Boslab Theaterfestival biedt bijzondere speelplek voor jonge makers: ‘Er is al genoeg lawaai’
Veel voorstellingen op Boslab Theaterfestival hebben eindigheid als direct of onderliggend thema. ‘Hoop ook gereedschap te geven om met zware thema’s om te gaan.’
De boswachter haalt op een mooie open plek tussen de bomen met een zeis het onkruid en de brandnetels weg. Er wordt een kabel doorgetrokken vanuit de centrale mengtafel en er is een vlakke vloerzaal gemaakt voor een Boslab-voorstelling in het Amsterdamse Bos.
Frances Sanders regisseerde dertig jaar grote zomervoorstellingen in het Amsterdamse Bostheater. Dat had ze toen wel gezien. Vier jaar geleden startte Sanders daarom het Boslab Theaterfestival, om jonge theatermakers een bijzondere speelplek te gunnen waar toegankelijk én inhoudelijk theater kan worden gemaakt. “Er zijn veel vrolijke, rumoerige zomerfestivals, maar wij willen met dit mini-Oerol een ander festival zijn. Er is al genoeg lawaai. Het bos moet gonzen en niet brullen. We zijn eerst begonnen om de opkomsttrap achter de grote zaal te gebruiken als tribune voor een nieuw klein zaaltje, en daarna zijn we het bos ingegaan. Als theaterdocent heb ik vaak met studenten projecten gedaan op mooie verscholen plekjes in het bos en dat werken we nu uit in de vierde editie van het Boslab. De afgestudeerde theaterstudenten moeten in hun plan wel duidelijk maken dat ze iets met deze speciale omgeving willen doen.”
Die opdracht komt heel sterk naar voren in Zee van groen van de Schots-Nederlandse regisseur Erasmus Mackenna. De voorstelling is geïnspireerd op het Japanse zelfmoordbos Aokigahara aan de voet van de berg Fuji. Mensen trekken zich terug in dat bos, niet om meteen een eind aan hun leven te maken, maar meer als verzet tegen de superkapitalistische prestatiemaatschappij, waarin zij geen zwakte mogen tonen. Zij zoeken een zee van groen op als meditatie om te overwegen of er een alternatief is of dat ze echt een eind aan hun leven moeten maken. Het donkere thema past goed in het werk van Mackenna, die al voorstellingen op zijn naam heeft staan over verslaving, zelfvernietiging en eenzaamheid.
Klem in heersende moraal
Mackenna: “Ik ben opgegroeid in Schotland. Een groot gedeelte van mijn puberteit bracht ik door met de wens niet meer te leven. Het had niets te maken met traumatische ervaringen, maar ik leefde in een constante depressie. Ik zat klem in de heersende moraal van het moet goed gaan, het moet groeien, het moet goed voelen. Ik worstelde al op hele jonge leeftijd met de vraag wat wij hier met z’n allen op aarde doen. Op school dacht ik: waarom moet ik dit allemaal leren? Niet vanuit cynisme, maar wat is het doel hiervan?”
“In die tijd was ik ook op zoek naar mijn seksualiteit en gender. Ik besef inmiddels dat ik biseksueel ben en identificeer me niet met man of vrouw. Ik heb me nooit echt die man gevoeld die je in Schotland met zijn conservatieve spelregels moet zijn. Je moet daar voetballen en gevoelloos en stoer zijn. Ik was een heel gevoelig, niet voetballend en absoluut niet stoer kind, dat de hele tijd las en alleen wilde zijn. Ik ben niet uniek in mijn familie, die een lange geschiedenis van geestesziekte kent.”
Stemmen laten horen in het bos
“Voor mij is theater dé plek om dit soort zware thema’s te behandelen. Het is een veilige omgeving om dingen aan te snijden die we misschien in het dagelijks leven niet echt aankunnen. Ik hoop dat ik ook gereedschap kan geven om ermee om te gaan, zoals in deze voorstelling over zelfmoord. Het gaat om twee jonge vrouwen, die elkaar zeven dagen spreken. Ze zijn van elkaar gescheiden door een beekje. De een is de dochter van een vrouw die zelfmoord heeft gepleegd en de ander overweegt haar leven te beëindigen. In de zeven scènes, die geschreven zijn door Roel Pronk, wil ik beide stemmen laten horen. Het is natuurlijk prachtig om deze voorstelling in het Amsterdamse Bos te maken, ons eigen Aokigahara. We verwijzen niet letterlijk naar dat Japanse bos hoor, en er zit genoeg luchtigheid in de voorstelling om te voorkomen dat mensen zwaarmoedig naar huis gaan.”
Veel van de aangemelde voorstellingen op deze Boslab hebben eindigheid als direct of onderliggend thema, zoals ook Vanaf hier van zangeres Fee Reynaert, die van een losse reeks liedjes een autobiografisch theaterprogramma heeft gemaakt.
Reynaert: ‘Het leven kwam keihard om de hoek kijken door de dood van mijn moeder tijdens mijn studie aan het conservatorium. Maar ook door een verbroken relatie en heftige gebeurtenissen op het wereldtoneel. Ik noem niet alles expliciet in mijn liedjes, maar het komt allemaal neer op de vraag: hoe ga je met tegenslag om? Ik ben een natuurliefhebster. Als de muren op mij afkomen, ga ik fietsen of wandelen. Toen ik van dit festival in het bos hoorde, wist ik meteen: daar moet ik staan. En de vliegtuigen die overkomen neem ik met mijn twee begeleiders voor lief. Sterker nog, die omarmen we en geven we de ruimte.”
De 12 voorstellingen van het Boslab Theaterfestival zijn van 27 juli t/m 7 augustus in en om het Amsterdamse Bostheater te zien. Een ticket biedt per avond toegang tot drie voorstellingen.