Malta medeverantwoordelijk voor moord journalist Daphne Caruana Galizia

De Maltese staat draagt verantwoordelijkheid voor de moord op journalist Daphne Caruana Galizia. De journalist, die onderzoek deed naar corruptie in de politiek en het bedrijfsleven, werd in oktober 2017 met een autobom vermoord. Een onafhankelijke commissie oordeelt nu dat de regering een klimaat van ‘straffeloosheid’ heeft gecreëerd, waarin de moord kon plaatsvinden. 

Galizia publiceerde op een blog over corruptie in de hoogste kringen van de politiek en de financiële wereld, en maakte daarbij veel vijanden bij de machtigste personen van het eiland. Ook was zij betrokken bij de publicaties rondom de Panama Papers, die de belastingconstructies blootlegden van onder meer Maltese politici. 

Vogelvrij verklaard 

In het onderzoeksrapport wordt met name de rol van oud-premier Joseph Muscat en zijn kabinet uitgelicht. De politici maakten haar zwart, vielen haar persoonlijk aan en trokken haar integriteit als journalist in twijfel, terwijl haar berichtgeving accuraat was en zelfs als bron werd gebruikt door opsporingsdiensten. Ook zorgde de overheid ervoor dat zij in financiële moeilijkheden kwam. 

Door haar politiek vogelvrij te verklaren creëerde de staat een ‘gunstig klimaat’ voor haar moord, aldus de commissie. De straffeloosheid breidde zich ‘als (de tentakels van, red.) een octopus uit naar andere delen (van het bestuur, red.), zoals naar de regelgevende autoriteiten en de politie’, stellen de onderzoekers. Dit leidde uiteindelijk tot ‘het instorten van de rechtsstaat’.  

Ook werd Galizia niet beschermd of gewaarschuwd voor het fysieke gevaar dat dreigde. “Het mag nooit zo zijn dat staatsorganen betrokken zijn of dit soort dingen promoten”, concludeert de commissie. “De staat heeft een plicht om op iedere mogelijke manier het leven van journalisten en het fundamentele recht op vrijheid van meningsuiting te beschermen, ook wanneer een journalist meningen heeft die indruisen tegen die van de zittende regering.” 

Omtzigt

De commissie kon niet de directe betrokkenheid van de regering bij de moord van Galizia bewijzen, maar stelde wel vast dat haar moord verband hield met haar berichtgeving. Bovendien stellen de onderzoekers, onder wie twee oud-rechters en een zittend rechter, dat de regering niets ondernam tegen corruptie en dat dit niet te wijten was aan ‘incompetentie of onverschilligheid’. De onafhankelijke commissie werd opgericht op advies van de Nederlandse politicus Pieter Omtzigt.

In totaal worden nu vier mensen vervolgd voor Galizia’s moord, onder wie Yorgen Fenech, een prominente zakenman met banden met regeringsfunctionarissen. Hij wordt gezien als mogelijke opdrachtgever. Daarnaast worden drie mannen vervolgd voor de uitvoering van de moord. Twee van hen hebben hun rol bij de moord bekend.

Lees ook:

De moordzaak die Malta kan opschudden

Een uniek openbaar onderzoek werpt licht op de moord op journalist Daphne Caruana Galizia.