Veelbelovende nieuwe methode moet wachttijden harttransplantaties verkorten
De heart-in-a-box-machine klinkt als een uitvinding uit een sciencefictionfilm, maar kan levensreddend zijn. Artsen van het Erasmuc MC, UMC Utrecht en UMC Groningen – de drie ziekenhuizen in Nederland die harttransplantaties verrichten – hebben de eerste transplantaties verricht met de nieuwe methode, die wachtlijsten kan doen slinken.
Tot nu toe was cardioloog Olivier Manintveld van het Rotterdamse Erasmus MC, die ontvangers van een donorhart monitort, gewend dat een hart enkel van een hersendode donor kan komen. Van hersendode donoren functioneren de hersenen weliswaar niet meer, maar de organen – waaronder het hart – nog wel.
“Als iemand hersendood is en op een ic ligt, dan heb je nog een kloppend hart. De chirurg legt dat dan onder gecontroleerde omstandigheden stil en vervoert dat op ijs naar de patiënt die het hart ontvangt,” zegt thoraxchirurg Yannick Taverne, die de harttransplantaties daadwerkelijk uitvoert.
Vier uur
Internationaal is onderzoek gedaan naar de donorharten van donoren die overleden zijn en waarvan het hart dus niet meer pompt: zou je die ook nog kunnen gebruiken? Ja, bleek, via de heart-in-a-boxmachine. Die machine is, simpel gezegd, een pomp die het hart buiten het lichaam van de donor weer laat functioneren.
Wellicht kan in de toekomst de heart-in-a-boxmachine in Nederland ook gebruikt worden om ‘suboptimale harten’ te verbeteren, zegt de cardioloog. “Dat zijn harten waarvan je je afvraagt: is dit goed genoeg? Die kun je dan buiten het lichaam opknappen.”
Elke dag een stukje dood
De machine is tevens een uitkomst in landen waar de afstanden groot zijn, zegt Taverne: een hart kan op ijs zo’n vier uur overleven zonder te kloppen. In een land als de Verenigde Staten is de heart-in-a-boxmachine dan ‘echt een uitkomst’.
In Nederland zijn die afstanden niet zo prangend, zegt Manintveld, maar hier hikken we tegen lange wachtlijsten aan. “Patiënten met hartfalen gaan elke dag een stukje dood. Elk jaar worden er veertig nieuwe harten ingebracht, terwijl je 140 mensen op de wachtlijst hebt. Gemiddeld wacht je drie jaar op een nieuw hart. Eén op de zeven mensen haalt het gewoon niet.”
Manintveld is gaan kijken bij collega’s in Engeland en wijst erop dat de pomp daar al leidde tot een afname in de wachttijden. “We hopen dat we daar in Nederland ook voor kunnen zorgen.”