Onrust in Hilversum nu Radar en Opsporing Verzocht moeten ‘verjongen’

Radar, Het Familiediner, Opgelicht?! en Opsporing Verzocht trekken al jaren miljoenen kijkers, maar staan tóch onder druk. Het publiek is te oud, waardoor ze moeten verdwijnen, worden ingekort of hun format zo moeten aanpassen dat ook jongeren er naar toe zappen. Dat is kortgezegd de strategie van NPO 1 nu het kijkpubliek in rap tempo vergrijst. Publiekslieveling Radar - wekelijks zo’n 1,5 miljoen kijkers - schrapt dit jaar veertien afleveringen.

Rauw op het dak

De 24 afleveringen die overblijven, moeten een jonger publiek trekken. “Dat besluit viel ons heel rauw op het dak,” zegt Antoinette Hertsenberg, al 26 jaar presentator van Radar. “Blijft er nog ruimte voor goede onderzoeksjournalistiek, dé hoofdtaak van de publieke omroep? Nu hebben we budget en ervaren mensen om maandenlang onderzoek te verrichten, maar ik vrees dat in ronde twee aan ons budget gemorreld zal worden.” 

Hertsenberg is bovendien bang dat Radar naar een andere zender of tijdstip wordt verplaatst. “Onze kijkers zijn vergroeid met ons tijdslot van maandag 20.30 uur. Dát loslaten is een groot gevaar voor Radar.”

Ook Anniko van Santen, sinds 2005 het gezicht van Opsporing Verzocht, maakt zich grote zorgen. “We moesten al terug van drie kwartier naar dertig minuten en nu was er ook opeens sprake van dat we in de zomer minder afleveringen zouden maken. Gelukkig is de politie daarvoor ook in actie gekomen. Je kunt niet alle zaken in de zomer oppotten en ze dan in het najaar gaan bespreken.”

Moeder van de boef

Door de kortere zendtijd worden nu minder zaken behandeld. “Dat vinden we heel erg, want in 40 procent van de zaken worden aanhoudingen verricht. Maar we hebben wel tijd nodig. Een moord kun je niet oplossen in drie minuten. Je moet uitleggen wat er is gebeurd, maar mensen ook emotioneel raken. Het stomste zou zijn als mensen aan het einde van ons programma denken: wat willen ze nou weten?”

De kijker vaker naar internet verwijzen, is geen oplossing, benadrukt ze. “Het werkt juist zo goed omdát we op NPO 1, ofwel de Eredivisie, zitten. Het programma geeft ook druk op de criminele wereld. De moeder van de boef zit ook te kijken.”

‘Harder knokken’

Omroepdirecteuren, programmamakers en producenten durven hun zorgen amper te uiten. Als zij te hoog van de toren blazen, snijden zij zichzelf in de vingers. Minder zendtijd is nog altijd zendtijd. Jan Slagter, directeur van Omroep Max, wil wel kwijt dat hij ‘harder moet knokken om een programma geplaatst te krijgen’.

Remco van Westerloo, netmanager van NPO 1, begrijpt de onrust, maar stelt dat de verjongingsslag onontbeerlijk is. “Je kunt de programmering laten zoals die is, dan is nu iedereen blij, maar dan kijkt er over tien jaar niemand meer onder de 50 jaar.” 

Nu al bestaat het kijkpubliek van NPO1 voor 80 procent uit 50-plussers. Tien jaar geleden was dat nog 70 procent. De basis is goed, stelt hij, maar de leeftijdssamenstelling van het publiek moet echt breder. Kijkcijferkanonnen Wie is de Mol? of Kamp van Koningsbrugge trekken jongere kijkers, maar dat zou ook moeten bij nieuws- en actualiteitenprogramma’s.

Lockdown

Er is al groei te zien bij de doelgroep 20 tot 49 jaar: van 15,8 procent in 2018 naar 17,9 procent in 2020. Kleine aantekening: door de lockdown keek iedereen meer televisie, ook de jeugd.

NPO1 sloeg recent de plank mis met nieuwe programma’s als Dino’s Bezorgservice, Tik M Aan en Showcolade. Ze trokken weliswaar een jonger publiek maar bleken inhoudelijk mager. Dino’s Bezorgservice werd deze week zelfs van de buis gehaald. Van Westerloo: “De realiteit is dat er ook wel eens iets mislukt. Uitzonderlijk was wel dat we veel nieuwe programma’s in korte tijd moesten introduceren, maar dat had alles te maken met corona.”

Pijnlijk

Hertsenberg vindt het pijnlijk dat de ingeleverde uren naar amusementsprogramma’s gaan. “Wanneer de journalistiek onder druk staat, is het moeilijk om te zien dat er kostbare zendtijd naar een programma gaat waar een paneltje van bekende Nederlanders in chocola staat te happen.” De presentatrice verwacht ook meer visie van NPO 1. “Natuurlijk willen wij ook meer jonge kijkers trekken. Maar hoe? Online bereiken we hen misschien wel het beste, maar wanneer Radar iets publiceert over slecht werkende spiraaltjes tellen die duizenden bezoekjes op onze website niet mee. We worden afgerekend op de kijkcijfers op lineaire televisie.”

Ook KRO-NCRV zoekt naarstig naar aansluiting met jongeren, vertelt directeur Peter Kuipers. Zo koos The Passion dit jaar bewust voor een jonge, gemêleerde cast, inclusief een homoseksuele man die de rol van Jezus speelde. Kuipers roept NPO 1 op om te blijven letten op de inhoud. “Dus niet: doe maar lego op tv, omdat de jeugd graag met blokjes speelt.”

Dominique Weesie, voorzitter van PowNed, is voorstander van de verjonging bij NPO 1. Hij noemt het een ‘moedig besluit’. “De verjonging is belangrijk want het televisiepubliek is redelijk oud. Er zijn zoveel programma’s die al zo lang meedraaien. NPO 1 moet een slag maken. Om in voetbaltermen te spreken: je moet doorselecteren. En dan is het logisch dat ze niet allemaal meteen als Frenkie de Jong spelen. Het heeft tijd nodig, maar doe je het niet dan krijg je op een gegeven moment een enorme tik in je nek.”