Direct naar artikelinhoud
InterviewUitgever Karl Drabbe

Uitgever Karl Drabbe: ‘Bart De Wever zal het cordon niet doorbreken’

Karl Drabbe: ‘Dyab Abou Jahjah gaat met een restaurant beginnen. Misschien kan hij straks voor mijn uitgeverij een kookboek schrijven.’Beeld Thomas Sweertvaegher

Hij kent het Vlaams-nationalisme door en door en heeft van links tot rechts de beste contacten. Nu verlaat hij de rechts-conservatieve website Doorbraak.be en begint een uitgeverij. Karl Drabbe (47) over vrijheid, islamkritiek en inclusiviteit. ‘De markt voor ideeën is springlevend.’

“Ik heb onlangs Over vrijheid van de Britse filosoof John Stuart Mill nog eens herlezen”, zegt Karl Drabbe. “Dat boek dateert van 1859 maar is nog altijd actueel, nu de Vivaldi-regering overweegt om zogenaamde ‘haatspraak’ te verbieden, wat voorlopig gelukkig niet zal kunnen. Mill legt uit waarom je gevaarlijke ideeën altijd moet toelaten: zodat je ze nog zou herkennen als ze later op je deur komen kloppen. De enige grens die Mill trok, was oproepen tot geweld. Alle andere meningen moeten het voorwerp vormen van een open debat. Als je ze uitsluit, beginnen ze onderhuids te woekeren en staan ze vroeg of laat toch voor de deur.”

BIO • geboren op 24 juli 1973 in Vilvoorde • historicus; tot voor kort drijvende kracht achter de website Doorbraak.be. • was uitgever bij Pelckmans, Doorbraak en Vrijdag. Gaf eerder o.m. Dyab Abou Jahjah, Tinneke Beeckman, Ludo Abicht, Bart De Wever en Theo Francken uit • begint met een nieuwe uitgeverij: Ertsberg  

Karl Drabbe is bekend als bevoorrecht waarnemer van het Vlaams-nationalistische huis, een drijvende kracht achter de website Doorbraak.be en uitgever bij zowel Doorbraak als bij Vrijdag. Dit najaar begint hij met een eigen, onafhankelijke uitgeverij die onder meer het nieuwe, langverwachte boek van socioloog en De Morgen-columnist Mark Elchardus zal publiceren. “Mark heeft mij finaal over de streep getrokken”, zegt Drabbe. “Hij kon evengoed bij De Bezige Bij publiceren, maar als ik mijn plannen zou doorzetten, wilde hij bij mij komen. Toen hij me dat had gezegd, heb ik de knoop doorgehakt.”

Hij wordt binnenkort 48 en dat coronajaar heeft hem stevig aan het denken gezet, vertelt Drabbe. “Af en toe moet je eens durven te springen. En dit was voor mij het moment. De markt voor ideeën is springlevend en ik beschouw mijzelf als een makelaar in ideeën. Mensen zijn op zoek naar antwoorden in deze vloeibare tijden – meer nog dan vroeger. Zelfs over een fundamenteel concept als vrijheid wordt opnieuw volop gedebatteerd. Ik zal met uitgeverij Ertsberg, zoals de naam het al zegt, de ideeënmarkt ontginnen. En het debat voeden. Behalve dat boek van Elchardus, een linkse denker die de soevereiniteit van de natiestaat verdedigt, zal ik ook het nieuwe boek publiceren van Peter De Keyzer, die toch veeleer een kapitalistische globalist is. Ik wil verschillende stemmen aan bod laten komen, van links tot rechts en van boven tot onder. Ook Alain Gerlache, Heidi De Pauw en Dyab Abou Jahjah zullen hun volgende boek bij Ertsberg publiceren.”

Met de nieuwe Mark Elchardus hebt u meteen een van dé boeken van het jaar te pakken.

(lacht) “Daar kan ik als uitgever weinig aan toevoegen. We zullen wel zien wat er allemaal verschijnt bij de concurrentie, maar voor Ertsberg is Elchardus wel een vlaggenschip, uiteraard. Dat nieuwe boek wordt zijn magnum opus, in ruim 500 pagina’s houdt hij een krachtig pleidooi voor gemeenschapsdenken.”

Is het een goed moment om met een nieuwe uitgeverij te beginnen?

“Rijk ga je er nooit van worden, maar je amuseert je te pletter.”

Als u een nieuwe Jeroen Meus vindt, wordt u wel rijk.

“Wel, Dyab Abou Jahjah gaat met een restaurant beginnen. Hij was dat meer dan een jaar geleden al van plan, maar corona heeft roet in het eten gegooid. Misschien kan hij straks een kookboek schrijven. Of misschien maak ik een boek Koken met filosofen. Maar ook voor ernstige boeken met diepgang is er nog altijd een grote markt, hoor. Meer dan ooit, denk ik. We moeten de groeiende polarisering toch proberen te overstijgen, met nieuwe ideeën, en een volgehouden, constructief debat.”

Eigenlijk gaat u doen wat Harold Polis jarenlang heeft gedaan, maar dan met een uitgeverij onder zijn eigen naam, die ondertussen is opgeheven.

“Ik werkte bij uitgeverij Pelckmans toen Harold bij De Bezige Bij werd ontslagen, en heb meteen gesuggereerd om hem binnen te halen en onder de vleugels van Pelckmans zijn eigen ding te laten doen. Dat is toen ook gebeurd.”

Maar wat later werd u ontslagen, zogezegd omdat u te uitgesproken meningen had in het debat en een uitgever neutraal moet zijn.

“Dat is een correcte samenvatting van het verhaal zoals dat werd verteld. Ik ga daar verder geen woorden aan vuil maken. Er is bij mijn ontslag een dading afgesloten, en ik zou daarover nu mogen praten, maar ik ga het niet doen. Die bladzijde is omgeslagen.”

Dat u voor uzelf begint als uitgever, is dat omdat u toch niet langer geassocieerd wilt worden met Doorbraak, dat een slecht imago heeft?

“Dat niet zozeer. Het probleem was wel dat ik altijd twee petjes droeg: ik gaf boeken uit bij Doorbraak én bij Vrijdag. Zo was het soms moeilijk om te kiezen welke auteur ik zou uitgeven bij welke uitgeverij. Dat leidde weleens tot wrijvingen. Daarvan voel ik mij nu bevrijd. Over dat imago van Doorbraak verschillen u en ik misschien van mening.”

Het is nooit een degelijk journalistiek product geworden.

“Daar wordt sinds ruim een jaar hard aan gewerkt. Zo hebben we nu onder meer een betaalmuur, om inkomsten te halen uit de lezersmarkt en journalisten en eindredactie te kunnen betalen. Tot een jaar geleden was het inderdaad geen professioneel product, maar het resultaat van vrijwilligerswerk. Het tijdschrift Doorbraak is in 1962 gesticht door de illustere Wilfried Martens, en sinds 2014 was het een website met een Vlaams-nationale achtergrond, die in de volle breedte ideeën en opinies publiceerde.”

Er zijn de voorbije jaren toch vreselijke dingen verschenen. Zonder die nog eens te herhalen: er was de racistische praat van Johan Sanctorum. En vergeten we niet de regelrechte klimaatontkenning van Jan Jacobs.

“Wat Johan Sanctorum betreft: ik heb inderdaad ooit eens ingegrepen, hoofdredacteur Pieter Bauwens heeft toen excuses aangeboden en een stuk van hem geparkeerd. Omdat er geen eindredactie op was gebeurd, wat de meest cruciale fout is die je als medium kunt maken. Daar hebben we de nodige lessen uit getrokken. En wat Jan Jacobs betreft: ook op dat vlak hebben we het geweer van schouder veranderd. Sinds ruim een jaar verschijnen er geen stukken meer waarin de invloed van de mens op het klimaat wordt ontkend.”

Toch blijft het, als ik zo vrij mag zijn, een zootje. Fouten worden niet rechtgezet, haast alles kan zomaar verschijnen, er zit geen echte hoofdredacteur aan het roer die het kaf van het koren kan scheiden.

“Ik kan alleen maar zeggen dat de neuzen nu in dezelfde richting staan, dat er buffers zijn ingebouwd, en dat er duidelijke krijtlijnen zijn getrokken.”

Historicus Vincent Scheltiens, met wie u toch bevriend bent, wenst niets met Doorbraak te maken hebben, omdat daar ‘ranzigaards’ zoals VB-parlementslid Sam van Rooy worden gepubliceerd en het de loper uitrolt voor uiterst rechts.

“Ik heb dat gelezen toen uw interview met hem verscheen. Hij zei ook dat het druk zette op onze vriendschap. Laat ik alleen antwoorden dat ik dat wel een vreemde vriendschap vind, als je daar in de krant zulke uitspraken over doet.”

‘Commentaren van historici en politicologen zijn leuk, maar je raakt er geen millimeter mee vooruit in het debat.’Beeld Thomas Sweertvaegher

U hebt van Sam van Rooy ook al een boek gepubliceerd, over islamisering. Zou u dat met uw uitgeverij Ertsberg opnieuw doen?

“Waarom niet? Sam van Rooy legt de vinger op de wonde. Hij kent het onderwerp islamisering als geen ander, heeft dat goed bestudeerd en komt beslagen ten ijs. Met zo iemand moet je het gesprek voeren en in debat gaan.”

Van Rooy hangt een doembeeld op dat nergens op slaat en moslims viseert.

“Ik ben het daar niet mee eens. Van Rooy doet aan religiekritiek, zoals ook Etienne Vermeersch dat deed. Hij verkoopt geen nonsens. Er zijn wijken in Molenbeek en andere delen van onze steden waar je niet in een kort jurkje kunt rondwandelen. De vraag is of je de analyse van die wijken mag doortrekken naar de rest van de samenleving. Ik vind dat Van Rooy dat mag. Men kan dan met hem van mening verschillen.”

Is hij samen met Dries Van Langenhove en Filip Dewinter niet de duivelse drietand die het Vlaams Belang dertig jaar terug in de tijd heeft geworpen?

“Nee, ook daar ben ik het niet mee eens. Iedereen mag zich vragen stellen bij de partijpolitieke antwoorden die de verkozenen van Vlaams Belang opwerpen voor een aantal maatschappelijke problemen. Maar als ik de kans krijg om de memoires van Filip Dewinter te publiceren, op voorwaarde dat alles op de feitelijkheden getoetst mag worden, zal ik dat doen. Ik zie het probleem niet. Ik zou dat boek graag publiceren. Hebt u Dewinter ooit niet de invloedrijkste politicus van de voorbije dertig jaar genoemd?”

Absoluut. Wijlen Jan Blommaert, een van de grootste tegenstanders van het Vlaams Blok en Vlaams Belang, deed dat ook.

“Kijk. Wie ben ik dan om daar vragen bij te stellen?”

Maar die invloed was uiteraard bijzonder negatief.

“Daar gaat het niet om. Als we iedereen met een negatieve mening de toegang tot het debat moeten ontzeggen, dan is er geen debat meer. Een van de laatste boeken die ik bij Vrijdag heb gepubliceerd, was Over morgen van Pieter Marechal en Rik Torfs. Daarin pleiten de auteurs voor een middenplein, een open debatruimte waar iedereen met respect zijn zegje kan doen. Zo boeken we vooruitgang, door naar elkaar te luisteren.”

Ik denk niet dat Van Rooy, Van Langenhove en Dewinter, en vele VB’ers met hen, bereid zijn om goed te luisteren.

“Sam van Rooy is karakterieel misschien nogal moeilijk tot een andere visie te brengen, maar hij heeft een analyse die het beluisteren waard is. Nogmaals: hij kan aantonen dat er plekken op deze aarde zijn waar het niet de goede kant opgaat. Hij ging op Doorbraak vaak in debat met Othman El Hammouchi. En wat Dries Van Langenhove betreft: die wilde nooit meewerken aan Doorbraak omdat hij mij te links vindt.” (lacht)

Schrok u toen Tom Van Grieken onlangs in De Tijd zei dat Vlaanderen en Europa ‘dominant blank’ moeten blijven?

“Ja, ik schrok daarvan. Van Grieken is toch the great communicator, en die maakt dan zo’n fout waarvan hij weet dat die hem tot in 2024 zal blijven achtervolgen? Hij geeft daarmee de huidige en volgende voorzitter van N-VA, Bart De Wever, het gedroomde alibi om de deur voor een coalitie dicht te houden. U kent de metafoor die De Wever altijd gebruikt: bij het VB zit de deur aan de binnenkant op slot. Dat beeld kan hij nu blijven gebruiken tot in 2024.”

Gelooft u De Wever als hij zegt dat hij het cordon niet zal doorbreken?

“Ja. Bart De Wever zal het cordon niet doorbreken.”

Welke reden hebt u om hem te geloven? Er is al veel dat hij heeft beloofd, en niet heeft waargemaakt.

“De belangrijkste reden om hem te geloven, is zijn stamboom. Die heb ik met hem gemeen. U mag dat niet onderschatten. Wij zijn allebei opgegroeid in de Vlaamse beweging, die emancipatorisch van aard is. En die werd eind jaren 1980 plots gekaapt door een partij die mensen viseerde, die mensen buiten wilde uit dit land. Onze vlag werd het symbool van uitsluiting. Het was wijlen Eric Defoort, historicus en Vlaams-nationalist, die hier het verschil introduceerde tussen inclusief en exclusief nationalisme. Ik zat in de raad van bestuur van de Vlaamse Volksbeweging toen wij daarover nadachten.”

Samen met Jan Jambon en Peter De Roover, vandaag allebei kopstukken van de N-VA, de ene als minister-president, de andere als federaal fractieleider.

“Ja, De Roover was voorzitter en Jambon was politiek secretaris. Wij hadden het toen vaak over de manier waarop nationalisten moesten omgaan met wat toen nog de multiculturele samenleving werd genoemd. En wij vonden het vreselijk dat onze vlag door het Vlaams Blok werd gekaapt. Ik weet natuurlijk niet hoe Vlaams Belang en N-VA zullen evolueren, maar in 2024 zal het VB op Vlaams niveau niet mee besturen.”

Wat als ze samen een stevige meerderheid hebben, iets waar Theo Francken ooit zichtbaar van droomde, toen dat in 2019 op bepaalde plekken het geval was?

“Dat is een hypothetische vraag. Dus dan geef ik een hypothetisch antwoord: als ze een stevige meerderheid hebben, zou ik zeggen: vorm een coalitie, breek de Belgische staat en schrijf onmiddellijk nieuwe verkiezingen uit. De vraag is of die twee partijen na die verkiezingen dan nog altijd een meerderheid hebben, als Vlaanderen onafhankelijk wordt en die strijd dus gestreden is.”

Maar zo hypothetisch is de vraag niet. Wat als N-VA moet kiezen tussen een coalitie met Vlaams Belang of een coalitie met haast alle andere partijen?

“Dat zal zich niet voordoen. Volgens de laatste peilingen zou het volstaan om in Vlaanderen met vier partijen te besturen. Dat betekent dus met Vooruit erbij. En de relatie van N-VA met Vooruit is tegenwoordig beter dan die van N-VA met Open Vld, dus daar zie ik geen probleem. Zelfs Groen is niet nodig voor zo’n meerderheid zonder Vlaams Belang. En De Wever is en blijft een historicus: hij wil de geschiedenisboeken niet in als de man die het cordon doorbrak.”

Wat als Francken het voor het zeggen had?

“Ik denk dat Theo vanuit de onderbuik wel weet dat een coalitie met het VB een aantal mogelijkheden zou creëren om stappen vooruit te zetten in de staatshervorming. Tegelijk heeft Theo ook hersenen en weet hij dat je met die partij niet vooruitkunt. Hij is altijd de eerste om het VB uit te dagen als het over wetgeving gaat. Vergeet ook niet dat Francken een leerling is van Geert Bourgeois, een duidelijk inclusieve denker. Dus ja, de verleiding van zo’n meerderheid kan groot zijn, maar de nadelen ook.”

U bent dus zelf ook een inclusief denker. Maar u publiceert wel de exclusieve denkers.

“Natuurlijk. Wat zou u willen doen? Mensen die bijna een kwart van het electoraat vertegenwoordigen de toegang tot de media en de boekenwereld ontzeggen? Dat zou compleet fout zijn. Die kiezers van Vlaams Belang zijn trouwens niet allemaal deplorables, zoals Carl Devos vorige week nog in Knack zei. Ook bedrijfsleiders stemmen voor Vlaams Belang, je vindt die kiezers in alle lagen van de bevolking.”

Vond u het niet raar dat Devos daarvan schrok?

“Schrok hij daarvan? Ik maak met Carl om de twee weken een podcast over de politiek voor Doorbraak, en het zou mij verbazen mocht hij daarvan schrikken.”

‘Men ligt terecht wakker van wat er in Hongarije en Polen misgaat, maar naar Catalonië kijkt de Europese Unie helemaal niet om.’Beeld Thomas Sweertvaegher

Vond u mij te streng voor hem in mijn brief van vorig weekend?

“Ja, ik vond u te streng. Op één punt geef ik u gelijk: soms hoor je in café De Duifkes in Antwerpen even interessante discussies over de Wetstraat als onder politicologen en pakweg historici. Zulke commentaren zijn leuk voor wie ze wil horen, maar je raakt er geen millimeter mee vooruit in het debat. Omdat je er alleen mensen mee bereikt die al weten hoe de vork in de steel zit. De meeste mensen kijken niet naar De afspraak, lezen De Morgen niet en luisteren niet naar politieke podcasts.”

Wat met de rol die Devos heeft als CEO van een wetenschapspark, waarvoor hij met ministers moet onderhandelen, en zijn rol als commentator? Gaat dat samen?

“Dat is een legitieme vraag, maar dat moet dan maar blijken uit zijn commentaren, vind ik. Over mij kunt u hetzelfde zeggen: ik publiceer boeken van Francken en toch vraagt u mij om commentaar over Francken.”

Maar dat is het nu juist. In uw geval vraag ik om commentaar omdat u hem kent, niet omdat u een onafhankelijk waarnemer bent.

“Heb ik ergens beweerd dat ik dat wel ben?”

Nee, dat is waar. U organiseerde met Doorbraak zelfs sponsordiners waarop Jan Jambon als minister-president kwam spreken.

“En met Jean-Marie Dedecker hebben we dat ook ooit gedaan. En met Thierry Baudet, toen hij nog meer respect verdiende met zijn positie in het politieke debat. En met Hendrik Vuye en Veerle Wouters.”

Maar als een minister je sponsordiner opluistert, dan kun je toch niet kritisch meer zijn? Dat heeft toch sowieso een invloed, al was het onbewust. U zou na zo’n diner toch niet meteen schrijven dat Jambon de zwakste minister-president is die Vlaanderen ooit gekend heeft.

(grijnst) “Niet meteen? Dat is juist, ik heb dat pas een jaar later geschreven. Maar wel als eerste. En op Doorbraak. Ik ben zeer kritisch geweest voor Jambon na de zaak-Chovanec. U moet wat vaker Doorbraak lezen, heb ik de indruk.”

Touché. Over Jambon gesproken: hij tikte Zuhal Demir woensdag nog eens op de vingers omdat ze ‘te voortvarend’ was geweest, maar zou Demir niet de ambitie hebben om hem op te volgen, en zo de eerste vrouwelijke minister-president van Vlaanderen te worden? Haar demarche in het PFOS-dossier doet sommigen dat vermoeden. En ze zou naar verluidt de steun van Bart De Wever hebben.

“Vroeger had ze die steun in ieder geval niet, maar goed, dat is al even geleden – de strijd in Antwerpen met Liesbeth Homans is voorbij. Toen ze terug naar Genk verhuisde, heb ik Zuhal nog een ‘goudhaantje’ genoemd. Ze heeft een tomeloze ambitie, dat staat wel vast. En ze wordt bijzonder goed omringd. Sommigen onderschatten haar, en denken dat ze impulsief is. Maar dat is ze niet altijd. Die uitspraak dat ze ‘na 20 jaar’ zeker niet ‘te voortvarend’ was, deed ze niet zomaar. Daar was over nagedacht. Misschien heeft ze de steun van De Wever, en anders is het in elk geval duidelijk dat ze durft.”

Iets anders: velen associëren u in de eerste plaats met de Catalaanse zaak. Daarover heeft de VRT u vaak opgevoerd. U kent de regio en komt er vaak.

“Wat mij vooral verontwaardigt, is de manier waarop Spanje met Catalonië omgaat. Zo is het begonnen. Bepaalde vormen van autonomie werden in Catalonië teruggeschroefd. En er zitten vandaag negen mensen in de cel omdat ze een door de grondwet toegelaten referendum hebben georganiseerd. Mensen liggen hier terecht wakker van wat er in Hongarije en Polen misgaat, maar naar Catalonië kijkt de Europese Unie niet om. Terwijl de scheiding der machten in Spanje een lachertje is.”

Hoe komt het dat N-VA het Catalaanse volk nog altijd steunt, maar het Palestijnse volk niet meer, zoals dat oude Volksunie dat wél deed?

“Ik was al begaan met Catalonië toen de meeste andere Vlaams-nationalisten nog vooral met de Basken bezig waren.”

Ten tijde van de Baskische terreur nog?

“Nee, in de periode waarover ik spreek, gebeurden er geen bomaanslagen meer. Al had de ETA, de Baskische terreurbeweging, het geweld ook nog niet afgezworen. In elk geval stond Catalonië toen nog niet zo op de kaart. Dat Vlaams-nationalisten vandaag niet meer met de Palestijnse zaak bezig zijn, heeft twee verklaringen. De ene is de electorale steun van de Joodse gemeenschap in Antwerpen, die in de superdiverse stad meer dan ooit belangrijk is. Filip Dewinter was de eerste die dat besefte, en Bart De Wever beseft dat nu ook. Een tweede verklaring is natuurlijk: de islam.”

Sinds de aanslagen van 9/11 zien velen Israël als het bruggenhoofd van het vrije Westen in de islamitische wereld.

“Inderdaad. Maar ook het omgekeerde komt voor: ik ken moslims die helemaal niet zo gelovig zijn, maar die na die aanslagen toch een periode van radicalisering hebben doorgemaakt. Die polarisering heeft dus in twee richtingen gewerkt. Nu, ik sta open voor alle standpunten. Zoals ik al zei, ga ik ook het nieuwe boek van Dyab Abou Jahjah publiceren met Ertsberg.”

Mag ik nog even terug naar het onderscheid tussen inclusief en exclusief? Het klopt dat Vlaams Belang en N-VA in theorie haaks op elkaar staan. Van Grieken spreekt over ‘omvolking’, terwijl De Wever ‘internuptialiteit’, gemengde huwelijken dus, het summum van integratie vindt.

“Dat is ook de ‘catalanistische’ visie: wie er woont en werkt en Catalaans spreekt met de Catalanen, is een Catalaan.”

‘Zelfs over een fundamenteel concept zoals vrijheid wordt opnieuw volop gedebatteerd.’Beeld Thomas Sweertvaegher

De N-VA legt de lat toch hoger. Vlamingen met een migratieachtergrond moeten toch nog altijd iets meer hun best doen dan autochtone Vlamingen. Zij moeten erbij ‘willen’ horen, lees je altijd.

“Ik vermoed dat Bart De Wever vooral de waarden van de verlichting zal benadrukken. Wie die hooghoudt, hoort bij de club.”

En toch blijft er een verschil: mocht Marc Dutroux een Vlaming zijn, dan zou hij dat nu nog altijd zijn. Terwij men Fouad Belkacem, die evengoed hier geboren is, liefst naar een Marokkaanse gevangenis zou sturen.

“Ik snap wat u bedoelt. Maar ik vraag mij af of CD&V, Open Vld en Vooruit daar niet ongeveer hetzelfde over zullen denken.”

Misschien zijn ze daarom zo klein. Wegens gebrek aan ruggengraat en eigen standpunt.

“Ik denk dat ze vooral zo klein zijn omdat ze gebouwd zijn op de breuklijnen van de negentiende eeuw en nog niet aangepast zijn aan de eenentwintigste eeuw.”

Tot slot: staat er ooit een moslima met hoofddoek op een N-VA-lijst?

(denkt lang na) “Een moeilijke vraag.”

Hoezo? Het antwoord lijkt mij: nee.

(lacht) “Dat weet ik niet. Ik vind het ook een buitengewoon interessante vraag. Ik durf er niet op te antwoorden. Ik zie en hoor in de N-VA verschillende meningen, hoor. Er zitten daar overtuigde conservatieven die vinden dat de overheid zich niet hoeft te bemoeien met wat mensen dragen, en er zitten overtuigde voorstanders van de Franse laïcité, die de totale neutraliteit nastreven. Officieel is het standpunt bekend: neutraliteit. Maar ik denk niet dat een moslima met hoofddoek op een lijst de partij zou splitsen. Maar ik geef toe dat daar een interessant stuk in zit. Geen boek misschien, wel een stevig artikel.”