Bedrijfsartsen worstelen met long covid, stapje voor stapje de conditie opbouwen werkt niet
Stap voor stap conditie opbouwen, zoals bij veel ziekten en aandoeningen, helpt bij long covid niet. ‘Het gaat de werkgever niets aan welke klacht of ziekte iemand aangeeft om niet te kunnen werken.’
Door het grillige en onvoorspelbare verloop van long covid is het voor bedrijfsartsen moeilijk om werknemers van advies te voorzien. Stapje voor stapje re-integreren, zoals meestal gebeurt bij ziekten, werkt bij long covid niet altijd, zegt Gertjan Beens, voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Arbeids- en Bedrijfsgeneeskunde (NVAB).
Volgens onderzoeksplatform Pointer van KRO-NRCV heeft 80 procent van de bedrijfsartsen behoefte aan meer kennis over long covid. Pointer haalt dat percentage uit een enquête van de NVAB waarop 400 bedrijfsartsen reageerden.
Mild verloop, maar langdurige klachten
Long covid is de verzamelnaam van alle klachten die nawerken lang nadat de primaire ziekte is verdwenen. De klachten treden lang niet altijd op bij de zwaarst getroffen patiënten die in het ziekenhuis belanden. Soms is het ziekteverloop zelfs relatief mild, maar houden klachten lang aan.
Beens spreekt van een ‘gemêleerd klachtenbeeld’. “Ik hoor veel klachten over vermoeidheid, en mensen hebben last van iets dat we brain fog noemen. Dan is het lastig je te concentreren of informatie op te nemen. Ook de verwerking van prikkels verloopt bij sommigen moeizaam. Het zijn dus veel aspecifieke klachten waarmee we te maken krijgen. Een enkeling heeft wel specifieke klachten, zoals pijn bij de ademhaling of moeite met inspanning.”
De diagnose long covid stellen bedrijfsartsen vast na een gesprek. Zij prikken geen bloed en voeren geen andere testen uit op de patiënt. “Het verhaal van de werknemer is voor ons leidend”, zegt Beens. “Ik ben zelf bedrijfsarts voor een grote zorginstelling. Van de meesten weet ik wel of ze covid hebben doorgemaakt. Als ze dan na maanden nog klachten hebben, valt dat onder het begrip long covid.”
Acceptatie is lastig
Long covid is een ziekte die lastig te accepteren is, merken de bedrijfsartsen. Dat geldt allereerst voor de werknemers zelf. De klachten zijn ongrijpbaar en niet eenduidig. Eerder hield het Longfonds een peiling onder leden met long covid. Daarin zegt 14 procent dat zij weinig tot geen steun van hun werkgever ervaren. 45 procent voelt zich niet gehoord en erkend.
Als patiënten zelf hun ziekte niet accepteren, zijn zij geneigd geforceerd stappen te zetten, ziet Beens. Dat werkt niet. “In het verleden hebben we slechte ervaringen opgedaan met het zogeheten tijdcontingent opbouwen. Dat wil zeggen: op vaste tijden een stapje belasting erbij. Deze aanpak helpt voor veel zaken wel, bijvoorbeeld bij conditieherstel, maar niet bij long covid. We roepen onze achterban dan ook op: wees terughoudend in het geven van dat soort adviezen. En wees vooral volgend. Luister goed naar de patiënt die tegenover je zit.”
(On)begrip van werkgevers
Acceptatie kan ook lastig zijn voor werkgevers. Uit de enquête van de NVAB bleek dat bijna een kwart van de bedrijfsartsen wel eens druk ervaart van werkgevers die willen dat hun werknemer weer aan de slag gaat.
Beens is daar niet van ondersteboven. “Een werkgever heeft er belang bij om iemand functionerend te krijgen. In de zorg heeft covid heftig huisgehouden. En juist daar zijn werknemers hard nodig. Er zijn afdelingen geweest met 50 procent ziekteverzuim. Dan vind ik het niet vreemd dat een leidinggevende mij belt en zegt: joh is het echt niet mogelijk dat hij wat komt doen? Ik ervaar dat niet als oneigenlijke druk of invloed.
“Wat ik daar als bedrijfsarts tegenoverstel, is het belang van gezonde en verantwoorde terugkeer naar werk. Natuurlijk zullen er werkgevers zijn die moeite hebben met long covid. Dan zeggen wij als bedrijfsartsen: schoenmaker, blijf bij je leest. Het gaat de werkgever niets aan welke klacht of ziekte iemand aangeeft om niet te kunnen werken.”
Kille situatie
C-support, de organisatie die hulp biedt aan patiënten met long covid op het gebied van zorg en werk, hoort wel eens dat het mis gaat tussen werkgever en werknemer met long covid. Tegenover Pointer zegt medisch adviseur bij C-support Alfons Olde Loohuis: “Er zijn heel veel werkgevers die begrip hebben voor de groep met long covid, maar er zijn ook werkgevers die denken: dit komt mij niet uit. Dan kan er een kille situatie ontstaan die heel onveilig is voor mensen. Hun klachten kunnen hierdoor zelfs erger worden.”
De uitzending van Pointer (KRO-NCRV), ‘Langdurig geveld door corona’, is te zien op maandag 10 mei om 22.20 uur op NPO 2.
Lees ook:
Hoe Loppersum een ‘wondermiddel’ tegen na-ebbende corona ontdekte
Sinds de eerste coronapatiënt van Loppersum dankzij dit middel ineens weer fit rondliep, verovert het Japanse Okinawapoeder het Groningse dorp. ‘Mijn dodelijke vermoeidheid is verdwenen.’
Hoe ‘Long Covid’ van een hardloper een kasplantje maakt
Directeur Michael Rutgers van het Longfonds ziet ook dat de maatschappij nog niet ten volle beseft wat long covid inhoudt.
Sharita (53) is een jaar na covid nog stééds ziek: ‘Corona vreet mij beetje bij beetje op’
Het is een eerste stap naar erkenning van patiënten met langdurige klachten: het RIVM gaat onderzoek doen naar long covid. Sharita Horyon is opgelucht. Een jaar na haar besmetting is ze nog lang niet de oude.