Je kon zo’n veertig jaar geleden radicaal links zijn, en als meetlat van die radicaliteit gold lang het idee dat er maar één echte, politieke tegenstelling bestond; tussen de bourgeoisie en het proletariaat. Maar allengs meldden zich ook vrouwen in de radicale gelederen, homo’s en lesbo’s, zwarte en gekleurde mensen. Hamvraag voor de opperhoofden van toen: moest al die aandacht voor ‘nevenzaken’ niet worden beschouwd als een afgeleide van dat ene onderscheid tussen Kapitaal en Arbeid?
Het lijkt erop dat bij het eigentijdse BIJ1 van lijsttrekker Sylvana Simons een soortgelijke richtingenstrijd is losgebroken. Activist Quinsy Gario, geplaatst als tweede op de lijst, is door de partij geschorst vanwege ‘toxisch gedrag’. Dat heet in de wandelgangen ook wel haantjesgedrag. Het is intimiderend, overheersend, manipulatief en, o ja, typisch mannelijk.
Ik ken Gario, niet via de partij want het is niet mijn partij. Het schijnt dat de nummer twee van BIJ1 een club wil maken die in de eerste, tweede en trouwens ook vijfde plaats wil vechten tegen het ‘institutioneel racisme’. Hij staat een duidelijke, wat heet communistische lijn voor, waarbij de arbeider is ingeruild voor de gekoloniseerde zwarte mens. De laatste categorie vormt het onwankelbare fundament waarop de partij dient te steunen. Alle andere kwesties rond klasse, landbouw, klimaat, gender, sekse en seksualiteit zijn nog net geen bijzaken, maar er kan maar één grote tegenstelling zijn: die tussen zwart en wit. Daarin zit al dat andere als strooigoed verdisconteerd. BIJ1 moet principieel een partij worden vóór en door zwarte mensen. Want wit zit per definitie fout. De menselijke keten wordt hier doorbroken.
Daar sta je dan met je ‘intersectionalisme’, het officiële adagium van BIJ1: het idee dus, dat ongelijkheid zich voordoet langs verschillende ‘assen’ die elkaar snijden. Onderdrukking is niet te wijten aan één, maar aan een veelvoud van factoren. Het wijdgespannen web aan onderdrukkingsmechanismen wil Gario terug brengen tot één enkele, zwarte draad.
Dat Gario zich onheus kan gedragen heb ik zelf één op één mogen ervaren, maar de dooddoener dat iemand ‘niet goed past in het team’ is zwak. Zeker voor een radicale partij die haar hemelbestormende doelen wil bereiken: daar leven ze als het ware van de gebroken eierschalen. Geliefd citaat in revolutionaire kring: „Men kan geen omelet bakken zonder eieren te breken.” Die gebroken eieren zijn bijkomende schade: sneu voor de mensen die het treft, maar noodzakelijk voor De Geschiedenis. En die wordt geschreven door omeletbakkers.
Het partijbestuur van BIJ1 moet flink zijn, en de gebrekkige omgangsvormen van Gario niet gebruiken om een veel fundamenteler verschil af te dekken. De naam zegt het al: BIJ1 vloekt met ‘el Lider Maximo’.