Typisch Nederlandse natte zomer is een weldaad voor de natuur: ‘Het groen knalt de grond uit’
Hoewel extreme regenbuien met veel overlast te denken geven over het veranderende klimaat, beleeft Nederland na drie droge zomers een gewone natte zomer. En dat is goed nieuws. ‘Het is groeizaam weer.’
Paddenstoelen schieten uit de grond en de tuinvlindertelling sloot vorige week week af met een ware vlinderexplosie. Soorten als citroenvlinder en dagpauwoog lijken terug op het niveau van dertig jaar geleden. De grondwaterspiegel is overal aangevuld, zelfs in de hoge zandgronden van de Achterhoek en de kwetsbare natuur op de Veluwe. Boeren maaiden al een paar snedes gras zonder beregening uit omliggende sloten en hun gewassen staan er florissant bij.
De natuur in Nederland leeft op door wat dijkgraaf Jeroen Haan van Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden omschrijft als ‘typisch Nederlands zomerweer’. Zo toont de natte zomer, waarin het kabinet het omstroomde Zuid-Limburg uitriep tot rampgebied, ook zijn vrolijke kant.
In de herfst kan het weer karig zijn
“Voor de natuur is deze zomer veel beter dan de droge zomers van de laatste drie jaar”, zegt ecoloog Melchior van Tweel, secretaris van de Nederlandse Mycologische Vereniging, de organisatie van paddenstoel- en schimmeldeskundigen. “Paddenstoelen zijn de vruchtlichamen van schimmels, die alleen boven de grond komen als de omstandigheden gunstig zijn. Gewoonlijk is dat vanaf half augustus, maar nu zijn ze er al volop en dat blijft zo als het vochtig blijft”, legt Van Tweel uit. “Maar krijgen we nu een droge periode, dan kan het in de herfst ook weer karig zijn.”
In Zuidoost-Brabant profiteert de rugstreeppad van poelen en vennen die vol water staan, waar ze in de voorgaande jaren droog stonden. Onderzoeker Jeroen van Delft van Ravon, kennisinstituut voor reptielen, amfibieën en vissen, meldt ‘vanuit het veld’ veel plas-drassituaties. Ook de levenbarende hagedis, een soort die in Nederland hard achteruit gaat en veel last heeft van droogte, veert op nu de bodem veel vochtiger is dan in de vorige droge zomers.
Toch houdt Ravon-woordvoerder Jeroen van Riet een slag om de arm. “Dit zijn natuurlijk indrukken, niet het resultaat van een specifieke monitoringsperiode. Over een tijdje zouden we wellicht beter de gevolgen kunnen zien.”
Ook Sander Turnhout, strategisch adviseur bij SoortenNL, wijst erop dat gevolgen voor de natuur pas op langere termijn meetbaar zijn. “Het groen knalt de grond uit. Regen en warmte doen altijd wat. Maar de vraag is wat je ziet. Hoe soorten reageren moeten we over meerdere jaren bekijken. En droogte ontstaat niet door warmte, maar door de smalle marges in onze waterhuishouding; het is al snel te droog of te nat.”
Het water is nu in de bodem aanwezig als in een spons
Voordeel van deze zomer is dat er weinig hoeft te worden beregend, zegt dijkgraaf Haan. “We hebben een continue aanvulling van grond- en oppervlaktewater, we hoeven het water uit de rivieren nu nergens te parkeren in buffers. Dat is ook fijn voor de drinkwaterbedrijven, die dit jaar ook minder druk hebben van besproeiing en zwembadjes bij mensen in de tuin. En we hoeven het veenweidegebied niet nat te houden met rivierwater om bodemdaling tegen te gaan, het water is nu in de bodem aanwezig als in een spons.”
Toch is Haan op zijn hoede. De zomer heeft laten zien dat het klimaat verandert, met grote overlast tot gevolg, niet alleen in Limburg maar ook in Zeeland en Friesland. “Die heftige buien veroorzaken overal waar ze vallen overlast. De extremen zijn extremer en onvoorspelbaarder, daar maak ik me zorgen over. Weerman Peter Kuipers Munneke legde het goed uit: bij elke graad hoger in temperatuur kan er 10 à 15 procent meer water in de lucht zitten. Je weet niet waar dat kan vallen en wanneer, maar als het valt is de bui wel heftiger.”
Lees ook:
Vlinderexplosie dankzij nat voorjaar
Een explosie van vlinders de afgelopen zomerweek heeft ervoor gezorgd dat een aanvankelijk slecht vlinderjaar is omgebogen in een goed jaar. Er zijn 100.000 vlinders geteld in de jaarlijkse tuinvlindertelling.
Het weer wordt nog veel grilliger, ook in Nederland. Dit zijn de laatste wetenschappelijke inzichten
De klimaatverandering leidt tot perioden van extreem intensieve regenval, zo toont nieuw wetenschappelijk onderzoek aan. Zeker in gematigde streken als de onze.
Op de Veluwe kun je weer met je blote voeten in het beekwater plenzen
Met een extra dam, een stuw en een gezonde bodem probeert het waterschap het water op de Veluwe te houden. Voor de droge periode.
Zó droog was het in 2100 jaar nog nooit, bewijzen zuur- en koolstof in de jaarringen van oude eiken
Europa heeft een reeks uitzonderlijk droge zomers achter de rug. Oude eiken laten zien hóe uitzonderlijk.