Een jaar geleden was benzine nog spotgoedkoop, nu wordt recordprijs betaald. Hoe kan dat?

Dat het record nu wordt geëvenaard is opmerkelijk, omdat er vanwege de pandemie en lockdowns nog altijd minder wordt autogereden. Vorig jaar daalde de brandstofprijs juist spectaculair door het wegvallen van de vraag.

Dat nu een recordprijs wordt betaald, houdt volgens directeur Paul van Selms van UnitedConsumers verband met diezelfde pandemie. Doordat er ook nog altijd veel minder wordt gevlogen, is de vraag naar kerosine veel lager. Bij de productie van benzine (en diesel en lpg) uit ruwe olie in raffinaderijen ontstaat ook kerosine. Die kan de sector nu nauwelijks kwijt, waardoor overschotten ontstaan en de prijs laag is. 

Doordat raffinaderijen toch moeten draaien om brandstoffen als benzine en diesel te produceren, en oliemaatschappijen veel kosten moeten maken om het overschot aan kerosine op te slaan, moeten benzine en diesel een deel van die kosten opvangen. Daardoor gaat de prijs omhoog, merkt de automobilist aan de pomp.

‘Er zijn natuurlijk meer factoren die de prijs bepalen, waaronder vraag en aanbod’, zegt Van Selms. Maar door de nog altijd lagere wereldvraag naar olie, is de prijs van een vat nu een stuk minder hoog dan in 2012. Die kostte toen meer dan 100 dollar, nu iets minder dan 70 dollar. 

Ook wisselkoersverschillen spelen een rol. Zo heeft een sterkere euro een dempend effect op de olieprijs, die immers wordt afgerekend in dollars. In 2012 was de euro ongeveer 10 cent meer waard dan nu, waardoor het dempende effect op de brandstofprijs nu geringer is.

Hoogste benzineprijs van Europa

Of de olieprijs de komende dagen verder stijgt, waardoor het record uit 2012 gebroken wordt, kan Van Selms van UnitedConsumers niet zeggen. ‘Als de olieprijs  tien cent stijgt, vermoedelijk wel. Maar als ik de olieprijs kon voorspellen, zou ik niet meer hoeven te werken. Dan lag ik nu op een mooi eiland aan het strand.’

Het historische overschot aan olie dat tijdens de coronapandemie ontstond omdat er veel minder werd gereisd of gevlogen, is overigens bijna verdwenen, meldde het Internationaal Energieagentschap (IEA) onlangs. Mede hierdoor hebben de prijzen zich hersteld. Dankzij de hogere prijzen acht oliekartel OPEC de tijd rijp de productie weer wat te verhogen. Deze maand moeten er dagelijks 350 duizend vaten vaten (van 159 liter) extra op de markt komen, net als in juni. In juli gaat de productie met 450 duizend vaten omhoog. Opec rekent erop dat de economie dankzij vaccinatieprogramma's wereldwijd zal aantrekken, al denken niet alle analisten hier hetzelfde over.

Slechts eenvijfde van de benzineprijs wordt overigens bepaald door de prijs van ruwe olie. Raffinage doet er onder normale omstandigheden 2 procent bovenop (nu meer, maar hoe veel meer willen energiemaatschappijen niet zeggen). Transport en opslag verhogen de prijs met nog eens 3 procent. Het grootste deel van de prijs wordt bepaald door een accijns van ruim 45 procent, 11 procent explotatiekosten van tankstations, en dan nog eens 21 procent btw.

Nederland heeft vanwege de hoge accijns de hoogste benzineprijs van Europa. In België kost een liter 1,40 euro en in Duitsland 1,44. Wie nog onder de euro wil tanken, moet omrijden naar onder meer Moldavië. Overigens geven de meeste tankstations in Nederland korting op de adviesprijs, waardoor aan de pomp vaak minder wordt betaald.

Eigenaren van elektrische auto’s merken van dit alles maar weinig. De stroomprijs schommelt veel minder sterk dan de prijs van benzine en diesel. In Nederland kost een kilowattuur (kWh) aan de laadpaal tussen de 20 en 60 cent, afhankelijk van de aanbieder. Consumenten die hun eigen elektriciteit kunnen opwekken met zonnepanelen en daarmee de accu van hun auto kunnen opladen, zijn nog goedkoper uit.