Direct naar artikelinhoud
AchtergrondAntwerpen

Veel vragen na instorting school in Antwerpen: trok stelling het gebouw mee, of was het omgekeerd?

De school in opbouw in de Antwerpse wijk Nieuw-Zuid, vlak bij het Justitiepaleis.Beeld Wouter Van Vooren

Eén dode, vijf vermisten en negen gewonden, van wie vier zeer zwaar: de balans nadat een deel van een schoolgebouw en de stelling ernaast is ingestort in Antwerpen is zeer zwaar. Meteen rijst de vraag: hoe kon dit gebeuren?

“Het was precies alsof een vliegtuig neerstortte.” June Bertens hoorde een gigantische klap toen een deel van de school en de stelling instortten. Meteen was duidelijk dat de ravage enorm was. “Ik ben snel naar buiten gelopen”, zei ze aan VTM Nieuws. “Toen het stof neergedwarreld was, zag ik dat de bovenste verdieping, de trap en de stellingen van de lagere school naar beneden waren gekomen.”

Het ongeluk gebeurde rond 14.45 uur in de Jos Smolderenstraat, in de Antwerpse wijk Nieuw-Zuid, vlak bij het Justitiepaleis. De school was nog in aanbouw. Binnen enkele maanden zouden een school van het Gemeenschapsonderwijs (GO!), K’do, en een stedelijke basisschool, Zuidzin, samen in het gebouw trekken.

Omdat op het moment van het ongeluk werken bezig waren, werd meteen gevreesd voor slachtoffers. “De school gaat in september open, dus de werkmannen waren hier dag en nacht aan het werken”, zegt buurtbewoonster Evie Vergauwen aan Het Laatste Nieuws. “Een geluk dat dit niet op zaterdag is gebeurd, want dan spelen er veel kinderen.”

Tien mensen konden zichzelf in veiligheid brengen. Relatief snel kwam ook het nieuws dat de brandweer nog eens tien anderen kon bevrijden vanonder het puin. Onder hen waren zeker negen gewonden. Vier onder hen zijn “zeer zwaar gewond”. Verschillende van de arbeiders zouden de Portugese nationaliteit hebben.

Al snel kwam ook het nieuws dat één persoon om het leven kwam. Zijn lichaam werd iets voor 18 uur gelokaliseerd onder het puin, maar kon nog niet geborgen worden. De zoekacties worden bemoeilijkt door de instabiliteit van het gebouw. Daardoor kunnen brandweer en civiele bescherming de school zelf niet betreden.

Via honden en drones probeerden hulpdiensten naar overlevenden te zoeken. “We hebben al goed tussen de stellingen kunnen zoeken”, zegt Kristof Geens, woordvoerder van de brandweer, aan VRT NWS. “We vermoeden dat de mensen die we nog niet gevonden hebben onder het steenpuin liggen waar we niets met het blote oog kunnen zien.” Er zouden nog vijf mensen vermist zijn. Over hun toestand was bij het ter perse gaan nog niets bekend. 

Onderzoek

Zolang de zoektocht naar overlevenden niet afgerond is, kan ook het onderzoek naar een mogelijke oorzaak niet starten. Al rijst meteen de vraag hoe dit kon gebeuren. Was het eerst een deel van het gebouw dat naar beneden kwam en de stelling meenam of omgekeerd?

Stellingbouwer Michel Van den Brande, bekend van het tv-programma The Sky is the Limit, laat op Facebook weten dat een stelling van zijn bedrijf Kontrimo was opgesteld aan het gebouw. Van den Brande beklemtoont dat volgens hem niet de stelling is ingestort, maar wel het gebouw waar die aan was vastgemaakt. “Daar moet je nu toch geen ‘slimme’ voor zijn”, zegt hij bij VTM Nieuws. “Ik denk dat ze het meer moeten gaan zoeken bij het gebouw.” De stellingbouwer verzekert ook dat de stelling gekeurd was.

“Een gebouw in opbouw heeft nog niet zijn volledige stabiliteit”, zegt architect Paul Vandenbussche op Radio 1. “Men is bepaalde zaken aan het aanwerken, heeft misschien op bepaalde plekken een te grote belasting gezet. Hoewel het toch zeer gerenommeerde partijen zijn die hieraan werken, en alles wellicht met een extra marge berekend is.”

“Kan een stelling zo’n gebouw met zich meetrekken? Ik ken de werf natuurlijk niet, dus het is moeilijk vanop afstand te beoordelen. Maar dat lijkt me toch zeer straf”, zegt een werfleider van een groot bouwbedrijf die anoniem wenst te blijven.

Ook Jean-Pierre Vanlier, voorzitter van de federale veiligheidscoördinatoren, zegt dat. Op elke werf waar minstens twee aannemers tewerkgesteld zijn, wordt een veiligheidscoördinator aangesteld. “Het zou me eerlijk gezegd echt verbazen. Maar in deze fase wil ik niks uitsluiten. Het is niet verstandig om op dit moment te zoeken naar een schuldige of verantwoordelijke. Eerst moet het onderzoek gedaan worden en dat moet sereen gebeuren. Daarna kan men de vraag stellen wie er schuldig is.”

Brandweermannen zijn op zoek naar overlevenden tussen het puin.Beeld BELGA

Aannemer Democo zegt dat het nog veel te vroeg is om op dat soort vragen in te gaan. “Op dit moment kan je dat nog niet weten”, zegt woordvoerder Thomas Bijnens. “We kunnen alleen het onderzoek afwachten – we weten dat zoiets tijd vergt.”

Dat laatste beaamt ook Vanlier. “Aangezien het gaat om een zwaar ongeval zal er een gedetailleerd verslag moeten worden opgesteld: wat zijn de feiten, wie is betrokken en is de veiligheidscoördinatie correct verlopen? Zo’n onderzoek zal toch zeker een tweetal weken duren.”

Democo-directeur Frederik Bijnens stelt dat de eerste zorg nu naar de collega’s op de werf gaat. “Onze gedachten zijn bij iedereen die bij het voorval is betrokken en hun familie en naasten”, zegt Bijnens.

Ook Antwerps burgemeester Bart De Wever (N-VA), die ter plaatse ging, drukte zijn medeleven uit. De stad zelf is onrechtstreeks ook getroffen partij. De bouwheer, en dus opdrachtgever van het project, is AG Vespa. Dat is het verzelfstandigd agentschap van de stad voor grote bouwprojecten. “We willen in de eerste plaats ons medeleven met de slachtoffers en hun familie uitdrukken”, zegt schepen van Stadsontwikkeling en voorzitter van AG Vespa Annick De Ridder (N-VA). “Voor het overige kan ik nog niet reageren. Het is nu wachten op het onderzoek.”

Noot van de redactie: architect Paul Vandenbussche is op geen enkele manier betrokken bij de het ontwerp of de bouw van de school. Hij wordt hier enkel als expert opgevoerd.