Vrijwel hele Kamer stemt in met 2 miljard voor woningmarkt, leraren en veiligheid
In dit liveblog, inmiddels gesloten, kunt u de Algemene Politieke Beschouwingen nog eens nalezen.
Lees ook:
Slotanalyse: Rutte voorzag een unieke kans, maar trof een zelfbewuste Tweede Kamer tegenover zich
Moties: Coalitie verbouwt begrotingen reikt oppositie de hand
Hoe zat het ook alweer met de verhuurderheffing en wat gaat er met de zorgsalarissen gebeuren?
Profiel: Sophie Hermans is het nieuwe geheime wapen van de VVD
Live
Premier Rutte vliegt door naar New York voor VN
De Algemene Beschouwingen zitten erop, hiermee sluiten wij dit liveblog.
Vlak na het begrotingsdebat in de Tweede Kamer is premier Mark Rutte op het vliegtuig gestapt naar New York om daar de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties bij te wonen. Rutte miste hierdoor alleen de stemmingen over de moties die de partijen hadden ingediend en die na middernacht begonnen.
Vrijwel hele Kamer achter wijziging 2 miljard in rijksbegroting
De Tweede Kamer heeft in grote meerderheid ingestemd met een aanpassing van de rijksbegroting van 2022 van 2 miljard euro. Alleen BIJ1 stemde tegen.
De motie van de VVD kwam aan het eind van twee dagen debatteren over de Prinsjesdagplannen die het demissionaire kabinet dinsdag presenteerde. Het was een verdubbeling van het bedrag dat de liberalen aanvankelijk in petto hadden om tegemoet te komen aan wensen van de Tweede Kamer. Oppositiepartijen gaven al aan dat zij dit veel te weinig vonden voor de problemen die in hun ogen snel moeten worden aangepakt.
Het extra geld is verdeeld in vier onderdelen van 500 miljoen euro. Het wordt gebuikt om de lonen van leraren op basisscholen te verhogen en de energierekening te verlagen, voor burgers en kleinere bedrijven Ook wordt de verhuurderheffing voor woningcorporaties verlaagd zodat zij meer geld overhouden om sociale huurwoningen te bouwen. De rest van het geld gaat naar veiligheid, 300 miljoen naar defensie om onderhoudsachterstanden te verkleinen en 200 miljoen naar veiligheid, bijvoorbeeld om meer wijkagenten en handhavers (boa's) aan te kunnen stellen.
De negentien partijen in de Kamer dienden in totaal 72 moties in. (ANP)
Kamer laat zich niet lokken naar Ruttes formatieproeftuin
Rutte voorzag een unieke kans. De twee dagen van debatten in de Tweede Kamer bij de Algemene Politieke Beschouwingen konden een proeftuin zijn. Daar, in de plenaire zaal, zou de wens om er samen uit te komen in de formatie vanzelf bovendrijven, hoopte hij. Vrijuit kon er immers gedebatteerd worden, nu het kabinet demissionair is en meer dan anders het voortouw aan de Tweede Kamer moet laten. Geld was ook het probleem niet. Op de begroting van het kabinet was nog 1 miljard te verdelen.
De grote doorbraak is er nog niet gekomen, niet direct. Premier Rutte trof gisteren een zelfbewuste Tweede Kamer tegenover zich. Lees hier verder.
Wilma Kieskamp
'Oude' coalitie wil begroting met 2 miljard verbouwen
De oude coalitie is bereid de begroting voor komend jaar flink te verbouwen. VVD, CDA, D66 en ChristenUnie overlegden daar vandaag de hele dag achter de schermen over, terwijl demissionair Mark Rutte in de Kamer debatteerde. Het resultaat is dat de begroting naar verwachting voor zeker 2 miljard euro wordt verbouwd.
Dat geld is onder andere bedoeld om de verhuurderheffing voor woningcorporaties te kunnen verlagen, een al langer gekoesterde wens van de Tweede Kamer. Dit moet de bouw van sociale huurwoningen op gang helpen. De coalitiepartijen willen ook de salarissen in het basisonderwijs verhogen, om de kloof met het middelbaar onderwijs te verkleinen. Er komt meer geld beschikbaar voor defensie (300 miljoen euro) en veiligheid (200 miljoen) en het is de bedoeling dat de koopkracht van burgers verbetert. Dat kan bijvoorbeeld door de belasting die huishoudens via hun energierekening betalen voor duurzame energie, te verlagen.
De aanpassingen op de begroting zijn handreikingen aan de oppositie. Zo zullen rechtse partijen als SGP en Ja21 tevreden zijn met meer investeringen in de krijgsmacht en met het geld voor politie en de boa's, linkse partijen als SP, PvdA en GroenLinks drongen tijdens de Algemene Beschouwingen aan op het verbeteren van de koopkracht, het aanpakken van de verhuurderheffing en het verkleinen van de loonkloof in het onderwijs.
De coalitie-voorstellen kunnen daarom op steun rekenen van meerdere oppositiepartijen, maar dat betekent niet dat het kabinet uit de zorgen is. PvdA en GroenLinks vinden de plannen van de oude coalitie niet ver genoeg gaan. Zij komen met eigen voorstellen, zoals het volledig dichten van de loonkloof in het onderwijs en het volledig afschaffen van de verhuurderheffing. De rekening moet volgens de linkse partijen naar het bedrijfsleven gaan, bijvoorbeeld door de winstbelasting te verhogen.
Het is nog geen uitgemaakte zaak dat het kabinet de komende maanden voor alle losse begrotingen van de ministeries voldoende steun krijgt. De oude coalitie heeft geen meerderheid in de Eerste Kamer en zal steeds op zoek moeten naar aanvullende steun. GroenLinks heeft al laten weten de landbouwbegroting niet te zullen steunen als er geen nieuw stikstofplan komt.
Rutte: langer steun voor cultuur, sector soms ondergesneeuwd
Demissionair premier Mark Rutte erkent dat de cultuurbranche op Prinsjesdag niet de aandacht heeft gekregen die zij verdient. Het kabinet is bereid de sector langer financieel te blijven ondersteunen, zo belooft hij tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen in de Tweede Kamer.
In alle discussies over steun aan bedrijven die hard geraakt werden door de coronamaatregelen raakte de cultuursector "soms wat ondergesneeuwd", geeft Rutte toe. "Maar ook daar is het natuurlijk ongelofelijk zwaar geweest en tot op zekere hoogte nog steeds. Gelukkig kan er weer veel meer".
Rutte heeft "ontzettend veel respect voor onze orkesten en musici, onze toneelspelers en cabaretiers" en voor andere cultuurmakers die "onder hele moeilijke omstandigheden" hun best hebben gedaan "hun vakmanschap" te blijven tonen. Hij erkent dat zij "een grote bijdrage aan onze samenleving" leveren.
PvdA-leider Lilianne Ploumen is blij dat de cultuursector "een waarderend woord" krijgt vanuit het kabinet "Dat heeft te lang geduurd." Zij wijst erop dat culturele ondernemers nog steeds kampen met de financiële naweeën van de crisis, en ook nog last hebben van beperkende maatregelen. Langere financiële ondersteuning is hard nodig, aldus Ploumen.
D66'er Rob Jetten noemt de sector "de grote ontbrekende in de troonrede". Koning Willem-Alexander stond daarin uitgebreid stil bij verschillende bedrijfstakken die het de afgelopen anderhalf jaar erg zwaar hebben gehad, maar noemde de kunst en cultuur daarbij niet. "Dat heeft de demissionaire premier bij deze goed hersteld". (ANP)
Rutte: Spijtig dat de heren van de Taliban veel van de geboekte resultaten ongedaan maken
Rutte zegt één keer in Afghanistan geweest te zijn, en heeft de resultaten van Westerse invloeden/bezetting naar eigen zeggen met eigen ogen gezien. Wel noemt hij het spijtig dat veel van deze resultaten ongedaan gemaakt worden door de Taliban. Hij is zeer bezorgd dat Afghanistan weer een plek is waar terrorisme een veilig onderkomen kan krijgen, en zegt dat binnenkort een kabinetsbrief over de netelige kwestie komt. Over het gevoelige punt dat de Nederlandse ambassade in Kabul slechts drie van de zestig mensen van de evacuatielijst mocht meenemen zegt Rutte “niet te kunnen reconstrueren waar dat getal vandaan komt”. Hij weet niet wie dat gezegd heeft. Dat is onderwerp van verder onderzoek.
Rutte zegt bezig te zijn met de staatscommissie rechtsstaat. Ook zegt Rutte dat er een generiek actieplan informatiehuishouding ingezet, waarbij elk departement een eigen actieplan moet maken, en dat er is besloten om ministeries middelen te geven om hun informatievoorziening op orde te brengen. Rutte geeft verder aan dat er snel een brief komt over de omgang tussen ambtenaren en oud-bewindspersonen die lobbyist zijn geworden, na de tik op de vingers van anti-corruptiewaakhond Greco. Kamerlid Pieter Omtzigt wil dat hier haast mee gemaakt wordt. Rutte geeft in reactie op Omtzigt aan dat er van ministerraden geen besluitenlijsten openbaar komen, omdat er vertrouwelijke zaken besproken worden.
Over de afhandeling van de toeslagenaffaire zegt Rutte dat ruim 20.000 ouders inmiddels de 30,000 euro, dankzij de zogeheten Catshuisregeling, gekregen. Verder benadrukt hij dat het kabinet er hard mee bezig is, maar dat het een lastige zaak is die langer zal duren dan dit jaar.
Rutte: cokegebruikers zijn idioten die het systeem in stand houden
Rutte begint aan het volgende onderdeel, veiligheid en justitie. Hij vindt dat er altijd meer moet gebeuren, maar benadrukt dat het kabinet veel doet en gaat doen om de georganiseerde misdaad te bestrijden. Hij wil onder andere goede afspraken maken met andere landen om zo criminelen de pas af te snijden. Rutte wil jongeren in kwetsbare wijken behoeden voor de criminaliteit. De premier noemt de lokale aanpak in het signaleren van radicalisering erg belangrijk. Ook zegt Rutte dat het kabinet een grootschalig onderzoek naar cybercriminaliteit steunt, wat uitgevoerd gaat worden door de AIVD.
Geert Wilders (PVV) noemt harddrugs het gif van onze samenleving, en vindt dat iedereen die harddrugs gebruikt mede-verantwoordelijk is voor de ellende die de drugsmaffia over Nederland uitstort. Hij vindt het onbegrijpelijk dat er niet opgetreden wordt tegen mensen die een kleine dosis harddrugs in bezit hebben. “Iemand met een klein beetje harddrugs op zak moet worden vervolgd”. Rutte noemt mensen die coke gebruiken “idioten die het systeem in stand houden”, maar vindt het een kwestie van capaciteit. “Je moet kijken waar je op kunt inzetten en waarop niet”. Rutte is het met Wilders eens dat de politie capaciteit moet worden vergroot. “Er wordt naar gekeken." SP-fractievoorzitter Lilian Marijnissen ziet dat Rutte het ene zegt, maar het andere doet. “Juist de partij die altijd zegt voor veiligheid te zijn, heeft onze veiligheid op het spel gezet door de politie de afgelopen jaren uit te kleden”. Rutte grijpt terug naar de bezuinigingen die moesten worden na de crisis, en zegt dat ook veiligheid eraan moest geloven. Hij geeft aan dat er nu weer financiële ruimte is, en dat er honderden miljoenen in geïnvesteerd wordt.
“Een war on drugs zorgt juist voor meer war en meer drugs”, meent Rob Jetten (D66), terugblikkend op de discussie tussen Wilders en Rutte. Hij vraagt Rutte naar de gereguleerde wietteelt: “Ik word platgebeld door allemaal burgemeesters die in hun stad willen meewerken aan dit experiment”. Specifiek noemt Jetten de stad Utrecht. Rutte wil niet ‘freestylen’ over wiet-experimenten, en benadrukt er nog bij dat hij het met Wilders had over harddrugs, en niet over softdrugs.
Farid Azarkan (Denk) vraagt Rutte naar de rechterlijke uitspraak van gisteren, over dat de koninklijke marechaussee mensen mag aanhouden op basis van hun huidskleur. Rutte wil zijn vingers er niet aan branden, en zegt dat dit nog een rechterlijke zaak is.
Het kabinet wil zich inzetten om voor alle Nederlanders de levensverwachting op te krikken
Rutte is beland bij het onderwerp gezondheidszorg. “De levensverwachting van alle Nederlanders is toegenomen de afgelopen jaren”, zegt Rutte, “maar er zit helaas verschil tussen mensen met een hoog en laag inkomen." De premier zegt dat het kabinet zich wil inzetten om voor alle Nederlanders de levensverwachting op te krikken.
Rutte noemt de financiering van de zorg een sociaal systeem, omdat iedereen voor iedereen betaalt. Hij zegt dat de afschaffing van het eigen risico structureel 6 miljard per jaar zou kosten, en dat het daarom onverstandig is om te doen. PVV-leider Geert Wilders vindt dit kwalijk, en wijst op mensen die vanwege het eigen risico bepaalde medicijnen niet kunnen kopen. Lilian Marijnissen (SP) zegt dat die 6 miljard nu ook wordt betaald, maar dan door de mensen die zorg nodig hebben. Rutte vindt dat mensen die gebruik maken zorg ook solidair moeten zijn met mensen die er geen gebruik van maken. “Zo werkt het in een wederzijds solidair stelsel."
Sylvana Simons (BIJ1) vindt Ruttes verhaal maar gecompliceerd, en vraagt om duidelijke antwoorden. Ook benadrukt ze dat mondzorg erg belangrijk is, en volgens haar in het basispakket zou moeten thuishoren. Rutte: “Als we een geldboom hadden zouden we het direct doen”. Hij noemt die toevoeging aan het basispakket simpelweg te duur.
Er waren vanuit de Kamer ook een aantal vragen over antistoffen-tests. Rutte geeft aan dat het OMT binnen een paar weken laat weten of deze tests als herstelbewijs kunnen dienen, en dus geldig zijn als coronapas.
Rutte: Boeren die willen blijven boeren moeten dat duurzaam kunnen doen
Rutte wil een goed vooruitzicht voor de Nederlandse boeren, en ruimte voor agrarisch ondernemerschap. “Een omslag naar een natuurgerichte landbouw is noodzakelijk, wat leidt tot een pakket aan maatregelen”, zegt Rutte. "En voor boeren die zich willen laten uitkopen is dat mogelijk”. Wel zegt Rutte dat boeren die willen blijven boeren, dat duurzaam moeten kunnen doen."
BBB-leider Caroline van der Plas wil dat er op het droge deel van de Oostvaardersplassen woningen worden gebouwd. Ze noemt het gebied verwoest door de overpopulatie aan dieren die zich daar bevinden. Rutte noemt de schade aan het gebied niet onherstelbaar, en zegt er later op terug te komen omdat hij de details niet kent.
Rutte: de klimaattransitie wordt de derde grote verbouwing van Nederland in de naoorlogse geschiedenis
Rutte spreekt van een enorme operatie. “Dit wordt de derde grote verbouwing van Nederland in de naoorlogse geschiedenis. Er is een enorm draagvlak voor, en het geld is er ook”. De klimaat-noodtoestand uitroepen, zoals PvdA en GroenLinks graag willen, vindt hij geen goed idee. “Het klimaat aanpakken kan ook zonder een noodtoestand uit te roepen”. Rutte: “Het wordt een enorme kluif om over te stappen naar een groene waterstofeconomie. We moeten dit najaar beslissen hoe we dat willen gaan aanpakken, in de formatie of in de Kamer, dit kan niet wachten op een nieuw kabinet”.
Jesse Klaver (GroenLinks) wil dat het kabinet daadkracht en doorzetting laat zien, omdat bedrijven anders vanwege slechte mogelijkheden naar Frankrijk of Duitsland gaan, omdat het daar beter geregeld is. Kees van der Staaij (SGP) maakt zich zorgen om het gezin in zeeland, of de bakker in Overijssel. “Is het voor hun op te brengen, is het financieel behapbaar?"
Rutte vindt het een kwestie van de plannen duidelijk uitleggen en een kwestie van centen. “Je moet kijken wat je als overheid kunt betalen en wat de burger kan betalen”. Volgens de demissionair premier is er de komende tijd genoeg financiële ruimte om een groot deel als overheid te vergoeden.
Kamerlid Wybren van Haga vraagt naar hoe het zit met de ondergrondse opslag van CO2, een methode genaamd CCS. Van Haga noemt het slecht voor het milieu, en wil dat het kabinet deze methode snel stopzet. Volgens Rutte is deze methode in de overgangsfase noodzakelijk, “maar je wil het niet als lange termijn oplossing”.
PVV-leider Geert Wilders vindt dat hij naar 'een bezetene' staat te luisteren. “Rutte is gehersenspoeld door de klimaatgekkigheid”. Hij vraagt zich af waar al de miljarden voor het klimaat vandaan moeten komen.
Rutte: Wat we investeren in de klimaataanpak is niet genoeg
De lunchpauze is voorbij, Rutte is bij het blokje klimaat en energie aanbeland. “Als we doorgaan op de huidige weg komen we uit op een opwarming van de aarde van minimaal 3 graden”, zegt Rutte. Het kabinet trekt 6,8 miljard uit voor het klimaat, “maar dat is niet genoeg om alles op te lossen”, zegt Rutte. Het kabinet zet hiermee een “volgende, noodzakelijke stap”, meent Rutte, “maar er moet meer gebeuren”. Rutte zegt dat er tientallen miljarden bij komen kijken “als je het klimaatprobleem helemaal wil oplossen”.
Over de elf grote vervuilers van Nederland, zoals Shell en Tata Steel, zegt Rutte dat alles er op is gericht om ze in Nederland te houden en ‘schoon’ te maken. Over het Urgenda-vonnis zegt Rutte dat volgens CBS-cijfers rond 2025 is voldaan aan de 25 procent CO2-reductie. “Wel zal de de komende jaren fluctueren, omdat er veel meespelende factoren zijn”, aldus de demissionair premier. Over zijn uitspraak dat het kabinet ‘olympisch kampioen klimaat’ wil worden zegt Rutte dat dat inderdaad zijn ambitie is. Voor biomassa wil het kabinet de subsidies langzaam ‘uitfaseren’, hoewel dat geen proces van een korte termijn is. “Het zal de komende jaren een lastige balans zijn hoe we omgaan met biomassa, omdat we nog niet volledig zonder kunnen”.
Joost Eerdmans (JA21) vindt dat de rol van Nederland in de wereld voor de wereldtemperatuur minimaal is. “Is de prijs niet verschrikkelijk hoog voor het minimale effect dat het teweeg brengt?" Rutte reageert dat Nederland op het gebied van klimaat wil zijn wat Israël en de Verenigde Staten zijn op het gebied van defensie: koploper.
Omtzigt: Het kabinet moet een plan opstellen om de wooncrisis op te lossen
“De wooncrisis is al jaren bezig”, zegt het zelfstandig Kamerlid Pieter Omtzigt. “Elk jaar wordt er een ad-hoc maatregel genomen, maar het kabinet heeft geen goed plan om de wooncrisis op te lossen.” Hij wil onder ander in het plan zien hoeveel huizen er gebouwd moeten worden. Rutte reageert kort: “Doen we”.
Pieter Omtzig nabij de interruptiemicrofoon tijdens de tweede dag van de Algemene Beschouwingen. Beeld ANP Farid Azarkan (Denk) : “Mensen die een woning huren geven een groot deel van hun inkomen uit aan huur, wat niet geldt voor mensen die een woning kopen”. Hij wil van Rutte weten hoe dat eerlijk is. Rutte weet het niet: “U schetst een complex vraagstuk, dat bijna niet op te lossen is. Als u een briljante ingeving heeft, hoor ik het graag”.
Joost Eerdmans (JA21) vraagt zich af hoe burgers het vinden dat er windturbines naast hun huis komt te staan. Rutte: “Besturen is werken aan draagvlak, praten met bewoners”. Hij benadrukt dat de energietransitie van groot belang is, en daar is windenergie een groot onderdeel van.
Het debat is geschorst tot 15.30. Het is tijd voor de lunch.
Twitter bericht wordt geladen...
Klaver: Er staat hier een huisjesmelker bij de microfoon
Nadat Wybren van Haga (groep-Van Haga) gesproken heeft over de vraag-en-aanbod kant van de woningmarkt, stapt Jesse Klaver (GroenLinks) naar voren. “Er staat iemand met veel pandjes, een huisjesmelker, aan de microfoon, te praten als Kamerlid over de woningmarkt. Dit is belangenverstrengeling.” Klaver vraagt Van Haga te gaan zitten. Die reageert gepikeerd: “Iedereen heeft belangen, u ook. Als zelfstandig ondernemer moet ik mijn eigen pensioen regelen, en daarom heb ik geïnvesteerd in wat panden."
Rutte vindt een ministerie van wonen een goed idee
De verhuurdersheffing, waar het gisteren al veel over ging, brengt Rutte weer ter sprake in het blokje - pardon, onderwerp - ‘volkshuisvesting’. “Stel dat er een Kamermeerderheid voor verlaging of afschaffing van verhuurdersheffing komt”, zegt de demissionair premier, “dan geeft dat woningcoöperaties meer ruimte, en helpt het ze met het naar voren helpen van projecten. Ik ben wel groot voorstander om daar doelen bij aan te geven, bijvoorbeeld om meer woningen voor ouderen te bouwen”. Hij zegt dat er wel veel haken en ogen aan zitten, en hij wil uitzoeken of het technisch mogelijk is. Rutte wil de tweede termijn (vanavond) afwachten om naar de voorstellen te kijken die op tafel komen aangaande dit onderwerp.
CDA-Kamerlid Pieter Heerma memoreert het moment dat voormalig minister Stef Blok van wonen het departement wonen heeft opgeheven. Hij vraagt aan Rutte hoe hij kijkt naar een mogelijk nieuw ministerie, namelijk een ministerie van volkshuisvesting. Rutte noemt een ministerie van wonen een goed idee. “Ik wil sowieso meer ministers in een volgend kabinet”. Wel zegt hij dat het tijd kost om een heel ministerie op te bouwen.
PvdA-fractievoorzitter Lilianne Ploumen vraagt Rutte het volkshuisvestingfonds van 450 miljoen te verlengen. Dit fonds is dit jaar opgericht en Ploumen wil voor 2022 ook 450 miljoen voor dit fonds. Rutte maant tot voorzichtigheid, “met het oog op de strenge blik van Kees van der Staaij”. (SGP). “De rekening begint behoorlijk op te lopen”, lacht de premier.
Geen crisis
Farid Azarkan (Denk) vraagt Rutte of het crisis is. Rutte is kort: “Nee, maar we hebben wel een gezondheidscrisis”. Azarkan vraagt zich af waarom een maatregel die in crisistijd is genomen nu nog stand houdt. Rutte houdt het simpel: “Als er een politieke meerderheid voor verlagen of afschaffen is, gaan we het uitvoeren”.
GroenLinks-leider Jesse Klaver wil het breder trekken. “De wooncrisis gaat over veel meer dan de verhuurdersheffing”. Hij vraagt Rutte te reflecteren of tien jaar Rutte-beleid op het gebied van volkshuisvesting. Rutte houdt het wederom simpel: “We hebben veel gedaan, maar er is nog ontzettend veel te doen”. Rutte zegt graag samen met Klaver een diepe analyse maken over hoe de woningmarkt verbeterd kan worden. "Dan ben ik bereid mijn heilige huisjes op te geven, als Klaver dat ook doet."
PVV-leider Geert Wilders wil dat statushouders geen voorrang meer krijgen op sociale huurwoningen. Rutte nuanceert Wilders' verhaal door te stellen dat het om 5 tot 10 procent van de huurwoningen gaat die naar statushouders gaan. “Een aanzienlijk percentage, maar niet in de buurt van wat Wilders schetst”. Volgens Rutte is de enige oplossing voor de problemen in de sociale huur “meer sociale huurwoningen bouwen”.
Wilders reflecteert op de afgelopen anderhalf uur: “U heeft met iedereen ruzie gemaakt”
PVV-fractievoorzitter Geert Wilders vraagt zich af wat er de afgelopen anderhalf uur is gebeurd. “U heeft bij iedereen grote irritatie opgewekt, en met iedereen ruzie gemaakt”. Wilders vindt dat het gisteren ook al niet lekker ging, maar vandaag al helemaal niet. Hij wil graag een premier die de Kamer serieus neemt. Volgens Rutte is er slechts sprake van debat, en is het simpel: “Als de Kamer door blijft zetten, blijft persisteren dat het geld voor de verhoging van de salarissen van de vennootschapsbelasting moet komen, dan gaan we dat doen.”
Wilders vindt dat geen goede reactie, en vraagt om nederigheid van de demissionair premier. “Het lijkt wel alsof u er geen zin in hebt, als dat zo is moet iemand anders het gaan doen”. Rutte reageert koeltjes: “Ik heb er zin in hoor”. Hij belooft dat hij in de rest van het debat nóg vrolijker zal zijn.
Kamer woedend over wijze waarop kabinet verhoging zorgsalarissen wil betalen
De verhoging van de zorgsalarissen blijft een heikel punt in het debat. Nadat Ploumen (PvdA) en Marijnissen (SP) zich er al over opwonden trekt GroenLinks-fractievoorzitter Jesse Klaver het onderwerp terug de schijnwerpers in. “Dit mag de Kamer echt niet accepteren”, zegt Klaver. “De Kamer heeft duidelijk aangegeven waar het geld vandaan moest komen, namelijk het verhogen van de vennootschapsbelasting”. Rutte vindt Klaver onredelijk, en blijft aangeven dat er nog naar gekeken gaat worden. Toezeggen dat het geld van de vennootschapsbelasting vandaan gaat komen doet hij niet, tot onvrede van de linkse oppositie. “Arrogantie, noemt Marijnissen het, Klaver vindt het “schofterig”.
Partij voor de Dieren-fractievoorzitter Esther Ouwehand zegt er echt boos over te zijn. Klaver: “De premier zet de verhoudingen met het constructieve deel van de Kamer behoorlijk op scherp”. PVV-leider Geert Wilders vindt het zo bizar dat het kabinet niet luistert naar de Kamer, dat hij een motie van afkeuring of wantrouwen wil indienen als de premier niet toezegt de motie uit te voeren zoals de Kamer dat wil. Hier is geen steun voor, Wilders kan in de tweede termijn van het debat deze motie indienen. Dat zal vanavond zijn. Ouwehand overweegt voor te stemmen, geeft ze aan. ChristenUnie-fractievoorzitter Gert-Jan Segers tempert de boel, en vindt alle verontwaardiging misplaatst. Hij geeft aan, als mede-indiener van de motie, de uitleg van Rutte plausibel te vinden.
Eerdmans: De stijgende energierekening kan mensen de kop kosten
Joost Eerdmans (JA21) vraagt zich af hoe het kan dat de koopkracht ongeveer hetzelfde blijft, terwijl iedereen in Nederland voelt dat alles duurder wordt. Hij benoemt onder andere dat mensen de stijgende energierekeningen financieel de kop kan kosten. ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers onderschrijft Eerdmans verhaal over energiearmoede, en wil dat het kabinet zich hier goed van doordrongen is. “Het is alle hens aan dek”.
Rutte zegt in reactie op Eerdmans dat de salarissen omhoog zijn gegaan en blijven gaan, als tegenhanger van de alsmaar duurder wordende boodschappen. Rutte spreekt over een mix van elementen die in een soort trommel worden gedaan, en daar rolt dan volgens de demissionair premier de 0,1 procent koopkrachtstijging uit, zoals vermeld in de miljoenennota. Rutte geeft er wel bij aan dat hij een groot tegenstander is van koopkrachtplaatjes. "Ik vind het de grootst mogelijke nonsens."
Rutte: We komen uit een enorme economische crisis
Het onderwerp - en nee, niet 'het blokje' - economie en financiën is van start. Rutte: “We komen uit een enorme economische crisis, en we hebben Nederland financieel weer gezond gemaakt”. De premier zegt dat ondanks de coronacrisis er een (lichte) stijging is in de koopkracht. “Volgend jaar zijn er een recordaantal mensen met banen. Het beste als je in een uitkering zit is het krijgen van een baan.” Wilders vraagt zich af wat ouderen hebben aan een baan. “Ze zijn de ruggengraat van de samenleving, en u geeft ze niets”. Rutte zegt dat volgend jaar de aow-uitkering enigszins stijgt, en dat verschillende gepensioneerden erop vooruit gaan. Volgens Wilders wordt alles duurder, en krijgen gepensioneerden al jaren geen indexatie op hun pensioen. Hij vraagt Rutte het geld dat naar 'Zuid-Europa en Afrika' gaat in het pensioenstelsel te steken.
PvdA-leider Lilianne Ploumen stelt dat dit kabinet er wel voor de multinationals is en niet voor de mensen. “De financiële ontwikkelingen waar de premier het over heeft komen niet in de zak van mensen”. Rutte is het er niet mee eens, en zegt dat de lastenverzwaring voor bedrijven deze periode 6,2 miljard is, en er juist 3,9 miljard aan lastenverlichting voor burgers is. SP-fractievoorzitter Lilian Marijnissen haalt net als Ploumen de verhoging van de zorgsalarissen aan, en zegt dat de Kamer heeft afgesproken dat het geld uit het verhogen van de winstbelasting voor grote bedrijven moet komen. Het kabinet heeft laten weten dat om de maatregel te betalen, de zorgpremie jaarlijks 13 euro duurder wordt. Volgens Marijnissen durft de VVD niet aan de winstbelasting voor grote bedrijven te tornen. Rutte zegt dat het op die manier niet zomaar mogelijk is, en wijst naar de zorgverzekeringswet. “Een beslissing over een dergelijke wetswijziging kunnen we niet zomaar maken”.
Rutte herhaalt: geen nieuwe verkiezingen
Demissionair Mark Rutte wil geen nieuwe verkiezingen, zei hij aan het begin van de tweede dag van de Algemene Politieke Beschouwingen. Hij heeft nog steeds vertrouwen dat hij een stabiel kabinet kan vormen.
PVV-leider Wilders vroeg aan het begin van het debat aan de premier om nieuwe verkiezingen. Hij dringt daar al maanden op aan, omdat hij volgens hemeen stabiel kabinet meer kan leveren.
Als het hem niet lukt, kunnen eerst andere partijen proberen een coalitie te vormen, zei hij. Dan gaat de VVD in de oppositie. Als dat ook niet lukt, komen pas nieuwe verkiezingen aan de orde, aldus de minister-president.
Rutte staat stil bij belang Holocaust Namenmonument
Na een aantal interrupties begint demissionair premier Mark Rutte zijn betoog. Hij heeft zijn bijdrage ingedeeld in acht onderwerpen, en begint met economie en financiën. Maar hij staat eerst stil bij het nieuwe holocaust-monument in Amsterdam, waaraan hij dacht toen hij gisteren de Tweede wereldoorlog-vergelijkingen hoorde in de bijdrage van Thierry Baudet. Rutte noemt de naam van de fractievoorzitter van Forum voor Democratie overigens niet. De emotie die het monument losmaakte heeft de premier diep geraakt. “Ik heb staan huilen met diverse mensen die zeiden, dit was mijn zusje of nicht”.
“Ik heb staan huilen met diverse mensen die zeiden, dit was mijn zusje of nicht”.Beeld ANP Kabinet trekt 675 miljoen euro uit voor hogere zorgsalarissen
Terwijl in de Kamer wordt gedebatteerd over de begroting voor volgend jaar, maakt het het demissionaire kabinet, via een brief, bekend dat er toch geld vrij om salarissen in de zorg te verhogen. Het gaat om structureel 675 miljoen euro extra, meldt het ministerie van Volksgezondheid. Daardoor gaan de middeninkomens in de zorg met 1,5 procent omhoog. Om de maatregel te betalen wordt de zorgpremie jaarlijks 13 euro duurder.
Eerder gaf het kabinet nog geen gehoor aan oproepen uit de Tweede Kamer voor hogere zorgsalarissen. Vorige week werd een motie van de SP en de ChristenUnie aangenomen en daarop trekt het kabinet toch de portemonnee.
Vandaag: Premier Rutte aan het woord in de Algemene Beschouwingen
Het demissionaire kabinet is deze tweede dag van de Algemene Politieke Beschouwingen aan de beurt. Demissionair premier Mark Rutte zal als 'de chef van het spul' de begrotingsplannen voor 2022 verdedigen.
De eerste dag van het debat woensdag was anders dan eerdere jaren. Het demissionaire kabinet moet nadrukkelijker op zoek naar steun voor de begroting, omdat er nog geen zicht is op een nieuwe coalitie en de oude coalitie de plannen niet vanzelfsprekend steunt. Vandaar ook een duidelijk uitgestoken hand van VVD-vicefractievoorzitter Sophie Hermans, in een debat wat af en toe op formatieonderhandelingen leek.
Anderzijds zien partijen nu hun kansen schoon om hun wensen in vervulling te zien gaan: met name voor het afschaffen van de verhuurdersheffing tekende zich een Kamermeerderheid af. Sowieso was er veel aandacht voor de woningnood in Nederland, hoewel de voorstellen om deze op te lossen nog wel uiteenlopen.
Verschillende partijen vroegen zich ook af hoe het staat met de zorgsalarissen. De Kamer nam onlangs een voorstel van de SP en ChristenUnie aan om 600 miljoen euro uit te trekken om de lonen in de zorgsector te verhogen.
Pieter Omtzigt, als laatste spreker na middernacht achter het spreekgestoelte tijdens de eerste termijn van de Algemene Beschouwingen.Beeld ANP De uitkomst van het debat en de mate waarin wensen uit de Kamer worden ingewilligd, is ook een indicatie voor het formatieproces. Informateur Johan Remkes heeft de opdracht een minderheidskabinet te verkennen, en zo'n regering zou voor al haar voorstellen naar steun in de Kamer moeten zoeken. Als Rutte het voor de begroting van volgend jaar al niet eens kan worden met partijen als PvdA en GroenLinks, is dat een veeg teken voor een potentieel minderheidskabinet.
Kamervoorzitter Vera Bergkamp hamerde woensdag even na middernacht af - lees in dit liveblog hieronder de belangrijkste momenten uit het debat terug. Het vervolg van het debat zal ongetwijfeld eveneens een marathon worden.
D66 en GL verlaten debat na oorlogsvergelijkingen van Baudet
De fracties van D66 en GroenLinks hebben woensdag de Algemene Politieke Beschouwingen verlaten, nadat FVD-leider Thierry Baudet opnieuw een vergelijking maakte tussen de Tweede Wereldoorlog en de Jodenvervolging enerzijds, en het coronabeleid van de regering anderzijds. "Je bent knettergek!", beet D66-fractievoorzitter Rob Jetten Baudet toe terwijl hij de zaal uit liep.
Een aantal Joodse organisaties riep de afgelopen week partijen op om afstand te nemen van vergelijkingen met de Holocaust in het coronadebat, nadat bij protesten tegen het coronabeleid de laatste tijd betogers waren verschenen met een Jodenster op hun kleding. Baudet reageerde op de oproep door te zeggen dat "de oorlog niet van jullie is maar van ons allemaal". In een tweet plaatste hij het woord Holocaust tussen aanhalingstekens.
Jetten riep Baudet op excuses te maken. "Ik zou niet weten waarom", zei Baudet. De FVD-voorman zei dat niemand "systematische uitsluiting" van mensen die tegen vaccins zijn gelijk had gesteld aan de massamoord in de Tweede Wereldoorlog. Tegelijkertijd voelt Baudet zich niet geroepen om tegen mensen te zeggen dat ze niet met een Jodenster moeten rondlopen. "Ik vind niet dat Joodse organisaties de oorlog mogen claimen", herhaalde hij.
Niet alleen de D66- en GL-fracties lieten hun ongenoegen blijken. Coronaminister Hugo de Jonge keerde Baudet de rug toe vanuit het kabinetsvak, de andere bewindslieden negeerden hem ook.
Baudets fractiegenoten Gideon van Meijeren en Pepijn van Houwelingen hebben eerder ook al vergelijkingen getrokken tussen de Jodenvervolging en de coronamaatregelen. (ANP)
PvdA en GL laten zich niet verleiden door aanbod VVD'er Hermans
PvdA en GroenLinks in de Tweede Kamer willen dat de begroting voor volgend jaar flink wordt aangepast. Lilianne Ploumen en Jesse Klaver maakten tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen duidelijk niet met VVD'er Sophie Hermans te willen praten over de besteding van een miljard euro.
Tijdens het formatieoverleg dit weekeinde op een landgoed bij Hilversum maakten VVD, CDA en D66 bekend dat Hermans zou gaan praten met GroenLinks en PvdA over het verbouwen van de begroting voor volgend jaar met een miljard. Zo zou het demissionaire kabinet steun kunnen vinden voor de aanpak van grote problemen.
"De problemen zijn zo groot", aldus Klaver. "Het is het verkeerde begin om met een miljard te beginnen." Volgens hem moeten de problemen eerst geanalyseerd worden en daarna moet worden gekeken wat de oplossing is. Pas dan moet volgens hem naar de begroting worden gekeken en "harde keuzes worden gemaakt".
Waarnemend VVD-fractievoorzitter Hermans probeerde Klaver nog over te halen tot samenwerking. Zij verklaarde ook meer te willen, maar met die miljard kunnen "we samen iets doen" en een "stap" zetten in het oplossen van problemen. Klaver liet zich niet vermurwen. Hij zei het niet te willen "beperken" tot het "miljardje" van Hermans.
PvdA-leider Ploumen zei in haar bijdrage "geen schimmige onderhandelingen" te willen over de begroting. Ze verklaarde dat de begroting "eerlijker, duurzamer en socialer" moet worden. Ze gaat een minderheidscoalitie niet zomaar helpen. "Ik laat me niet voor een appel en een ei in een gedoogconstructie rommelen." (ANP)
Heerma (CDA): Vrijheid zonder beperkingen leidt tot onvrijheid van anderen
Pieter Heerma (CDA) memoreert in zijn betoog over vrijheid: vrijheid is volgens de CDA’er niet ieder voor zich. “Vrijheid zonder beperkingen leidt tot onvrijheid van anderen”. Ook is algemeen belang teveel vervangen door individueel belang volgens Heerma. Het CDA-Kamerlid spreekt over overheid en markt, en hoe dat langzaam steeds meer richting markt verschuift. “Maar”, zegt hij, “De samenleving staat boven de overheid en boven de markt”.
Klaver reageert enthousiast: “Ik vroeg me de afgelopen jaren wel eens af waar het CDA voor stond, ik vind uw verhaal prachtig”. Klaver vraagt zich af wanneer hij samen met PvdA met het CDA aan tafel kan om dit verhaal uit te dragen. Heerma zegt dat zijn verhaal niet nieuw is, en dat hij al jaren zo het CDA-geluid uitdraagt. Hij vindt dat de formatie-impasse komt door keuzes van verschillende partijen, “ook het CDA, en daar sta ik achter”.
Jetten: Nederland, biedt excuus aan voor slavernijverleden
Rob Jetten (D66) doet een oproep aan iedereen in de Kamer. Hij wil dat Nederland zijn excuses aanbiedt voor zijn rol in het slavernijverleden. "Dat kan het begin zijn van het helen van wonden”. Demissionair premier Mark Rutte liet eerder weten dat dit kabinet die excuses niet gaat aanbieden.
Denk-fractievoorzitter Farid Azarkan vraagt of Jetten het bedrag voor de Nationaal Coördinator Racismebestrijding van twee naar vijf miljoen wil verhogen. Jetten wil kijken, antwoordt hij, of er geld voor te vinden is.
SGP-leider Kees van der Staaij wijst erop dat D66 een hoofdrolspeler is in de formatie, en vraagt wat Jettens partij gaat doen om de formatie te versnellen. Jetten erkent dat het veel te lang duurt, en zegt dat eraan gewerkt wordt. “Voor mij is vorige week en deze week wel gebleken dat een minderheidskabinet alleen mogelijk is als er een constructieve band is met enkele oppositiepartijen”. Van der Staaij vraagt ook waarom medische ethiek geen groot punt in Jettes betoog is, terwijl D66 daarop de ChristenUnie heeft uitgesloten. Jetten: “Als je vergeet te werken aan thema’s als emancipatie en medische ethiek, ga je enorm achterlopen als land. Daarom hebben we het een nadrukkelijke plek in het hoofdlijnenstuk gegeven”.
Jetten wijst op de kansenongelijkheid in het onderwijs
Ongelijke kansen zijn gemiste kansen, vindt Rob Jetten (D66). Hij wijst op kansenongelijkheid in het onderwijs. “De politiek stelt leraren onvoldoende in staat om te doen waar ze goed in zijn, ieder kind een kans en aandacht geven”, aldus het D66-Kamerlid. Hij zegt dat het lerarentekort moet worden aangepakt, net als de loonkloof tussen leraren in het basisonderwijs en leraren in het primair onderwijs. Het lijkt er nu op dat er een Kamermeerderheid is die de salarissen in het basisonderwijs wil verhogen. Of dat morgen ook wordt geregeld, bijvoorbeeld, per motie, is afwachten.
Jetten meent dat tijdens corona te lang weinig aandacht is geweest voor kinderen, jongeren en studenten. “Ze moeten fysiek onderwijs krijgen en de aandacht en maatwerk ontvangen die ze verdienen”.
Meer huizen bouwen in hoog tempo is noodzakelijk, meent Jetten. Ook moet er volgens de D66’er meer geïnvesteerd worden in het openbaar vervoer rondom wijken, en moeten huisjesmelkers worden aangepakt.
Jetten: “De klimaat-en-natuurcrisis is groot”. Hij benoemt de overstromingen in Limburg, België en Duitsland als voorbeeld dat het tij gekeerd moet worden. “Een Nederlander stoot drie keer zoveel uit als een wereldburger. De vervuilende daden van de een is aantoonbaar schadelijk voor de ander”. Jetten vindt de aanpak van het kabinet in het klimaatdossier onvoldoende. “Het moet meer, sneller en beter”.
Jetten wil van 2022 geen verloren jaar maken
Het debat vervolgt na een lunchpauze, Rob Jetten (D66) is aan de beurt. De tijdelijk fractievoorzitter van de partij zegt de handreiking van Sophie Hermans te waarderen, en hij hoopt dat de Kamer snel tot aanpassingen van de begroting kan komen. “Ik wil van 2022 geen verloren jaar maken”. Hij wil deze week kijken waar de 'landingsgrond' van de thema’s zit die de Kamer allemaal anders wil zien.
Jesse Klaver (GroenLinks) vraagt zich af of D66 nog vastzit aan het regeerakkoord, en coalitieafspraken. Jetten ontwijkt de vraag, door te stellen dat de begroting beleidsarm is. Wel wil hij de koek zo groot mogelijk maken, en zoveel mogelijk problemen aanpakken. Hij wil vandaag en morgen kijken welke ideeën er komen van andere partijen, en daar stuk voor stuk naar te kijken. Klaver ziet kansen. Hij hoopt zaken te kunnen met D66 en andere fracties over de afschaffing van de verhuurdersheffing, de salarissen in het onderwijs en meer klimaatmaatregelen.
Hermans (VVD): Alles komt goed, dat geloof ik echt
VVD-fractievoorzitter Sophie Hermans vergelijkt zich met haar partijleider Mark Rutte. Ook zij noemt zichzelf een optimistisch mens. “Het leven is mooi en zonnig”, aldus Hermans. Ze haalt het boek van Tim Versnel en voormalig fractievoorzitter van de VVD, Klaas Dijkhoff aan: “Alles komt goed, en dat geloof ik ook echt”. Daar stopte alleen wel de positiviteit van het VVD-Kamerlid: “Nederland staat voor veel grote vraagstukken, er is veel op te lossen”, meent Hermans. “Ik wil voor iedereen een vrij en veilig leven, maar dat staat nu onder druk. Zo vanzelfsprekend zijn die dingen niet meer.”
In haar bijdrage wijst ze op meerdere vraagstukken van deze tijd, zoals betaalbare zorg, de woningmarkt en het klimaat. “Het moet wel gebeuren”, zegt Hermans over de klimaatcrisis. “Al deze onderwerpen vragen om een sterke overheid”. Ze haalt de strijd tegen de cocaïne-maffia aan als een punt van zorg. “Vandaag brengen ze een pakje weg, morgen sluiten ze een grote drugsdeal”, waarschuwt Hermans. Op het gebied van veiligheid wil ze meer actie. Politie, OM en ander instanties zouden bijvoorbeeld informatie moeten kunnen overdragen zonder al te veel privacyregels, aldus Hermans.
De energierekening betaalbaar houden en bedrijven helpen verduurzamen, noemt Hermans als twee concrete zaken die de VVD graag ziet gebeuren. Ook wil ze een groot plan voor coronaherstel zien van het kabinet.
Ouwehand: De intenties van de VVD zijn niet oprecht
Esther Ouwehand (Partij voor de Dieren) vindt de intenties van de VVD ‘niet oprecht’. “Het was de VVD die willens en wetens de woningmarkt overhevelde aan beleggers, en die het malafide plan van de verhuurdersheffing invoerde.” Hermans (VVD): “Die uitspraak raakt mij oprecht, is ongelooflijk pijnlijk voor mijn collega’s en onwaardig in dit Kamerdebat”. Hermans wijdt de gewijzigde opvattingen van de VVD aan voortschrijdend inzicht, en zegt dat ook de VVD het beste voorheeft voor Nederland en Nederlanders.
Denk-fractievoorzitter Farid Azarkan wil weten waar de VVD fundamenteel nu anders tegenaan kijkt. Hermans noemt het klimaat, maar ook de economie. “We dachten lang dat we ons niet met het bedrijfsleven moesten bemoeien. Een paar jaar geleden kwamen we tot het besef dat als een bedrijf het goed doet, de werknemers dat ook in hun portemonnee moeten voelen”. Ze noemt ook de bedrijven die veel geld verdienen maar niet een ‘eerlijke’ bijdrage leveren in Nederland, als een moment van inkeer.
Kamerlid Pieter Omtzigt vindt dat het land keihard is vastgelopen op het gebied van woningmarkt. Hij wil van Hermans weten waarom de VVD, of het kabinet, nog steeds geen integraal plan voor de volkshuisvesting heeft. Hermans zegt hier de komende weken samen met de Kamer mee aan de slag te willen gaan, tijdens begrotingsonderhandelingen van Binnenlandse Zaken, waar de woningmarkt onder valt.
Azarkan wil van Hermans weten wat de VVD nu vindt van het leenstelsel. “Moeten we dat niet gewoon afschaffen?” Dat wil de VVD niet, zegt Hermans. Wel moet het geld dat het leenstelsel oplevert, nu ‘ècht’worden gebruikt om het onderwijs te verbeteren'.
Klaver: de hele begroting ligt op tafel, niet slechts 1 miljard
GroenLinks-leider Jesse Klaver vindt dat de Kamer zich er niet bij moet neerleggen dat er, als het aan de VVD ligt, maar voor 1 miljard euro ruimte is om te onderhandelen. “De hele begroting ligt op tafel. Het is niet het geld van de VVD, maar van ons allemaal." Hermans zegt dat ze slechts handreikingen doet om eruit te komen, en noemt de 1 miljard ‘geen gering bedrag’.
Lilianne Ploumen (PvdA) zegt dat ‘iets doen’ of ‘ergens naar kijken’ niet genoeg is. Gert-Jan Segers (ChristenUnie) zei eerder al dat ‘bijschaven niet genoeg is’, daar is Ploumen het helemaal mee eens. Ze benadrukt dat de wooncrisis immens is, en het afschaffen van de verhuurdersheffing van wezenlijk belang is om de wooncrisis aan te pakken.
VVD-Kamerlid Hermans erkent dat de handreikingen die ze doet waarschijnlijk voor oppositiepartijen niet genoeg zijn, maar ‘we moeten toch stappen zetten’. Ze wil de wensen van de Kamer bij elkaar brengen, en kijken wat ervan gemaakt kan worden. Lilian Marijnissen (SP) vindt deze reactie stuitend: “U staat hier als Kamerlid, niet als lid van het kabinet”. Ze zegt dat door discussiëren hierover weinig zin heeft, ‘omdat er toch allang een Kamermeerderheid is om de heffing af te schaffen’.
De VVD gaat meer doen om de klimaatcrisis te bestrijden
VVD-vicefractievoorzitter Sophie Hermans erkent dat de VVD niet voorop heeft gelopen in de klimaataanpak de afgelopen jaren. "Dat gaan we anders doen. We zien het grote belang ervan in, Limburg heeft het van dichtbij meegemaakt. Er is actie nodig." Wel blijft het ‘haalbaar en betaalbaar’ overeind staan. Ze noemt subsidies geven aan bedrijven om te vergroenen goede plannen.
Sophie Hermans (VVD) tijdens de eerste dag van de Algemene Politieke Beschouwingen, het debat na de Troonrede op Prinsjesdag.Beeld ANP Lilian Marijnissen (SP) vroeg Hermans of ze de documentaire ‘Alleen tegen de staat’ heeft gezien, die gaat over de slachtoffers van de toeslagenaffaire. “Nee”, antwoordde Hermans. Ze zegt dat de verhalen haar wel raken, en noemt het verschrikkelijk wat er gebeurd is. Hermans durfde in reactie op Marijnissen geen deadline te geven voor wanneer alles opgelost moet zijn, maar vindt wel dat er grote haast bij gebaat is. Partij voor de Dieren-fractievoorzitter Esther Ouwehand: “De VVD zegt het één, en doet het ander. Als u het zo erg vindt wat de slachtoffers is aangedaan, waarom valt u Rutte niet aan”? Hermans vindt dat Ouwehand er maar een politiek spelletje van maakt.
VVD doet handreikingen naar de oppositie
Al aan het begin van de Algemene Beschouwingen doet de VVD, bij monde van fractievoorzitter Sophie Hermans, opvallende handreikingen aan de oppositie. Zo is de regeringspartij bereid om een andere bestemming te zoeken voor het geld dat vrijvalt omdat de Baangerelateerde investeringskorting (BIK) niet doorgaat. De BIK was bedoeld als belastingvoordeel voor het bedrijfsleven. Onder andere PvdA en GroenLinks willen dat dit geld (honderden miljoenen) wordt gebruikt om de koopkracht van burgers te verbeteren. Hermans: "De VVD is bereid daar naar te kijken, dat we met elkaar zoeken naar een andere verdeling van dat geld." Maar ze wil pas aan het einde van het debat, donderdagavond, de balans opmaken.
Hermans deed nog een andere toezegging: De VVD wil meewerken aan een verlaging van de verhuurdersheffing die woningcorporaties moeten betalen. Afschaffen, zoals Jesse Klaver en Lilianne Ploumen bepleiten, gaat haar te ver. En Hermans wil ook harde prestatieafspraken met de corporaties over het aantal nog te bouwen huurwoningen.
Wilders vol in de aanval: 'Normale Nederlanders verdienen een beter leven'
Wilders (PVV) haalt uit naar het Afghanistanbeleid van het kabinet. Volgens de PVV’er kampen we in Nederland al met een enorm woningtekort, en kan Nederland er niet nog meer asielzoekers bij hebben. “Nederland is vol”. Wilders ziet veel wanhopige mensen (hij zegt er veel mails en brieven over te ontvangen) die geen woning kunnen krijgen, en wil dat huizen naar Nederlanders gaan, en niet naar migranten. Hij zegt straks een initiatiefwet in te dienen, opgesteld door PVV’er Alexander Kops, die ervoor moet zorgen dat statushouders voortaan geen voorrang meer mogen krijgen op sociale huurwoningen.
De sociale zekerheid van mensen is weggegeven en de zorg is weggevaagd, meent Wilders. “Deze mensen verdienen een beter leven, en een betere koopkracht”. Hij vraagt zich af wie het kabinet vertegenwoordigt. “Niet de normale Nederlander in ieder geval”.
Geert Wilders (PVV) tegenover Rob Jetten (D66).Beeld ANP Wilders wil vrijheid terug. Daarmee verwijst hij naar de QR-code, die vanaf 25 september nodig is om naar binnen te kunnen in onder andere de horeca, bij evenementen en in bioscopen. “Dat is geen vrijheid, maar een inperking van vrijheid”. Wat er volgens Wilders wel moet gebeuren? “We moeten investeren in ziekenhuizen en intensivisten. Ook moeten de lonen van de zorgmedewerkers omhoog.” Hij haalde ook zijn paradepaardje, de islam van stal. “Vrijheid betekent géén islam, geen fatwa, geen moskeeën. Ik ben zelf al 17 jaar mijn eigen vrijheid kwijt in mijn strijd voor vrijheid, terwijl het kabinet alleen maar meer terreur en minder vrijheid naar binnenhaalt.”
Narcostaat
Volgens Wilders is Nederland veranderd in een narcostaat, en wordt de maffia niet hard genoeg bestreden. Italiaanse taferelen zien we dagelijks, aldus de PVV-leider. "Met je regenboog zwaaien naar de Ridouan T.'s van deze wereld gaat echt niet werken”. Hij pleit voor langere straffen, en ziet het liefst de gevangenissen zo sober mogelijk.
Hij haalde verder uit naar de 'gendergekte' die hij ziet in Nederland. “Het woord genderneutraliteit kan ik niet meer aanhoren. Hou op met die ongein, laat onze kinderen met rust, en laat ze kinderen zijn”.
Wilders probeerde nog een (kansloze) motie in te dienen waarin de PVV oproept tot nieuwe verkiezingen. Maar een Kamermeerderheid wil dat die motie pas aan het einde van de algemene beschouwingen - morgenavond - wordt ingediend.
Wilders opent de aanval op Kaag
Geert Wilders heeft de Algemene Politieke Beschouwingen afgetrapt met een persoonlijke aanval op D66'er Sigrid Kaag. Zij is de favoriete politieke tegenstander van de PVV. Kaag trad vorige week af als minister van buitenlandse zaken vanwege het evacuatiedebacle in Afghanistan. Volgende week is ze formeel fractievoorzitter, maar Rob Jetten voert vandaag het woord namens D66.
Wilders noemt Kaag 'een angsthaas'. "Waar is ze? Ze is bang voor het debat." En tegen Jetten: "U heeft een laffe leider." Dat schoot VVD-Kamerlid Sophie Hermans in het verkeerde keelgat. "Mevrouw Kaag heeft een loepzuivere, staatsrechtelijke reden om niet aanwezig te zijn. Ik neem met klem afstand van deze manier van debatteren, van persoonlijke aanvallen op een Kamerlid dat niet aanwezig is. Dit is ver beneden peil."
Het kan wel eens laat worden
De APB zijn vandaag even na tienen begonnen. Als eindtijd staat 22:00 gepland, maar met negentien fracties is er eigenlijk niemand die gelooft dat dat zal worden gehaald.
Twitter bericht wordt geladen...
Wat staat er eigenlijk op het spel?
"De uitkomst van de Algemene Beschouwingen is bepalend voor het verdere verloop van de formatie", schreef chef politiek Bart Zuidervaart in zijn voorbeschouwing van deze loodzware politieke week. VVD, D66 en CDA zijn ervan doordrongen dat een minderheidskabinet enige vorm van rugdekking van oppositiepartijen nodig heeft, anders dreigt een snelle val. Niet voor niets zei Rutte zondag, na afloop van het beraad in Hilversum: “Iedereen realiseert zich dat de lijnen met GroenLinks, PvdA en ChristenUnie open moeten zijn.”
Vandaag en morgen gaan we in de plenaire zaal zien hoe open die lijnen eigenlijk staan. Lees hier de vooruitblik.
Rutte ook nu vol optimisme
Het was al geen vrolijke Prinsjesdag - door de coronapandemie maar ook door de formatie-impasse die als een donkere wolk over de presentatie van de miljoenennota hing.
Daags erna kan demissionair premier Mark Rutte zich opmaken voor een zwaar debat, waar het ongetwijfeld ook weer over zijn persoon zal gaan. Toch maakt de 'chef van het spul' zich weinig zorgen, en stond hij gisteren nog goedgeluimd de pers te woord. Verstoorde verhoudingen? "Accentverschillen." Afkalvend vertrouwen in de politiek? "Komt wel weer goed." Lees hier het interview van Wendelmoet Boersema met de demissionair premier op de vooravond van zijn elfde Algemene Politieke Beschouwingen.
Wie spreekt wanneer?
De Algemene Politieke Beschouwingen duren twee dagen. Als eerste is de Kamer aan het woord: Geert Wilders (PVV) zal als leider van de grootste oppositiepartij aftrappen. In totaal zijn er 19 sprekers, als laatste is eenpitter Pieter Omtzigt aan de beurt. De fractieleiders zullen het woord voeren, afgezien van D66, waar Rob Jetten in plaats van de pas afgetreden minister Sigrid Kaag vervangt. Ook bij VVD en CDA zijn het niet de partijleiders Rutte en Hoekstra die het woord voeren omdat ze in het kabinet zitten, maar hun secondanten Sophie Hermans en Pieter Heerma.
Morgen ligt de bal bij het kabinet, demissionair premier Mark Rutte zal voor repliek zorgen.
PvdA en GroenLinks: dividendmiljard en opbrengst CO2-taks moeten naar huishoudens
De twee linkse oppositiepartijen trappen voor de Beschouwingen alvast af met het plan om de 1 miljard euro die het kabinet opzijzet voor het bedrijfsleven naar de huishoudens over te hevelen.
Ook moet de energiebelasting omlaag, betaald door een “CO2-heffing die geld oplevert”. De vervuilers moeten volgend jaar al betalen, zeggen PvdA en GroenLinks in een reeks tegenvoorstellen tijdens de debatten over de rijksbegroting van volgend jaar. Doordat bedrijven een bepaalde hoeveelheid ‘vrijgestelde uitstoot’ hebben, betalen ze volgend jaar in de praktijk nog geen belasting op CO2.
“Nederland kan zich dit demissionaire kabinet en de formatiechaos niet langer permitteren”, zegt PvdA-leider Lilianne Ploumen. “De Tweede Kamer heeft de kans om iets te doen tegen de woningnood, klimaatverandering en voor meer koopkracht en lerarensalarissen.” GroenLinks-leider Jesse Klaver: “De grote keuzes voor de toekomst worden vooruitgeschoven. Maar de wooncrisis, de klimaatcrisis en groeiende ongelijkheid vragen nu om oplossingen”.
De twee partijen hebben al gezegd geen onderlinge afspraken te willen maken met partijen over de begroting. “Als de VVD wil onderhandelen dan kan dat, dan moeten ze ons uitnodigen voor de formatie”, zei Klaver eerder deze week. Wel willen ze plannen in de Kamer bespreken. Omdat de voorstellen ook voorkomen in veel verkiezingsprogramma’s, hoopt het linkse blok op een ruime meerderheid. (ANP/Redactie)
Lees ook:
- Analyse: De politieke onmacht spatte van de Troonrede af
-Een interview met demissionair premier Mark Rutte: ‘de formatie komt goed’
- Wie snapt nog wat er in de Troonrede eigenlijk wordt gezegd?