Of het nou gaat om woonlasten, het boeken van een hotelkamer of bij sportabonnementen. Alleenstaanden worden structureel gediscrimineerd en dat kost onnodig veel geld, vindt theatermaker én 'beroepssingle' Marjon Moed. Daarom dient ze een petitie in aan de bekendste single van ons land: Mark Rutte. Heeft ze een punt?
Moed is al 35 jaar single. Ze heeft er geen moeite mee, al zou ze het soms liever anders zien. Waar ze wél moeite mee heeft? "Dat ik financieel door bedrijven en de overheid word benadeeld, ómdat ik alleen ben."
Een gezin is de norm
Discriminatie, vindt de theatermaker. Ze startte een petitie waarin ze pleit voor het verbeteren van de positie van alleenstaanden door aanpassingen in de wet. "Het vormen van een gezin is in onze maatschappij nog altijd de norm. Gek, want het aantal alleenstaanden groeit al jaren."
Dat laatste klopt als een bus. Ons land telt ruim 3 miljoen alleenstaanden. Dat zijn niet alleen vrijgezelle twintigers en dertigers, maar ook gescheiden mensen met kinderen, of ouderen die hun partner zijn verloren. Meestal vrouwen.
Structureel benadeeld
Volgens Moed worden alleenstaanden structureel benadeeld. Dat schreeuwt om voorbeelden. Die zijn er volop, zegt ze.
In veel gemeenten is de afvalstoffenheffing even duur voor alleenstaanden als voor gezinnen. Veel sportscholen en winkels hebben passen die klanten mogen delen met directe familie, maar niet met vrienden. Bij hotelovernachtingen moet je voor een eenpersoonskamer vaak een toeslag betalen. En een erfenis aan je partner is tot 600.000 euro belastingvrij, maar wanneer je als alleenstaande geld wil achterlaten aan een vriend, betaal je tienduizenden euro's belasting.
Vaste lasten
En dan heeft de theatermaker het nog niet eens gehad over de nadelen die alleenstaanden ondervinden bij hun woonlasten. "Ik moet huren omdat ik als alleenstaande geen hypotheek kan krijgen. Een probleem voor heel veel mensen. Maar als alleenstaande zijn de huren ook bijna niet op te brengen."
CBS-socioloog Ruben van Gaalen, die veel onderzoek doet naar alleenstaanden, vindt dat Moed daar zeker een punt heeft. "Vooral in de stedelijke gebieden zie je dat alleenstaanden heel moeilijk aan een huis kunnen komen. Vooral jonge mensen hebben daar heel veel last van. Er is een groot tekort aan betaalbare starterswoningen. Er zouden veel meer kleine, betaalbare woningen moeten komen."
Op de trom slaan
Over de andere voorbeelden, is de CBS-socioloog kritischer. Hij vindt termen als dat 'alleenstaanden worden gediscrimineerd' te ver gaan.
"Als je samen bent, kun je nu eenmaal dingen delen. Dat kun je als alleenstaanden nu eenmaal niet, maar dat is nog niet discriminerend", zegt Van Gaalen. "Er zijn inderdaad vaste lasten die onafhankelijk zijn van je gezinsgrootte. Je moet net zoveel internetkosten betalen in je eentje dan als een gezin met vier personen. Maar je gebruikt in je eentje ook weer minder gas en energie. En dat zie je ook terug op je rekening."
Alleenstaande is geen tweeverdiener
Ook Jan Latten, emeritus hoogelaar demografie, vindt niet dat alleenstaanden worden gediscrimineerd. "Het grote nadeel van een alleenstaande is dat je geen tweeverdiener bent. En vrijheid kost nu eenmaal geld."
Latten komt met een voorbeeld. "Stel: je koopt een dure bank van 3000 euro. Als je met z'n tweeën bent, kun je dat bedrag delen. Een alleenstaande niet. Maar dat is toch logisch? Je kunt moeilijk tegen die verkoper zeggen: ik ben alleen, dus ik eis korting." Aan het 'alleen zijn' hangt een prijskaartje, wil Latten maar zeggen.
Deelcultuur
De socioloog-demograaf ziet daarom veel toekomst in een deelcultuur. Dus dat alleenstaanden een auto of woning delen met iemand met wie ze geen liefdesrelaties hebben.
Volgens Latten hebben alleenstaanden ook voordelen: "Ze worden in de wet op sommige onderdelen goed beschermd. Als je je huur niet kunt betalen, krijg je huurtoeslag. En ook bij de Tozoregeling (de regeling voor zelfstandige ondernemers, red.) hebben alleenstaanden een voordeel. Mensen die samenwonen hebben te maken met een partnertoets."
Petitie aan Rutte
Theatermaker Moed blijft vastbesloten: ze gaat de petitie op 1 juni aanbieden aan premier Rutte. "Ik wil dat de politiek het probleem van de alleenstaanden nu echt eens serieus neemt. Het kan alleenstaanden jaarlijks duizenden euro's schelen. En dat is hard nodig."
