Sober slotakkoord in Tokio tekent de klasse van Epke Zonderland
De fysiek geplaagde Epke Zonderland boekte in Tokio geen overwinning op de wereld, maar wel op zichzelf. ‘Het Nederlandse turnen moet hem voor eeuwig dankbaar zijn.’
Een afscheid in stijl was hem niet gegund. Geen olympische finale meer voor Epke Zonderland. In een lege sporthal, op een vroege morgen in Japan, hing hij voor het laatst in wedstrijdverband aan een rekstok. Met een score van 13,833 strandde hij in de kwalificatieronde van Tokio. Maar ook dit sobere slotakkoord onderstreept de klasse van een van de grootste Nederlandse sporters.
“Dit is niet een overwinning op de wereld, maar wel op zichzelf”, zegt zijn coach Daniel Knibbeler in de catacomben van het Ariake Gymnastics Centre. Natuurlijk gaan de gedachten terug naar de Spelen van 2012, toen Zonderland goud greep door als eerste turner in de geschiedenis een drievoudig vluchtelement uit te voeren. Zijn score van toen (16,533) is nog altijd de hoogste ooit. Maar Knibbeler staat ook stil bij de val in de finale van Rio 2016. “Hij heeft nu een gelukte oefening gedaan. Een hit gemaakt, zo noemen wij dat. Op de Olympische Spelen. Daar mag je trots op zijn. Punt.”
Ook Zonderland, met zijn rijke palmares. Juist Zonderland, wiens 35-jarige lichaam al tijden aangeeft dat het op is. “Epke heeft vandaag fysiek zijn eigen grenzen verlegd. Dat maakt dit een fantastische afsluiting van zijn carrière. Met nauwelijks voorbereiding heeft hij deze oefening op ervaring en vechtlust neergezet.”
Het lichaam kon het niet
Na een jarenlang gevecht met zijn lijf is Zonderland zelf blij en opgelucht met wat hij heeft laten zien. 38 seconden duurde zijn olympische optreden. De eerste vluchtelementen kwam hij goed door, maar halverwege voelde hij zijn krachten wegvloeien. Dat resulteerde in slordigheden. Het ene moment had hij zijn benen te krom, in een volgende draai weer te ver uit elkaar. “Dan merk je dat je niet fit genoeg bent om het netjes vol te houden. Dit was voor nu het maximale wat ik eruit had kunnen halen. Ik heb nergens een foutje gemaakt. Het lichaam kon het gewoon niet.”
Dat de drievoudig wereldkampioen tevreden is met een plek buiten de top zegt veel over de fysieke worsteling die achter hem ligt. Hij reisde ook met weinig verwachtingen af naar Tokio. “Dit voelt net zo knap van mezelf als de WK-titels die ik heb gewonnen en de Olympische Spelen. Het is voor mij echt vergelijkbaar. Gezien mijn voorbereiding is het bizar wat ik er nu nog uithaal.”
Dit hele jaar turnde Zonderland slechts tweemaal zijn hele oefening. Op de EK in april, waar hij ook in de voorronde strandde, en nu. Normaal gesproken zou de teller op honderd moeten staan, om alle technische details erin te slijpen en de timing te verfijnen, maar hij was tijdens trainingen niet één keer sterk genoeg.
Zonderland wordt al jaren geplaagd door aanhoudende verkoudheid en verstopte holtes. Daar zijn dit jaar maag- en darmklachten bijgekomen. Zes kilo lichter is hij dan in zijn hoogtijdagen. Gezien zijn lage vetpercentage betekent het dat hij behoorlijk wat gewicht aan spieren is kwijtgeraakt. “Zoveel afvallen is niet zo heel gezond”, concludeert de afgestudeerd arts. Lachend: “Dokter Zonderland zou zeggen: ‘pas een beetje op uzelf’.”
Epke is altijd Epke gebleven
En zo moet de sport, die door schandalen bij de vrouwen onder vuur ligt, verder zonder het populaire boegbeeld. Vier keer werd hij gekozen tot sportman van het jaar. In 2008 was hij de eerste Nederlandse turner sinds 1928 op een Olympische Spelen en in 2011 won hij zijn eerste internationale titel op een EK. Knibbeler: “Epke heeft het Nederlandse turnen op de kaart gezet. Hij is al die jaren een fantastisch voorbeeld geweest. Hij belichaamt alle clichés over een ware sportman, met zijn strijdlust en sportiviteit. Daar mogen we hem eeuwig dankbaar voor zijn.”
Epke is altijd Epke gebleven, alleen straalde hij de laatste drie jaar minder, weet zijn coach. Het was de prijs die zijn pupil moest betalen. “Ik vind het wonderbaarlijk dat hij het zo lang heeft volgehouden.” In Tokio straalde Zonderland weer even. Natuurlijk had hij zich zijn afscheid van de topsport anders voorgesteld. Maar dit is oké. “Ik heb op de Spelen een mooie oefening geturnd. Dat is gewoon een prachtig einde. Ik ben blij dat dat toch gelukt is.”
En nu? Daar heeft hij nog niet serieus over nagedacht. “Dat heb ik aan de kant gezet. Voor het maken van toekomstplannen moet je ook fit zijn. Ik wil nu eerst weer lekker in mijn vel zitten.”
Lees ook:
Interview Epke Zonderland
‘Ik wil hoe dan ook nog één groot titeltoernooi turnen, als afscheid’