De FIFA wil een WK voetbal om de twee jaar. Is dat een goed idee?
Dit keer lijkt het de FIFA menens: een WK voetbal om de twee jaar. Het verzet komt vooral uit Europa – van de UEFA, de clubs en de spelersvakbond. Kern van de kritiek: de FIFA geeft alleen om geld. Nu zijn de grootste critici daar ook niet vies van. Dus, wat zijn de argumenten van de FIFA en slaan die ergens op?
Argument 1 - De fans willen het
Een WK om de vier jaar is achterhaald in de huidige, snelle informatiemaatschappij, is de boodschap van het FIFA-offensief, die met behulp van oud-spelers wordt verspreid. Om relevant te blijven moet het WK vaker gespeeld worden. De bond nodigde onlangs een trits ‘Legends’ uit in Qatar, van wie de een na de ander plotseling het idee van een tweejaarlijks WK heel interessant vond.
“Ik geloof dat het moment is gekomen om mee te veranderen met de nieuwe generaties, de snelle informatie”, zei de Braziliaanse oud-speler Ronaldo.
De FIFA ziet daarvoor bevestiging in een onderzoek dat het uit liet voeren. Ruim 15.000 voetbalfans in de hele wereld kregen de vraag hoe vaak ze een WK wilden: elke vier jaar, drie jaar, twee jaar of zelfs elk jaar? 55 procent antwoordde een van die laatste opties. Een meerderheid wil vaker een WK, juichte de FIFA in het persbericht.
Het is niet onwaar, maar uit hetzelfde onderzoek kun je net zo goed concluderen dat er ook een grote markt is voor een uniek, zeldzaam toernooi. In alle leeftijdsgroepen is het populairste antwoord: elke vier jaar. Zelfs bij de jongste groep (18-24) scoort de status quo nog het best met 37 procent.
Argument 2 – Geen legere, maar een betere voetbalkalender
Van alle mensen die dit willen, valt er één moeilijk te plaatsen. Waarom werpt uitgerekend oud-Arsenal-coach Arsène Wenger zich op als de grote voorstander? Dat is toch die onafhankelijke denker, die het voor het geld niet hoeft te doen én uit ervaring weet hoe zwaar het voetbalprogramma nu al is?
Het antwoord zit in één zinnetje dat de 71-jarige chief of global football development van de FIFA gebruikt om zijn plan toe te lichten. Je kunt wel tegen meer WK’s zijn, zegt hij, maar dan zal er nog steeds veel gevoetbald worden. “Denk vooral niet dat we niet zullen spelen.”
De Fransman is realistisch: de voetbalkalender zal nooit leger worden, redeneert hij, dus moet hij beter gevuld worden.
De critici wijzen een frequenter WK juist af, omdat ze de voetbalkalender al te vol vinden. Maar, kaatst Wenger de bal terug, als de UEFA zich daar echt zorgen over maakt, waarom organiseert ze dan de Nations League? En waarom plannen clubs intercontinentale trips als ze vinden dat hun spelers meer rust nodig hebben?
Argument 3 - Meer rust voor de spelers
Die betere voetbalkalender wil Wenger bereiken door hem overzichtelijker te maken. Nu worden er nog kwalificatiewedstrijden gespeeld in september, oktober, november en maart. Toen Frenkie de Jong net bij Barcelona speelde, zei hij dat hij behoorlijk moest wennen aan al dat gereis. En hij hoeft nog niet eens naar een ander continent, zoals bijvoorbeeld zijn oud-ploeggenoot Lionel Messi.
De FIFA stelt nu twee opties voor: een lange kwalificatieperiode in oktober of twee kortere in maart en oktober. Wenger liet berekenen dat Messi tussen 2014 en 2018 300.747 vliegkilometers maakte, dat zou zakken naar 137.037.
Het tweejaarlijkse WK zou dan in juni plaats moeten vinden. En de FIFA ziet ook voor zich dat in die andere jaren continentale toernooien als het EK, de Copa America en de Africa Cup worden georganiseerd. Elk jaar een toernooi dus, maar Wenger stelt daarbij nog iets voor: hij wil een verplichte rustperiode van 25 dagen in juli. Dit is zijn boodschap aan topspelers: jullie vakantie is geregeld, jullie hoeven minder vaak te reizen en kunnen vaker een WK spelen.
Dit lijkt veel voordelen te hebben, ook voor spelers en clubs. Al zullen die laatsten niet blij zijn dat ze hun spelers elk jaar in juni en juli (en misschien oktober) helemaal niet zien. En de spelers moeten zich straks elk jaar na het clubseizoen opladen voor een zwaar internationaal toernooi. Als die andere bonden tenminste ook een tweejaarlijks continentaal toernooi willen, want daar gaat de FIFA helemaal niet over.
Argument 4 – Meer toppers, minder flutwedstrijden
Om dit allemaal mogelijk te maken, moet er wel wat sneuvelen. De Nations League van de UEFA bijvoorbeeld. De FIFA heeft zelf het plan voor een uitgebreid WK voor clubteams in de ijskast gezet. Ook komen er minder kwalificatiewedstrijden. Wenger wil toe naar groepen van vier landen. Dan hoeven er maar zes duels gespeeld te worden, in plaats van vaak acht of tien nu.
Dat zal gejuich opleveren bij veel topspelers, die minder vaak naar Gibraltar of San Marino hoeven. Maar de kleinere landen krijgen minder vaak de kans om tegen grote landen te spelen. En denk niet dat de kwalificatiewedstrijden spannender worden. De FIFA heeft al besloten om het WK uit te breiden van 32 naar 48 landen naar 2026. Voor de toplanden in Zuid-Amerika en Europa wordt het straks een hele klus om het WK mis te lopen.
Argument 5 - Het is goed voor de ontwikkeling van het voetbal
De ontwikkeling van het voetbal in de hele wereld, daar gaat het volgens de FIFA allemaal om. Meer WK’s zullen waarschijnlijk meer geld opleveren. Het WK in Rusland leverde ruim 5 miljard op, Qatar zal daar overheen gaan. Via prijzengeld sijpelt dat door naar de bonden, daarnaast steekt de FIFA ook geld in het voetbal in armere landen.
Ander voordeel, zegt Wenger, is dat meer landen straks makkelijker kunnen meedoen aan toernooien en zo ervaring op kunnen doen. Ook komt de organisatie van een WK dichterbij voor meer landen. Marokko heeft het al vijf keer vergeefs geprobeerd, Afrika is nog maar één keer aan de beurt geweest.
De vraag is wel wat voor landen dan aan de beurt komen. Is het toeval dat het voorstel om het tweejaarlijkse WK te onderzoeken afkomstig is van Saudi-Arabië? Dat land overweegt zich kandidaat te stellen voor het WK van 2030. Gezien het verleden van corruptieschandalen is bovendien de vraag of die extra inkomsten echt in betere velden en trainingen in arme landen gaat zitten. Ook lijkt er niet echt nagedacht over de consequenties voor het vrouwenvoetbal, dat met al die mannentoernooien in de verdrukking dreigt te komen.
Allemaal terechte punten, maar als de kritiek uit Europa komt, is enige argwaan wel op zijn plek. Een WK om de twee jaar zou het toernooi ‘devalueren’, waarschuwde UEFA-voorzitter Aleksander Ceferin bijna bezorgd. Hij vindt het plan “totaal irrationeel”.
Maar hij weet heel goed dat zijn organisatie nu twee keer zoveel verdient als de FIFA. En met het EK en de Champions League organiseert ze twee van drie grootste voetbaltoernooien in de wereld. Een prominentere rol voor het derde toernooi bedreigt de riante positie van de UEFA.
Uiteindelijk kan het FIFA-congres, waarin 211 aangesloten bonden zitten, het besluit erdoor drukken. De Europese landen hebben te weinig stemmen (55) om een meerderheid tegen te houden. Maar Ceferin is klaar voor het gevecht: “We kunnen gewoon beslissen niet mee te doen.” De Zuid-Amerikaanse landen denken er volgens hem net zo over. “Ik wens de FIFA daarom veel succes met het plan.”