Direct naar artikelinhoud
Posterpraat

Verkiezingsposters: ‘Welke shit gaat de Piratenpartij fixen?’

Wat zegt een verkiezingsposter over een partij? En wat maakt een verkiezingsposter goed? In aanloop naar de verkiezingen leggen we ze voor aan vakmensen. Vandaag: Piratenpartij.

Verkiezingsposters: ‘Welke shit gaat de Piratenpartij fixen?’

Charles Huijskens, oud-parlementair verslaggever

“Bij de vorige verkiezingen was lijsttrekker van de Piratenpartij poedelnaakt op de poster te zien. In plaats van zijn blote zuurstokpiemel moeten we het nu doen met de slogan ‘Wij fixen die shit’. Met FIX en shIT in hoofdletters. Wat is daar nou de boodschap van?

Politici moeten toch een zekere allure uitstralen. Bovendien, welke shit gaan ze fixen? Waar hebben ze het over? Die partij heeft trouwens nog nooit een deuk in een pakje boter geslagen.

Volgens mij is het een woordgrap. Die IT verwijst blijkbaar ook naar informatietechnologie, en dat willen ze dan oplossen. Maar ze maken er wel een soort kruiswoordpuzzel van.

Ze hebben ook een poster met de slogan ‘Delen werkt’. Wat daarmee bedoeld wordt, is mij ook een raadsel. Wel weet ik zeker: deze campagne werkt in elk geval niet. En ik weet ook zeker: als piraten één ding niet doen, is het wel het delen van de buit. Een echte piraat steelt wel, maar deelt niet. Al moet ik eerlijk zeggen dat mijn kennis over piraten vooral gebaseerd is op de films met Johnny Depp – het zesde deel is in de maak.

Het delen van kennis en cultuur? Bedoelen ze dat ermee? Ja, maar dat is ook niet waar een piraat de hele dag wakker van ligt, hè. Ik vind het allemaal raar in elkaar geflanst.

Samenvattend: een kansloze poster voor een kansloze partij.”

Charles Huijskens, oud-parlementair verslaggever
Beeld ANP

D66Alex Klusman, campagnestrateeg BKB

“Deze poster is D66 ten voeten uit. Geen keuze kunnen maken. Je kiest óf voor de lijsttrekker óf voor de partij en wat doen zij? Allebei, of geen van beide. Op de onderste helft staat heel groot D66 en daarboven staat heel groot een foto van Sigrid Kaag.

Overigens staat er ook nergens Sigrid Kaag, dus je moet ervan uitgaan dat dit de lijsttrekker van D66 is. Ik dacht dat ze ook aan het bouwen waren aan het profiel van Sigrid Kaag. Die hele campagne ben ik weer kwijt. Die met team-Kaag en de witte sneakers en die paarse kleur. Is nergens meer terug te vinden. Het is alsof ze tegen een stagiaire vormgeving hebben gezegd: hier heb je een foto, en zorg dat er ook nog D66 bij komt te staan. Die dacht daarna: weet je wat ik doe? Ik neem die foto en doe daarna gewoon een heel groot groen blok over haar trui heen. Dan staat er ook D66 bij.

En die achtergrond, die kan ik niet zo goed zien. Die is een beetje vervaagd, maar ziet eruit als een laan. Dat is dan weer goed gekozen. Een beetje de elite die D66 vertegenwoordigt. Een mooie, groene, lommerrijke laan. Het is niet alsof ze in een volksbuurt staat, toch? Daar is die straat veel te breed voor en veel te groenig.”

D66Alex Klusman, campagnestrateeg BKB

Lijst Henk KrolTon Elias, oud-campagnestrateeg en oud-Kamerlid

“Het is wel verstandig dat ze op zijn naamsbekendheid en zijn gezicht kapitaliseren, daarom staat Henk Krol ook zo uitgebreid en ferm in beeld, maar hier is het probleem dat ze er eigenlijk onder hadden moeten zetten, in diezelfde grote witte letters: dus niet 50Plus! Mensen associëren hem nog steeds met 50Plus. Hij heeft daar in een radio­interview ook over geklaagd. Mensen kwamen naar hem toe en zeiden: ‘U knokt voor onze pensioenen, ik ga 50Plus stemmen, hoor!’ Hij vertelde dat de moed hem dan echt in de schoenen zakte.

Bij Krol speelt natuurlijk wel mee dat het een notoir rare vent is. Vanaf dat hij met pensioenbetalingen sjoemelde bij de Gaykrant tot en met de dag van vandaag met declaraties in de Kamer. Mensen zijn niet gek. Die onthouden dat ook allemaal.

Maar verder spreekt hij goed en duidelijk. Veel mensen vinden hem op de radio ook heel goed verstaanbaar. Dat is belangrijk! Hij kan uitstekend en vriendelijk en bedachtzaam een rustige, oudere man neerzetten.

Ik weet niet of hij een zetel gaat halen, ik heb geen kristallen bol. Van de meeste van die splinterpartijtjes denk ik: wat heeft dat nou voor zin? In het beste geval komen ze met een of twee zetels in de Kamer. En dan? Dan kunnen ze daar af en toe iets zeggen en dat is het dan. Verder doe je niet mee.”

Lijst Henk KrolTon Elias, oud-campagnestrateeg en oud-Kamerlid

PVV

Alex Klusman, campagnestrateeg BKB

Je ziet op deze poster dat Wilders een andere weg kiest. Je ziet diezelfde weg ook in zijn campagne. Hij doet mee aan debatten, hij stelt zich eigenlijk op van: ik wil wel meeregeren. Dat straalt die foto uit. Hij ziet er heel netjes uit, eigenlijk als een minister. Donker pak, donkere stropdas, lichtblauw overhemd, donkere achtergrond. Dit is niet de Geert Wilders die per tweet oppositie voert. Dit straalt een heel ander beeld uit.

Zelfs als je het afzet tegen de VVD-poster. Door die donkere achtergrond heeft Wilders iets van een staatsman. De VVD-poster met Rutte heeft een heel lichte achtergrond, en dan ook nog dat logo VVD er heel lelijk ingeshopt op zijn linkerschouder. Als je alle verkiezingsposters naast elkaar ziet op een bord op straat, en je komt uit Noord-Korea of Tanzania, en iemand vraagt: wie op deze posters is nu de premier? Dan denk ik dat ze zeggen: of die man waar PVV staat of die man waar SGP staat. Die Wopke Hoekstra is een soort Rico Verhoeven die in pak aankondigt dat hij nog één keer Badr Hari gaat uitdagen: en nu pakken we echt door! Terwijl bij de PVV-poster, daar zit echt bijna iets stijlvols overheen.”

Alex Klusman, campagnestrateeg BKB
Beeld ANP

VVDCharles Huijskens, oud-parlementair verslaggever

“Veertig jaar geleden zag een campagneposter er ongeveer hetzelfde uit. Dan zag je een foto van Lubbers, of van Kok, en dan stond daaronder ‘Kies Kok’. De vernieuwing is nul. De deskundigen zijn het er trouwens over eens: die posters hebben geen enkel effect op de uitslag tijdens de verkiezingen.

Tot mijn verbazing is De Telegraaf boos over deze campagne. Ze vinden dat de VVD de premierbonus inzet en ze vinden het niet zo netjes om in deze coronatijd electoraal gewin daaruit te halen. Ik vind dat raar. Vroeger was het volstrekt normaal die premier­bonus te gebruiken.

Het is de duidelijke tactiek van de VVD. Hans Wiegel zei vroeger altijd: “Het hoogst haalbare voor de VVD is de vicepremier.” Dat was in zijn tijd ook het geval. Het is echt een omslag dat de VVD al tien jaar lang de premier levert. Dat is spectaculair. Het enige wat je als campagneteam van de VVD dus hoeft te doen, is een foto van die man op je poster te zetten. De bonus is zo’n twintig zetels. Dus ik vind de keuze voor deze poster terecht en heel verstandig.

Alleen, de grootste ramp voor de VVD is dat ze geen opvolger hebben. Niemand in de rest van de partij komt ook maar in de schaduw van Rutte. Het is de komende verkiezingen nog één keer feest voor de VVD.”

VVDCharles Huijskens, oud-parlementair verslaggever

VoltTon Elias, oud-campagnestrateeg en oud-Kamerlid

“Ik vind het heel logisch dat zij sterk op de inhoud focussen, want niemand kent die mensen van Volt nog. In die paar woorden zit eigenlijk het hele programma: vernieuwend, duurzaam, Europees. Dat vind ik eerlijk gezegd heel goed gedaan.

Niemand kent die club nog, maar ze timmeren behoorlijk aan de weg, ook inhoudelijk, en dat loopt niet allemaal via de personen. Ik geloof dat ze met twee of drie mensen een beetje naar buiten proberen te treden, maar ik heb die namen niet paraat. Jij toch ook niet? Daarom is het verstandig dat ze het doen zoals ze het nu doen. Die drie termen nodigen uit om kennis te nemen van hun standpunten.

Op hun website staat een hele goede kreet: Schreeuw om nuance. Die zou ik eigenlijk nog beter op die poster vinden. Het is toch al fijn als je mensen hebt die nog iets van een argument hebben en een ander laten uitpraten.

Ik heb in 1994 voor RTL de verkiezingsdebatten gedaan. We hadden alleen de grote vier partijen, de kleintjes hadden we rücksichtslos weggelaten – ze waren ook allemaal erg boos. We hadden een-op-eendebatten tussen Bolkestein, Van Mierlo, Brinkman en Kok, dus zes debatten en die duurden, schrikt niet, elk twintig minuten. Dan heb je tenminste een discussie. Ik begrijp niet dat dat niet meer kan. Nu heb je alleen nog oneliners.”

VoltTon Elias, oud-campagnestrateeg en oud-Kamerlid

ChristenUnieAndré Krouwel, oprichter Kieskompas

“Ik snap de tekst niet: ‘Kiezen voor wat écht telt.’ Nou snap ik wel dat het verwijst naar de kiezer, maar het lijkt een denkfout. Je kiest toch niet voor wat echt telt? Daar ben je toch van overtuigd? Bij de ChristenUnie hebben ze altijd oog voor niet-onmiddellijke winst, voor niet-onmiddellijke gratificatie in het leven, niet ikke-ikke-ikke, zij denken aan iets hogers. Dus niet de instant reward in de samenleving, meteen een like kunnen krijgen of een foto op Instagram.

Ik denk bij ChristenUnie altijd juist dat ze ook kijken naar de immateriële waarde van het leven. ‘Kiezen voor wat écht telt’ past daar niet bij. Ik vind deze leus iets uitstralen van competitie, meetellen of niet meetellen. Ik zou bij hen iets communautairs verwachten, iets saamhorigs, dat je nu in zo’n pandemie ook echt iets voor elkaar betekent. Het woord ‘samen’ had erop gemoeten. Samen komen we erdoorheen. Juist nu voor elkaar.

Je ziet heel veel smoelen op de posters. Zelfs van Henk Krol. Dat draagt niks bij, maar breekt af. Ik kan me niet voorstellen dat een heleboel Nederlanders hem na zoveel ruziemakerij nog een fantastische politicus vinden. Als de lijsttrekker een minister is, snap ik nog waarom die op de poster moet. Maar vergis je niet, soms worden zelfs ministers maar door de helft of 60 procent herkend.”

ChristenUnieAndré Krouwel, oprichter Kieskompas

PvdACharles Huijskens, oud-­parlementair verslaggever

“Ze hebben blijkbaar twee posters. Een rode met alleen de woorden Stem PvdA. Dat is een gemiste kans. Stem PvdA, ja, dat snap ik ook nog wel. Dat is net als dat bord voor de deur van de viswinkel: vis te koop. Dat begrijpen de mensen die langs die viswinkel lopen ook zonder dat bord wel, en anders kunnen ze het ruiken.

Er is nog een gemiste kans met die poster met alleen tekst: er zijn maar tien vrouwelijke lijsttrekkers. Bij de rest overheersen oude mannen met pakken, witte overhemden en een stropdas. Kijk maar naar al die posters. Het lijkt wel of ze allemaal dezelfde kleermaker hebben. Daarom moet de PvdA juist benadrukken dat zij wel een vrouw ­hebben.

De poster met een foto van Ploumen is schitterend. Het ziet er meteen ook moderner uit. Het is een leuke foto. Ploumen komt op de poster over als een leuke, intelligente vrouw en ze lacht lief. Het lettertype is ook modern en de kleur is rood, de kleur van de PvdA.

De foto is een stuk mooier dan die van Wopke Hoekstra bijvoorbeeld. Dat is meer een foto van de politie vlak voordat ze hem de cel instopten. Hoekstra kijkt als een konijn in de koplampen.

Trouwens, uit onderzoek is allang gebleken dat die posters niet veel effect hebben. Niemand laat zich overtuigen door een poster. Ze blijven het doen uit een soort traditie.”

PvdACharles Huijskens, oud-­parlementair verslaggever

CDAAndré Krouwel, oprichter Kieskompas: ‘Uitermate slechte poster van het CDA’

“Uitermate slechte poster. Doorpakken, ik vind het een rare term. Wie wil er midden in een crisis nu doorpakken? Doorpakken doe je als iets heel goed gaat, en je bent er bijna, dan zeg je: doorpakken! Ik heb niet het idee dat mensen nu het CDA-beleid willen doorzetten, zeker niet met alle kritiek op De Jonge. Volgens mij is dit echt de plank misslaan.

Doorgaans zijn ze bij het CDA juist heel kundig in campagnevoeren. Toen Lubbers door iedereen heel goed werd bevonden, hadden ze ‘Laat Lubbers het karwei afmaken’, en dat was een geniale kreet. Maar doorpakken? Als dit gebeurt bij 50Plus denk je: ja, ze kunnen ook niks. Maar bij het CDA denk je: bij welke powerpointpresentatie zeiden ze: ja, wat een goeie! Iemand heeft daar ten onrechte een heel hoog salaris gekregen.

En over de foto van Hoekstra: ik ben heel erg tegen een smoel op een poster zetten, behalve als die smoel zin heeft. Nu kan ik het nog begrijpen, omdat je Hoekstra nog moet leren kennen. Maar als iemand nog niet zo bekend of geliefd is, is het juist beter om alleen het label CDA te gebruiken. Ik had iets van ‘betrouwbaar’ erop gezet, of ik zie een grote pot met stamppot, heel veel worst erop, en een we-komen-er-wel-doorheenachtige poster. Heel Hollands. Dat vind ik meer bij het CDA passen dan ‘doorpakken’. Dat is zo tjakka.”

CDAAndré Krouwel, oprichter Kieskompas: ‘Uitermate slechte poster van het CDA’

BIJ1

Ton Elias, oud-campagnestrateeg en oud-Kamerlid: ‘De poster van BIJ1 is oliekoekedom’

“Die poster is echt een heel domme. Het enige dat ze daar hebben is de naamsbekendheid van mevrouw Simons en wat gebruiken ze niet? De naamsbekendheid van mevrouw Simons. Kijk, je kunt natuurlijk om welke redenen dan ook spotten met alle wetten van de communicatie, dat kun je rustig doen, maar daar krijg je natuurlijk de rekening voor gepresenteerd.”

“En er is ongetwijfeld een of andere interne logica waarom het verkeerd is om een aanvoerderspersoon, ik ga me helemaal voorzichtig uitdrukken, een aanvoerderspersoon niet op het schild te hijsen, maar dat is niettemin gewoon oliekoekedom.”

“Ik zie een amateurreclameman die de opdracht heeft gekregen: wij doen niet aan persoonsverheerlijking, dus maak maar iets moois dat onze veelkleurigheid uitdrukt. Nou, veel geluk ermee.”

“Kijk naar de andere posters, van Hoekstra, van Rutte, mensen stemmen op een persoon. Wouter Bos kreeg tien zetels extra omdat hij volgens vrouwen een lekker kontje had. Het gaat om de persoon, mensen kiezen op iemand die ze vertrouwen. Dat is ook helemaal niet zo’n gek idee op zich. Het beste voorbeeld is: laat Lubbers zijn karwei afmaken, dat heeft hem uiteindelijk op 54 zetels gebracht. Moet je je voorstellen. Die campagne was helemaal op de man Lubbers gespeeld. Je ziet de VVD dat nu ook doen met Rutte. Je wint er wel verkiezingen mee, maar als Rutte onder de tram loopt heb je een probleem.”

Ton Elias, oud-campagnestrateeg en oud-Kamerlid: ‘De poster van BIJ1 is oliekoekedom’
Beeld -

PvdD

Charles Huijskens, oud-parlementair verslaggever: ‘De poster van de PvdD ziet eruit als een campagne van Al Qaida’

“Die snap ik niet. Je ziet een vrouw met een zwart mondkapje met daarop Plan B. Wat is dat nou? Het is een visuele puzzel. Zij is ook de enige op alle verkiezingsposters met een mondkapje, dat is al iets raars. En dan staat ook nog Plan B op dat mondkapje. Ik heb werkelijk geen idee wat dat is. Op zo’n poster moet een duidelijke boodschap staan.”

“Op een andere poster staat ‘Volg Jezus’. Kijk, dan weet ik wat de bedoeling is. Met dat zwarte mondkapje ziet het eruit als een campagne van Al Qaida. Ik vind het een angstaanjagende poster. Het is een beetje sneu, maar de meeste mensen hebben ook geen idee wie die vrouw is, en dan draagt ze ook nog een mondkapje. Zelfs bij D66 zullen de meeste mensen ook niet onmiddellijk Sigrid Kaag herkennen.”

“Toen ik nog als politiek verslaggever bij de NOS werkte, hebben we eens op straat allemaal mensen gevraagd of ze gezichten herkenden van lijsttrekkers en Kamerleden. Dat was maar een handjevol. Daarom zijn die coronapersconferenties ook zo spectaculair, daar kijken nog altijd 6 miljoen mensen naar. Dat is voor andere lijsttrekkers een nachtmerrie. Al is dat eigenlijk alleen in het voordeel van Rutte. Als De Jonge ernaast staat, verzuipt hij helemaal. Bij elk komisch duo is een aangever nodig. Mensen komen voor André van Duin, niet voor Corrie van Gorp.”

Charles Huijskens, oud-parlementair verslaggever: ‘De poster van de PvdD ziet eruit als een campagne van Al Qaida’
Beeld ANP

GroenLinksAlex Klusman, campagnestrateeg BKB: ‘Veelzeggend dat Jesse Klaver er niet op staat’

“Het is een poster met alleen de tekst ‘Meer toekomst, meer GroenLinks’. Ik ben daar heel verbaasd over. Het is veelzeggend dat Jesse Klaver niet op die poster staat. Vier jaar geleden was hij de gevierde man, de grote ster van de Nederlandse politiek. De Trudeau van Nederland. Zo werd hij echt gepresenteerd.

Overal zag je Klaver met opgerolde mouwen. In een wit overhemd, zonder das, allemaal precies zoals Trudeau. Dat moest de nieuwe generatie aanspreken. Ik vind het echt heel opvallend. Vier jaar geleden kon je de televisie niet aanzetten of de krant openslaan of het was Jesse voor en Jesse na. En nu staat hij niet eens op de poster. Dat zegt echt wel wat. Blijkbaar heeft het campagneteam iets bedacht. Ofwel ze vinden Klaver niet meer werken, ofwel ze willen minder afhankelijk van hem zijn. Want deze poster is best wel traditioneel. Geen gezicht, alleen maar woorden. Dat is bijna ouderwets. 

Het is trouwens ook een beetje een loze kreet: meer toekomst. Wat zegt dat? Overigens geldt dat van die loze kreten over de volle breedte van de politieke partijen. Het CDA heeft ‘Nu doorpakken’. Wat bedoelen ze daarmee? Wat zegt dat over de christendemocratie? Maar ‘Meer toekomst’ is nog veel erger. Kun je een lozere kreet bedenken? GroenLinks wil meer toekomst. Kun je ook minder toekomst willen dan?”