nieuws

VS trekken goedkeuring Irak-oorlog in: ‘eeuwigdurende oorlogen’ mogelijk straks taboe

Na bijna twintig jaar heeft het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden donderdag zijn goedkeuring ingetrokken voor de oorlog in Irak. Dit besluit is het startpunt van een veel bredere discussie over het beëindigen van ‘eeuwigdurende oorlogen’ en het inperken van de speelruimte van de Amerikaanse president militair geweld te gebruiken.

Marije Vlaskamp 17 juni 2021, 23:34

De voormalige president George W. Bush spreekt in september 2004 via een intercom van een vliegtuig Amerikaanse soldaten toe die op het punt staan naar Irak te gaan.Beeld Reuters

Resoluties genaamd Authorization for the Use of Military Force (AUMF) geven een Amerikaanse president de ruimte om militaire operaties uit te voeren. Ze zijn bedoeld voor de inzet van Amerikaanse militairen op beperkte doelen of in specifieke gebieden, zoals Vietnam, Irak en Afghanistan, zonder dat daar een formele oorlogsverklaring voor nodig is. Volgens critici werd de goedkeuring voor de invasie van Irak in oktober 2002 echter nog jarenlang gebruikt voor operaties waar deze AUMF nooit voor was bedoeld. Bijvoorbeeld als vrijbrief voor de strijd tegen Islamitische Staat en het doden van de Iraanse generaal Qassem Soleimani in januari 2020.

Zowel Democraten als Republikeinen stemden donderdag voor het intrekken van de resolutie. Er waren 268 stemmen voor en 161 tegen. Tegenstanders vrezen dat het schrappen van de resolutie de presidentiële bevoegdheden tot militaire operaties over te gaan, te veel zal inperken. Ook maken ze zich zorgen dat de VS daarmee de indruk wekken zich uit in het Midden-Oosten terug te trekken.

Alternatief

Michael McCaul, de belangrijkste Republikeinse afgevaardigde in de commissie Buitenlandse Zaken, zei dat de houdbaarheidsdatum van de resolutie uit 2002 weliswaar verstreken is, maar dat er eerst een alternatief moet komen. ‘Deze gehaaste (...) intrekking (...) stuurt een gevaarlijke boodschap van terugtrekking, die Irak kan destabiliseren, Iran aanmoedigt en Al Qaida en Islamitische Staat in de regio versterkt,’ aldus McCaul.

Nu de Amerikaanse troepen bezig zijn zich uit Afghanistan terug te trekken, vindt ook president Joe Biden dat de ‘verouderde’ oorlogsresolutie over Irak geschrapt kan worden. Daarmee is hij de eerste president in twintig jaar die bereid is zijn autoriteit op dit gebied in te perken. Zover is het echter nog niet, want eerst moet de Senaat zich er nog over uitspreken. Daar zijn zestig stemmen nodig om de resolutie te schrappen, hetgeen de steun van tien Republikeinen vereist.

Terroristische organisatie

Dat de Amerikaanse politiek zich buigt over de presidentiële bevoegdheden een oorlog te beginnen, is zeldzaam. Sinds de aanslagen van 9-11, die leidden tot een resolutie die nu ook nog steeds wordt gebruikt voor de goedkeuring van militaire operaties, heeft het Congres langzaam maar zeker steeds meer macht over de inzet van het Amerikaanse leger aan de president afgestaan. De resolutie uit 2001, die Amerikaanse presidenten een breed mandaat gaf om tegen Al Qaida en andere terroristische organisaties te vechten, staat echter minder ter discussie dan de resolutie die het Huis van Afgevaardigden nu schrapt.

‘Dit is pas één gevecht in een lange oorlog,’ aldus Dan Caldwell van de conservatieve veteranenorganisatie Concerned Veterans for America. Volgens de Amerikaanse krant The New York Times kampt de nieuwe generatie politici binnen beide politieke partijen met ‘oorlogsmoeheid’ en willen ze met steun van veteranenorganisaties het bredere debat over de presidentiële oorlogsbevoegdheden nu wel aangaan. ‘De AUMF werden te breed geïnterpreteerd. Ik ben ervoor dat het Congres zijn macht in een oorlogssituatie gebruikt,’ aldus de Republikeinse senator Ted Cruz.