Orkater en kreeg bij die gelegenheid de Frans Banninck Cocqpenning voor zijn bijdrage aan de culturele sector en Amsterdam. Hij blijft wel de films van Alex produceren.

18 (19)
Ido Abram
Directeur See NL en adjunct-directeur Eye Filmmuseum

See NL helpt Nederlandse filmmakers om hun films op (grote) internationale festivals getoond te krijgen. Als dat lukt, worden ronkende persberichten verstuurd. En ook als dat niet lukt. Zo was Nederland ‘sterk vertegenwoordigd tijdens de 78ste editie van het Internationale Filmfestival van Venetië met maar liefst zes Nederlandse films en coproducties in verschillende programmaonderdelen en parallelsecties’. Dat was versluierend; VR-film Angels of Amsterdam was geselecteerd voor de VR-competitie en verder draaide slechts één film van een Nederlandse regisseur in Venetië, Three Minutes: A Lengthening van Bianca Stigter, alleen in een parallelsectie.

19 (-) 
Silvia van der Heiden
Directeur Nederlands Film Festival (NFF)

NFF-directeur Silvia van der Heiden, die de vorige editie wegens ziekte aan zich voorbij moest laten gaan, hief het onderscheid tussen man en vrouw op bij de acteerprijzen, ‘zoals bij de andere Gouden Kalveren al decennia het geval is’. De beslissing leverde het festival een karrenvracht aan kritiek op. “Modieus gedoe,” vond Huub Stapel. “Absoluut groteske flauwekul,” zei Jeroen Krabbé. “Wie wordt hiermee geholpen?” vroeg Katja Herbers zich af. “In ieder geval niet de vrouw, die nog altijd minder rollen tot haar beschikking heeft dan de man, en ook niet de Nederlandse film, die hiermee aandacht voor twee films minder genereert.”

20 (15)
Martin Koolhoven
Regisseur en filmfanaticus

Hij had plannen voor een film over de Hofstadgroep, en iets met de onafhankelijkheidsstrijd in Indonesië na de Tweede Wereldoorlog, maar daarvan is de laatste tijd maar weinig vernomen. Ondertussen organiseert Koolhoven genrefilmavonden in Eye en twittert hij over van alles en nog wat – van de coronamaatregelen tot de genderneutrale acteerkalveren. ‘Hm. Op zich zijn andere categorieën natuurlijk ook niet opgedeeld… Verlies je wel de helft van de ‘sexy’ kalveren.’