Vergaderen met losse handjes

O happy day! Nadat ze veroordeeld was tot achttien maanden thuiswerken met haar man mocht mevrouw Hijink deze week eindelijk naar het Echte Kantoor, met Echte Collega’s. Mijn eigen proefverlof is ook net verruimd; we mogen weer naar de vernieuwde NRC-redactie. Die wordt, zoals veel kantoren, omgetoverd in de hybride hemel op aarde. Licht, fris, aangenaam stil en hier en daar een videovergaderfuik met camera’s die inzoomen op de spreker.

Want ondanks het hervonden kantoorgeluk, aan Teams- of Zoommeetings zullen we na de coronacrisis niet ontkomen.

Het kan ook anders. Salesforce gaf onlangs een demonstratie vergaderen in virtual reality. Het techbedrijf nodigde een handvol Nederlandse journalisten uit om op zijn virtueels een bezoek te brengen aan het hoofdkantoor in San Francisco. Iedereen een VR-bril op, vanuit huis: nieuwerwets gezellig.

Een paar dagen later wordt er een koffertje bezorgd waar James Bond jaloers op zou zijn. In het deksel zit een videoscherm dat automatisch een instructie begint af te spelen. De inhoud vernietigt zichzelf niet binnen vijf seconden, want de meegeleverde virtual reality-bril moet nog retour.

Er zitten twee draadloze knuistjes bij de bril, waarmee je iemand een online hand of high five kunt geven. Salesforce gebruikt Glue, een virtual collaboration platform, voor dit soort ontmoetingen. Zie het als een 3D-game waarin je tegelijkertijd inlogt. De deelnemers schieten niet op elkaar; ze praten en kijken naar powerpointpresentaties.

Ik schrik niet zo snel meer van mezelf – ook niet van mijn digitale versie. Mijn avatar is recht en hoekig, ter voorkoming van het uncanny valley-effect. Dat treedt op bij computernamaak die griezelig echt is, zoals de Abba-personages (‘Abbatars’) die straks als hologram op de planken staan.

Tip: vergeet niet, voordat je de virtuele vergadering betreedt, de afstand van je bril tot de grond goed ‘in te regelen’. Door een calibratiefoutje verschijn ik eerst als pratend hoofd op de vloer. Alsof ik een verdieping lager door het plafond geprikt ben.

Ik kijk op tegen een collega van de Volkskrant, die juist boven de rest van het gezelschap uitsteekt. Een andere deelneemster heeft haar nek in een onnatuurlijke hoek geknakt. „Alles goed?” klinkt het bezorgd. „Ik ben mijn VR-bril aan het opladen.”

Iedereen verschijnt als zwevend hoofd met twee losse handjes; een lichaam kan er niet vanaf. Laat staan een stel benen. Wie ergens naartoe wil moet teleporteren: je gooit een pijltje en verschijnt dan op de plek waar het pijltje landt.

Uit balorigheid teleporteer ik mezelf midden in een beer die in de virtuele lobby staat. De beer - het blijkt Salesforce-mascotte Codey te zijn – geeft geen krimp. Iemand anders staat in een hoek een virtuele geit te aaien. De geit heet Cloudy.

Lees ook Silicon Valley in de ban

Driedimensionale ontmoetingen als deze zijn voorlopers van de gedroomde ruimtelijke variant van internet: een universum waarin de fysieke en digitale wereld versmelten. Elk techbedrijf geeft daaraan zijn eigen draai; Facebook   (dat zich ook op virtuele meetings stort) noemt het Metaverse, Nvidia verzon Omniverse, anderen gaan voor Multiverse.

In welk verse je ook zit, een echt face-to-face-feestje is vergaderen in VR nog niet. De avatars zijn poppetjes met houterige expressie, zonder non-verbale communicatie. Al die omgevingselementen leiden bovendien af van de inhoud.

Het geluid is wel goed; je hoort echte stemmen om je heen, alsof je met elkaar in dezelfde ruimte staat. Je kunt je afzonderen of naar iemand toelopen, zoals op een echt kantoor. Toch is het langdurig dragen van zo’n VR-bril zwaar en de technische lat ligt hoog: er kan meer, maar er mislukt ook meer. Dat maakt vergaderen in virtual reality vermoeiend. Je gaat bijna verlangen naar een urenlange Zoomsessie.