Teruglezen | Per post uitgebrachte stemmen vandaag ook geteld
Nederland kiest op 15, 16 en 17 maart een nieuwe Tweede Kamer. In dit liveblog vindt u het laatste en belangrijkste nieuws rondom de aanloop en de campagne. Download onze app en ontvang een bericht bij de belangrijkste updates. Twijfelt u nog? Doe de kieswijzer.
Live
Liveblog gesloten
Het Parool heeft een nieuw liveblog, met het laatste nieuws over de verkiezingen.
De derde (en laatste) verkiezingsdag is aangebroken. Wat kun je vandaag verwachten?
De stemlokalen zijn woensdag van 7.30 tot 21.00 geopend. Woensdag is ook de laatste dag om briefstemmen in te leveren bij speciale afgiftepunten tot 21.00. Het is niet meer mogelijk om uw briefstem via de reguliere post te versturen, dan komt hij niet op tijd aan.
Dit jaar begint het tellen van de stemmen die op 15 en 16 maart zijn uitgebracht al op 17 maart om 7.30 uur. Ook de briefstemmen die voor 17 maart zijn binnengekomen kunnen al vanaf 7.30 uur worden geteld, als deze al zijn geopend door de briefstembureaus. Vanaf 21.00 uur worden de stemmen geteld die op woensdag in de stemlokalen zijn uitgebracht.
De exitpoll van Ipsos bepaalt een groot deel van de verkiezingsavond. Om 21.00 uur komt de eerste exitpoll met de eerste prognose, die is gebaseerd op het stemmen op de eerste, tweede en derde dag en op het stemmen per post. Voor de inschatting van het briefstemmen is gebruik gemaakt van een peiling onder 5000 mensen. De tweede exitpoll verschijnt om 22.00 uur, dan worden ook de gegevens van het laatste half uur dat er gestemd kan worden, meegenomen. Ipsos houdt vanwege het briefstemmen een marge van twee zetels aan in plaats van de gebruikelijke een zetel.
De officiële uitslagen worden door de gemeenten op 22 maart op hun websites gepubliceerd. De ‘echt-helemaal-officiële’ uitslag wordt 26 maart bekendgemaakt door de Kiesraad.
Meer weten over de verkiezingen? Lees het hier.
Nog niet zeker over je stem? Vul de Kieswijzer hieronder in om erachter te komen welke partij het beste bij je past.
Eerste stembureau van het land nu geopend
Met de opening van het stemlokaal op station Nijmegen om 05.15 uur is ook de derde dag dat Nederland naar de stembus kan, afgetrapt. In het hele land zijn naar schatting van het Centraal Bureau voor de Statistiek ongeveer 13,2 miljoen mensen kiesgerechtigd tijdens deze Tweede Kamerverkiezingen.
Mensen die nog niet per post of vervroegd hebben gestemd, kunnen vandaag terecht in 8800 stemlokalen. De meeste stembureaus zijn geopend tussen 07.30 uur en 21.00 uur.
Voor alle stembureaus in het land gelden dit jaar speciale maatregelen om de kans op besmetting met het coronavirus zo klein mogelijk te houden. Zo worden in het stemlokaal potloden, stemhokjes, tafels, en andere voorwerpen geregeld schoongemaakt. In sommige gemeenten krijgen alle kiezers een eigen rood potlood dat ze daarna mee naar huis mogen nemen. En er zijn 'kuchschermen' tussen de kiezers en de leden van de stembureaus.
Stemmen kan met een geldige stempas en een geldig identiteitsbewijs. Een identiteitsbewijs is geldig om mee te stemmen als het op 17 maart 2021 niet langer dan 5 jaar verlopen is. Als iemand in een andere gemeente wil stemmen mag dat, maar wel met een vooraf aangevraagde kiezerspas.
Per post uitgebrachte stemmen vandaag al geteld
Gemeenten kunnen woensdag in de loop van de dag al beginnen met het tellen van de stemmen voor de Tweede Kamerverkiezingen die via de post of op 15 en 16 maart zijn uitgebracht. Kiesgerechtigde 70-plussers, ruim 2,4 miljoen inwoners, mogen vanwege de coronapandemie per post stemmen.
Het controleren van die briefstemmen op geldigheid verliep maandag niet zonder problemen. Meerdere gemeenten begonnen daar al mee en er ontstond verwarring. Diverse gemeenten meldden dat een behoorlijk deel van de briefstemmen terzijde moest worden geschoven en dat die niet geldig zouden zijn. In de gemeente Bernheze ging het bijvoorbeeld om 7,5 procent van de gecontroleerde brieven. Deze stemmen zouden allemaal verloren gaan. Minister Kajsa Ollongren (Binnenlandse Zaken) liet daarop weten de procedure aan te passen zodat de meeste stemmen wel zouden meetellen.
De uitslag van de stemmen van de briefstemmers wordt, net als alle 'gewone' stemmen, na het sluiten van alle stembureaus woensdag om 21.00 uur bekendgemaakt. Op 15 en 16 maart was een beperkt aantal stemlokalen, zo'n 1600, in de gemeenten al opengegaan voor kiezers die behoren tot de risicogroepen en daardoor extra kwetsbaar zijn voor het coronavirus. Die stemmen worden ook al woensdag in de loop van de dag geteld.
Onder meer in de Rai in Amsterdam worden woensdag de stemmen van de Amsterdamse briefstemmers geteld, net als de 'gewone' stemmen die al op 15 en 16 maart zijn uitgebracht in Amsterdam. Vanaf 07.30 uur zijn er in de evenementenhal 310 tellers bezig en 79 mensen met andere functies, zoals controleurs, stembusvervoerders en briefopeners.
Stemmen op bijzondere locaties
Hoewel gemeenten vanwege het coronavirus vooral stembureaus hebben gezocht waar voldoende afstand gehouden kan worden, zijn er toch nog genoeg bijzondere plekken waar mensen voor de Tweede Kamerverkiezingen kunnen stemmen.
In bijvoorbeeld Den Haag en Amsterdam kunnen kiezers terecht in een museum. In de Hofstad mag het Kunstmuseum de deuren woensdag voor één dag openen om mensen te laten stemmen. Volgens het museum biedt dit mensen ook een kans om weer even een glimp van de kunst op te vangen.
Inwoners van Amsterdam kunnen hun stem uitbrengen in het Van Gogh Museum. In de hoofdstad fungeert ook de Tolhuistuin als stembureau. In de rij voor de stembus draaien dj's in de silent disco, dansen op muziek die wordt beluisterd via een draadloze hoofdtelefoon. In een speciaal fotohokje kunnen mensen een aandenken maken van hun stemervaring.
In Arnhem kan worden gestemd in de voormalige Koepelgevangenis. Ook rijdt er door de stad een trolleybus waarin mensen hun stem kunnen uitbrengen. In het Limburgse Roermond heeft de gemeente ervoor gekozen een speciale 'Stembus' rond te laten rijden. Deze bus is een mobiel stembureau dat op plekken kan komen waar geen geschikte locatie op loopafstand beschikbaar is. Omdat zorginstellingen en scholen vanwege de Covid-19 maatregelen niet ingezet kunnen worden bij de aankomende verkiezing als stembureau, moesten er 15 nieuwe locaties gezocht worden. Hierdoor zijn er in bepaalde wijken geen geschikte locaties die op loopafstand te bereiken zijn. De Stembus biedt daar nu een oplossing voor.
In het stadhuis in Eindhoven is een stembureau speciaal ingericht voor kiezers met een visuele beperking. Dit stembureau is ook geschikt voor mensen die niet kunnen lezen. In het stemhokje staan een soundbox en een stemmal. Vanuit de soundbox leest een stem de partijen en kandidaten voor. Deze stem vertelt ook hoe het stembiljet ingevuld kan worden met de mal die hier overheen ligt.
Opkomst tweede stemdag op 12 procent
De opkomst op de tweede dag dat er gestemd kan worden voor de Tweede Kamerverkiezingen ligt dinsdag na het sluiten van de stemlokalen om 21.00 uur op 12 procent. Dat meldt onderzoeksbureau Ipsos dat in opdracht van de NOS onderzoek doet. Dinsdagmiddag om 17.00 uur was dat nog 10 procent.
Op maandag, de eerste stemdag, was de opkomst volgens Ipsos nog 6 procent. In het opkomstpercentage zijn de mensen die per brief hun stem uitbrengen niet meegenomen. Het ministerie van Binnenlandse Zaken meldt dat de cijfers tot 18.00 uur laten zien dat de opkomst beide dagen bij elkaar opgeteld tussen de 7,6 en 15 procent ligt.
Kaag en Marijnissen over Europa, Ploumen en Segers over 'de vrijheid te zijn wie je bent'
Sigrid Kaag (D66), die Lilian Marijnissen (SP) hebben het over Europa. Kaag houdt een pleidooi voor Europese samenwerking. Zonder euro of Brussel zijn we slechter af, stelt ze.
Marijnissen meent dat de euro in de huidige vorm 'onhoudbaar' is. Ze wil voorkomen dat er een eurocrisis komt. Marijnissen zegt dat het Europees parlement heel weinig met democratie te maken heeft. Een Europarlement is hartstikke effectief, vindt Kaag.
Volgens Kaag is het juist Europese samenwerking die ervoor kan zorgen dat grote techbedrijven zoals Google voldoende belasting betalen. Dat lukt alleen niet, zegt Marijnissen, die het nationaal wil regelen.
Lilianne Ploumen (PvdA) en Gert-Jan Segers (ChristenUnie) hebben het over de 'vrijheid te zijn wie je bent'. Ze verwijst naar scholen 'waar je wel homo mag zijn, maar niet homo mag doen'. Dat noemt Ploumen pijnlijk. Segers zegt van mening te verschillen over bepaalde zaken, maar dat mag nooit leiden tot onveilige situaties.
Wopke Hoekstra (CDA) en Mark Rutte (VVD) hebben het over de rekening van de coronacrisis.
Hoekstra wil grote bedrijven vragen 'wat extra's' te betalen om kleinere ondernemers te steunen. Daar is Rutte het mee eens. Maar volgens Rutte bezuinigt Hoekstra enorm op de ww, op de thuiszorg, en nog een aantal zaken. De CDA-voorman houdt Rutte voor niets te willen doen aan flexbanen en het leenstelsel.
Sigrid Kaag (D66) en Lilian Marijnissen (SP).Beeld ANP Rutte en Wilders over 'realisme en optimisme in de coronacrisis', Segers en Klaver over 'groener en socialer samenwerken'
En nu Mark Rutte (VVD) tegen Geert Wilders (PVV). De twee stonden al een aantal keer tegenover elkaar tijdens verkiezingsdebatten. Rutte wil het hebben over 'realisme en optimisme' rond de coronacrisis.
Wilders verwijt Rutte het leven van veel Nederlanders te hebben verwoest. Ongestraft. Als voorbeeld haalt hij de toeslagenaffaire aan. Rutte erkent dat er iets 'verschrikkelijk fout is gegaan' bij de toeslagenaffaire, en dat er hard wordt gewerkt die fout recht te zetten.
Volgens Rutte loopt Wilders altijd weg als het gaat om verantwoordelijkheid nemen in tijdens van crisis. Wilders roept Rutte op per direct op te stappen. Overigens is Rutte als premier al demissionair, het kabinet is opgestapt rond de toeslagenaffaire.
Gert-Jan Segers (ChristenUnie) en Jesse Klaver (GroenLinks) behandelen de stelling: 'Nederland wordt alleen groener en socialer als je kunt samenwerken'. Klaver begint over de 'voltooid leven'-discussie, waarop Segers z'n stempel op wil drukken.
Segers benadrukt dat de klimaatwet steun heeft gekregen van VVD en CDA, omdat die partijen 'zijn gaan praten'. Hij verwijt Klaver geen draagvlak te kunnen creëren.
Marijnissen en Ploumen over het sluiten van de verzorgingshuizen, Klaver en Hoekstra over klimaat
Lilian Marijnissen (SP) stond tegenover Lilianne Ploumen (PvdA) over de ouderenzorg. Marijnissen kaart aan dat het sluiten van de verzorgingstehuizen 'een historische fout' was.
Ploumen benadrukt dat ouderen keuzevrijheid willen. "Sommigen willen graag thuis blijven.'' Daarbij zou moeten worden ingezet op onder meer thuishulp.
Volgens Marijnissen is voor buurthuizen, met 'een inloopfunctie voor ouderen die wel nog graag thuis willen blijven wonen'. Door het sluiten van de tehuizen is juist die keuzevrijheid ontnomen, meent ze.
Tekst gaat verder onder foto
Lilian Marijnissen (SP) en Lilianne Ploumen (PvdA).Beeld ANP Jesse Klaver (GroenLinks) en Wopke Hoekstra (CDA) hebben het over het klimaat. Hij wil focussen op de grote bedrijven bij de aanpak van de klimaatproblemen, zoals Shell. Die moeten extra betalen voor hun vervuiling. Dat geld wordt dan wel weer geïnvesteerd om die bedrijven te helpen groener te worden.
Hoekstra slaat gelijk terug. Hij zegt zorgen te hebben over de plannen van Klaver. "U moest eerder al toegeven dat uw plannen over de luchtvaart slechter uitpakken dan die van het CDA.'' Hij roept Klaver op 'gewoon een eerlijk verhaal te vertellen'. "U zit gevangen in uw eigen gelijk.''
Nog één keer gaan de lijsstrekkers met elkaar in debat
Nog één keer gaan de lijsstrekkers met elkaar in debat voor de Tweede Kamerverkiezingen. En dit keer zijn niet alleen Rutte, Wilders en andere leiders van de grotere partijen te zien, ook de kleine partijen kwamen vanavond aan bod. Allemaal, behalve Thierry Baudet (FvD), die op het laatste moment afzegde. De politici vechten om de stem van de kiezer, die alleen morgen nog de kans heeft om te stemmen.
Allereerst stonden Geert Wilders (PVV) en Sigrid Kaag (D66) tegenover elkaar over immigratie."Immigratie is een existentieel probleem voor Nederland," zegt Wilders. "U verziekt het klimaat in Nederland door te zorgen dat iedereen hier heen kan komen.''
"U klinkt als een stukgedraaide plaat," reageert Kaag, die vindt dat er juist gesproken moet worden als zaken als klimaat. "Maar dat doet u niet.'' Volgens Kaag haalt Wilders cijfers door elkaar door vluchtelingen en kansenmigranten op een hoop te gooien.
Ook had Wilders kritiek op de keer dat Kaag een hoofddoek droeg tijdens haar bezoek aan de Iraanse regering. Hij vindt dat Kaag de vrouwen die hun hoofddoek afdeden en daarna geweld zijn aangedaan heeft verraden. Kaag is het daar niet mee eens. Zij bezocht de regering als waarnemend minister van Buitenlandse Zaken en 'was in het landsbelang daar'.
Geert Wilders (PVV) en Sigrid Kaag (D66) tijdens een verkiezingsdebat van de NOS.Beeld ANP Ministerie had fiasco met poststemmen kunnen voorkomen
Demissionair minister Ollongren van Binnenlandse Zaken gooit tijdens de verkiezingen de regels voor het poststemmen op de schop, waardoor afgekeurde stemmen tóch meetellen. Hoe kon de procedure zo misgaan?
Lees hier de hele reportage.
Baudet blijft weg bij NOS-lijsttrekkersdebat
Thierry Baudet, de leider van Forum voor Democratie, is dinsdagavond niet bij het NOS-lijsttrekkersdebat. Hij was wel uitgenodigd, maar volgens presentator Winfried Baijens heeft Baudet op het laatst afgezegd. De FVD-leider zou in debat gaan met andere lijsttrekkers van kleine partijen, zoals DENK, JA21 en de Partij voor de Dieren.
Waarom Baudet wegblijft bij het debat, is niet bekend. "We hebben net gehoord dat hij het niet redt, en dat hij heeft afgezegd," zei Baijens. De presentator betreurt dat. "We hadden veel vragen voor hem."
Vorige week ging Baudet ook al niet naar een uitzending van EenVandaag. Toen blies hij de afspraak een paar uur van tevoren af. Volgens zijn woordvoerder had Baudet geen zin in mediaoptredens, na een turbulente uitzending van Jinek. Die eindigde met een 'roast' van cabaretier Martijn Koning, waarin hij onder meer grappen maakte over de Joodse afkomst van Baudets vriendin. De FVD-leider liep daarna weg van tafel.
17.000 stemmen uitgebracht in Amsterdam
Om 18.00 uur vandaag hadden 17.000 mensen mensen hun stem uitgebracht in Amsterdam. Samen met de stemmen van maandag 15 maart, brengt dat het voorlopige totaal op 36.000 mensen die hun stem uitgebracht hebben bij 1 van de 50 Amsterdamse stembureaus. Dat is 6 procent van de 582.177 stemgerechtigden.
Van die stemgerechtigden konden zeker 73.000 mensen hun stem per post uitbrengen. Daarvan hebben ongeveer 20.000 Amsterdammers gebruikgemaakt, meldt de gemeente.
Gisteren en vandaag waren vijftig stembureaus in de stad open voor mensen met een kwetsbare gezondheid. Er kan gestemd worden tussen 07.30 en 21.00 uur. Woensdag kunnen de overige mensen ook stemmen, dan zijn 473 locaties open in de stad.
Ook in het het Van Gogh Museum museum kan gestemd worden. Beeld ANP VVD populairste partij onder scholieren
De VVD is de populairste partij onder scholieren van het voortgezet onderwijs en studenten van het mbo. Ruim 50.000 jongeren brachten hun stem uit tijdens zogeheten scholierenverkiezingen voor de Tweede Kamer. Die zijn georganiseerd door ProDemos - Huis voor democratie en rechtsstaat. De 'schaduwverkiezingen' werden afgelopen dagen op de scholen gehouden.
De VVD is in de speciale verkiezing voor scholieren met 32 zetels de grootste partij geworden. De tweede plaats is voor D66, met 27 zetels, GroenLinks volgt met 24 zetels. Ook BIJ1 en nieuwkomers Volt en JA21 bemachtigen zetels als het aan de deelnemers van de scholierenverkiezingen ligt. Deze partijen zijn goed voor respectievelijk 2, 7 en 2 zetels.
Opkomst tweede stemdag op 10 procent
De opkomst op de tweede dag dat er gestemd kan worden voor de Tweede Kamerverkiezingen lag dinsdag tot 17.00 uur op 10 procent. Dat meldt onderzoeksbureau Ipsos dat in opdracht van de NOS onderzoek doet.
Op maandag, de eerste stemdag, was de opkomst volgens Ipsos nog 6 procent. In het opkomstpercentage zijn de mensen die per brief hun stem uitbrengen niet meegenomen.
Net als maandag zijn er dinsdag stemlokalen open voor vooral kiezers die behoren tot de risicogroepen en daardoor extra kwetsbaar zijn voor het coronavirus. Woensdag 17 maart zijn er ruim 8800 stemlokalen open, waar ook de rest van Nederland kan stemmen.
Stembureaus op station ook op tweede dag niet drukbezocht
Ook op deze tweede dag dat er op een station gestemd kon worden voor de Tweede Kamerverkiezingen liep het niet storm in deze stemlokalen. Wel was er iets meer aanloop dan maandag, aldus een woordvoerster van de NS. Op Utrecht Centraal stond maandag om 18.00 uur de teller op honderd stemmen, dinsdag kwamen er 150 mensen. "Ook vandaag zagen we dat het voornamelijk de oudere treinreiziger is die zijn stem kwam uitbrengen."
Dit jaar zijn de mogelijkheden om in een stembureau een stem uit te brengen uitgesmeerd over drie dagen. Net als maandag is het dinsdag de bedoeling dat kwetsbaren en mensen uit een risicogroep in relatieve rust tot 21.00 uur terechtkunnen op de zes daarvoor aangewezen stemlokalen: Utrecht Centraal, Bilthoven, Den Bosch, Hilversum, Leiden Centraal en Schiedam Centrum. Met de stationsstembureaus willen NS, ProRail en gemeenten het voor noodzakelijke reizigers zo makkelijk mogelijk maken om onderweg te stemmen.
Op de 'grote' verkiezingsdag, woensdag, gaan ook de overige stemlocaties op stations open. Dan zijn er stemplekken op veertig stations. Het stembureau op station Nijmegen opent als eerste om 05.15 uur. Daarna openen vanaf 05.30 uur de stembureaus op station Meppel en Zwijndrecht. Stemmen op het station kan sinds de verkiezingen in 2006.
Op station Utrecht Centraal kunnen mensen hun stem voor de Tweede Kamerverkiezingen vervroegd uitbrengen. Beeld ANP Stemwijzers verbreken eigen records op tweede verkiezingsdag
De Stemwijzer en het Kieskompas hebben nog nooit zo veel bezoekers gehad als tijdens de Tweede Kamerverkiezingen 2021. Op de tweede dag van de verkiezingen verbreken de kieshulpen hun eigen records van 2017, toen er ook Tweede Kamerverkiezingen waren.
Het Parool legde 30 stellingen voor aan 18 lijsttrekkers, zodat u straks goed geïnformeerd een keuze kunt maken. Ontdek hier met welke lijsttrekker uw mening het meest overeenkomt.
"We zitten nu op 6,75 miljoen gebruikers. In 2017 hadden we er uiteindelijk 6,8 miljoen. Daar komen we vandaag makkelijk overheen," zegt een woordvoerder van de Stemwijzer dinsdag. "Bij het slotdebat op NPO1 vanavond verwacht ik weer een piek."
Ook bij het Kieskompas loopt het storm. "Bij de vorige Tweede Kamerverkiezingen hadden we uiteindelijk ongeveer 1,5 miljoen gebruikers. Deze ochtend zaten we al over de 2 miljoen," meldt een woordvoerder. "Morgen verwachten we ook veel drukte. Ik hoop vooral dat de servers van de website het aantal gebruikers aankunnen."
Alleen langdurige neerslag bepalend voor stembusgang
Het weer kan van invloed zijn op de verkiezingsopkomst en ook een klein beetje op de uitslag, zegt Weeronline. Zowel vandaag als morgen zijn er droge perioden, maar ook perioden met regen. Morgen regent het vooral in de avond, vandaag vooral in de middag.
Morgenochtend is het volgens Weeronline op veel plaatsen droog. Wel is er veel bewolking en slechts af en toe zon. Een lokale bui is niet uitgesloten, vooral in de kustprovincies.
Morgenmiddag houden we dit overwegend droge weerbeeld met af en toe zon. Het wordt 7-8 graden, maar een matige noordenwind veroorzaakt gevoelstemperaturen van een graad of 3. De winterjas is dus zeker nodig als je lopend of op de fiets naar het stembureau gaat. Aan het einde van de middag neemt vanuit het noordwesten de bewolking en kans op regen toe.
Morgenavond breidt de regen uit over het hele land. De stembureaus sluiten om 21:00 uur. Waarschijnlijk regent het dan in nagenoeg het hele land.
Regen is bij sommige mensen een bepalende factor om niet te gaan stemmen. Hoe langer het regent, hoe lager de opkomst. Een dag met veel zonneschijn tijdens de landelijke verkiezingen had in het verleden gemiddeld een 2-3% hogere opkomst dan een bewolkte regendag. Bij warm weer valt de opkomst vaak 1% hoger uit.
Partijen met een trouwe achterban kunnen in theorie profiteren van slecht weer, aldus Weeronline. Zwevende kiezers zullen eerder afhaken als het regent. Om grote verschuivingen in de uitslag zal het zeker niet gaan, maar bij grensgevallen kan het wel net een zetel schelen.
Oproep jongen (14) uit Zuidoost: denk bij het stemmen aan jongeren
De veertienjarige Darryl Amankwah uit Amsterdam Zuidoost roept iedereen op bij de Tweede Kamerverkiezingen, maar ook erna, te denken aan de jongeren.
"Wij kunnen natuurlijk niet stemmen, maar jullie wel," zegt Amankwah in zijn oproep. "Ik maak me best wel zorgen om de toekomst," vervolgt hij. "Volwassenen zeggen vaak 'kinderen zijn de toekomst' en dat is inderdaad waar, maar we kunnen ook het heden zijn."
Hij vindt dat de regering veel zaken die bij kinderen spelen over het hoofd ziet. Zo vraagt Amankwah hulp voor kinderen die depressief zijn door de coronacrisis of die een onderwijsachterstand hebben opgelopen, en pleit hij voor een Nederland zonder racisme en discriminatie.
"Als we er nu voor zorgen dat de komende vier jaar de zaken goed geregeld zijn, kunnen ook wij (jongeren, red.) leven in een mooi Nederland."
Stembureaulid in Rotterdam niet meer ingezet na bericht over 'stemmen verscheuren'
Een medewerkster van het Rotterdamse stembureau Argonautenweg is vandaag uit haar functie gezet na een post op sociale media. In een foto van zichzelf op Instagram liet ze weten alle stemmen op Geert Wilders en Thierry Baudet te zullen verscheuren. Volgens de vrouw was het als grap bedoeld. "Ik zag de ernst van de situatie niet in."
De gemeente Rotterdam deed dat wel en heeft de medewerker, die ook voor dinsdagmiddag stond ingepland, meteen de wacht aangezegd. "Het is kwalijk wat zij heeft gedaan. Dit is niet wat je als gemeente wilt uitstralen. Medewerkers van stembureaus dienen neutraal te zijn,’’ zegt Paul Tissingh van de gemeente.
Volgens hem is het uitgesloten dat daadwerkelijk stemmen zouden kunnen worden verscheurd. "Er zijn veel stembureauleden die controleren. Er kan niet worden gesjoemeld. De neutraliteit wordt gegarandeerd.’’
Twitter bericht wordt geladen...
Forum krijgt een coronabekeuring bij verkiezingsmanifestatie in Dordrecht
Forum voor Democratie krijgt een bekeuring omdat tijdens een verkiezingsmanifestatie dinsdag de coronamaatregelen niet nageleefd werden. Onder meer partijleider Thierry Baudet en Tweede Kamerlid Wybren van Haga hielden zich niet aan de anderhalve meter afstand.
Volgens een woordvoerder van burgemeester Wouter Kolff had Forum vooraf uitdrukkelijk beloofd dat men zich aan de coronaregels zou houden. Lange tijd gebeurde dat ook op de parkeerplaats van FC Dordrecht, ook al betoogden Baudet en Van Haga uitgebreid dat die regels allemaal onzin zijn en deel zijn van een groter plan om Nederlanders hun vrijheid af te pakken.
Tegen het eind van de bijeenkomst, die om tien uur 's morgens begon, lukte dat echter niet meer. Terwijl Baudet nog aan het woord was, mengde Van Haga zich tussen het publiek. Hij liet zich fotograferen, terwijl hij letterlijk schouder aan schouder met zijn aanhangers stond. Even later stonden Baudet en Van Haga met enkele kandidaat-Kamerleden dicht op elkaar op het podium.
Na het laatste woord van Baudet liepen de mensen massaal naar het podium, waar ze poogden de twee Kamerleden de hand te drukken.
Beeld ANP Ollongren verwacht geen rechtszaken over briefstemmen
Minister van Binnenlandse Zaken Ollongren gaf in een persmoment dinsdag aan geen rechtszaken te verwachten naar aanleiding van het briefstemmen, ondanks dat ze erkent dat het 'gek' is om een dergelijke procedure tijdens de verkiezingen aan te passen.
"Dit is geen wijziging van de regels, want het oordeel van de Raad van State en de Kiesraad is dat we binnen de wettelijke mogelijkheden deze aanpassing kunnen doen. Het gaat echt over uitvoering, over de praktijk op de stembureaus," legde Ollongren uit. Volgens haar is de 'toegankelijkheid van de verkiezingen ook heel belangrijk'.
Ook laat Ollongren weten dat de verandering in de procedure geen effect heeft op de betrouwbaarheid van deze verkiezingen.
Beeld ANP Ook tweede stemdag is het rustig bij stembureaus op NS-stations
Ook de tweede dag dat het mogelijk is om te stemmen voor de Tweede Kamerverkiezingen is het rustig bij de stembureaus op de NS-stations. Zo zijn er aan het einde van de dinsdagochtend veertig mensen bij het stembureau op Utrecht Centraal geweest, waar maandag rond hetzelfde tijdstip de teller op twintig stond. "Er komen zo'n vijf mensen per uur. Het is rustig dus, maar vergeleken met gisteren is er iets meer aanloop," laat een NS-woordvoerster weten.
Op de andere stations waar gestemd kan worden, is er ook nog weinig in- en uitloop en staan er geen rijen. "Het algemene beeld is dat het rustig is en dat is natuurlijk gunstig, want mensen die vandaag stemmen behoren tot de coronarisicogroep. Voor hen zijn we met alle stembureaus in Nederland opengegaan, zodat zij veilig kunnen stemmen," aldus de woordvoerder.
De NS heeft maandag en dinsdag naast Utrecht ook stembureaus op station Bilthoven, Leiden Centraal, Den Bosch, Hilversum en Schiedam geopend.
Beeld ANP Ollongren: verwarring bij poststemmen 'onvoldoende gerealiseerd'
Minister Kajsa Ollongren van Binnenlandse Zaken heeft zich 'onvoldoende gerealiseerd' welke verwarring er allemaal bij ouderen kon ontstaan over het briefstemmen. Ollongren kondigde dinsdag aan dat de werkwijze met de briefstemmen wordt aangepast, nadat was gebleken dat relatief veel stemmen bij de vooropening terzijde werden geschoven door gemeenten.
De ouderen moesten hun stembiljet in een aparte envelop stoppen. Die envelop moesten ze met hun stempas in een tweede envelop opsturen naar de gemeente. "We waren er vanuit gegaan dat het stemgeheim vrij logisch is," zegt Ollongren dinsdag. "Maar in een aantal gevallen hebben mensen het toch niet zo begrepen." Volgens de Kiesraad werden bij de vooropening tot nu toe 5 tot 10 procent van de briefstemmen terzijde gelegd bij gemeenten.
Als mensen hun stembiljet niet in de daarvoor bestemde envelop stopten maar samen met de stempas in de tweede envelop, dan mochten stembusmedewerkers de stem wél goedkeuren. "We hadden het expliciet geregeld voor die situatie," zegt Ollongren.
Maar wanneer mensen het stembiljet en de stempas samen in de briefstembiljetenvelop stopten en daarna in de tweede envelop, dan moesten stembureaumedewerkers het geheel terzijde leggen. Ze mochten de briefstembiljetenvelop namelijk in geen enkele omstandigheid openmaken, vanwege het stemgeheim.
De nieuwe procedure houdt in dat de briefstembiljetenvelop toch mag worden geopend om te zien of daar een stempas in zit. Daarna wordt gekeken of de stempas geldig is. Als dat zo is, wordt de geopende envelop met daarin het stembiljet meteen in de stembus gedaan.
Vanaf woensdagochtend worden alle goedgekeurde briefstembiljetten geteld.
Beeld ANP Gevangenisdirecteur Nieuwegein vreest lagere opkomst gedetineerden
Er zijn dit jaar, vanwege de coronamaatregelen, geen stemlokalen ingericht in gevangenissen. Gedetineerden onder de 70 jaar kunnen hun stem daardoor alleen per volmacht uitbrengen.
Gevangenisdirecteur Theo Venrooij van de PI Nieuwegein doet er daarom alles aan om gedetineerden uit te leggen hoe ze toch kunnen stemmen. "Gedetineerden ondergaan een vrijheidsstraf. Hoe meer je verder afpakt en ze niet laat deelnemen aan de maatschappij, hoe groter de kans op recidive," zegt hij tegen RTV Utrecht.
De gedetineerden moeten om te stemmen eerst een kopie van hun legitimatie ophalen bij een bepaalde afdeling. Die geven ze dan samen met de volmacht mee aan een bezoeker. Eerder ontving de gevangenis alle stempassen voor ruim 400 gevangenen per post.
Venrooij vreest wel dat de opkomst onder gedetineerden dit jaar minder is. Liever had hij een eigen stemlokaal ingericht. "Je ziet dat er dan veel meer gestemd wordt. Dan kunnen gedetineerden gewoon zelf hun stembiljet in de bus gooien."
Beeld anp Anbo: gelukkig is er naar ons geluisterd
Ouderenbond Anbo is te spreken over het besluit van minister Kajsa Ollongren (Binnenlandse Zaken) om de procedure rond het briefstemmen aan te passen. De bond sprak eerder grote zorgen uit over het verlies van veel stemmen van 70-plussers die vanwege het coronavirus per brief mochten stemmen. Het opsturen van de stemmen ging niet allemaal volgens de instructies, waardoor veel stemmen verloren dreigden te gaan.
"Gelukkig heeft de minister naar ons geluisterd," aldus de woordvoerder van de Anbo. "Het is wel een beetje laat. De minister heeft geprobeerd het klein te houden. Maar dat het mis zou gaan, was iets wat je van verre aan zag komen. We hebben al veel eerder aangegeven dat deze procedure te ingewikkeld was. Maar gelukkig is het nu goed uitgepakt. Iedereen wil dat zijn stem meetelt en zeker voor deze groep kiezers is het enorm belangrijk."
Beeld ANP Minister Ollongren verandert procedure: ongeldige poststemmen tellen tóch mee
In bepaalde gevallen mogen briefstemmen, die niet helemaal volgens de regels zijn aangeleverd, toch worden meegeteld door de stembureaus. Dat laat minister van Binnenlandse Zaken Kajsa Ollongren dinsdagochtend weten in een brief aan de Tweede Kamer.
In het geval dat het stembiljet samen met de stempas in dezelfde envelop is gedaan, mogen deze stemmen toch worden meegeteld. Als de stempas geldig is, mag de stembureaumedewerker het stembiljet in de stembus doen.
Ollongren heeft hierover advies ingewonnen bij de Raad van State en de Kiesraad. Zij hebben maandagavond laten weten akkoord te gaan met deze werkwijze. Een belangrijke afweging in dit besluit is dat in deze specifieke gevallen het stemgeheim bewaard kan blijven, omdat de stembureaumedewerker het stembiljet niet hoeft open te vouwen.
Lees hier verder
Briefstemmen voor de Tweede Kamerverkiezingen worden geopend en de stemmen worden in de stembussen gegooid in de Jan Massinkhal. Beeld ANP Stembureaus voor de tweede dag open
Nederland gaat ook dinsdag naar de stembus voor de Tweede Kamerverkiezingen. Maandag kon er ook al op een aantal stemlokalen gestemd worden. Op deze dagen zijn de stembureaus vooral open voor kiezers die behoren tot de risicogroepen en daardoor extra kwetsbaar zijn voor het coronavirus.
Dinsdag zijn zo'n 1600 stembureaus open. Op woensdag 17 maart zijn ruim 8800 stemlokalen open, zodat de rest van Nederland kan stemmen.
Ook mensen die niet tot een risicogroep behoren kunnen dinsdag hun stem uitbrengen. Hoewel minister Kajsa Ollongren van Binnenlandse Zaken eerder wel zei dat op 15 en 16 maart alleen kwetsbaren naar de stemlokalen moeten komen, zullen andere kiezers volgens de Kiesraad niet worden weggestuurd.
Tijdens de verkiezingsdagen blijft de avondklok tussen 21.00 en 04.30 uur ook van kracht. Er geldt dan wel een ontheffing voor mensen die naar het stembureau zijn geweest of mensen die meewerken aan de verkiezingen en het tellen van de stemmen.
Beeld ANP Roep om foute briefstemmen toch mee te laten tellen
De verwarring over briefstemmen leidt ook bij politieke partijen tot zorgen. Momenteel wordt overlegd wat er moet gebeuren met briefstemmen van 70-plussers die hun stempas of stembiljet in de verkeerde envelop hebben gedaan. Ook zou er onduidelijkheid zijn bij de gemeenten over de instructies van het ministerie van Binnenlandse Zaken. De PvdA eist 'snel opheldering' van minister Ollongren, de ChristenUnie noemt de situatie 'zorgelijk'.
70-Plussers konden vorige week hun briefstem al op de post doen. Ze kunnen die nog tot en met woensdag afleveren bij afgiftepunten van hun gemeente. Maandag werd bij een aantal briefstemmen gecheckt of ze goed zijn uitgebracht. Bij ongeveer 7 tot 8 procent lijkt dat niet goed te zijn gegaan. De vraag is nu of al die stemmen ongeldig worden verklaard.
ChristenUnieleider Gert-Jan Segers vindt die stemmen gewoon moeten worden geteld. "Ik wil dat de minister binnen de grenzen van de wet alles op alles zet om te voorkomen dat kleine vormfouten ervoor zorgen dat stemmen niet meetellen," zegt hij. "Omdat iedere stem telt." PvdA-Kamerlid Attje Kuiken noemt het op Twitter 'ontzettend kwalijk als er inderdaad zoveel stemmen van 70+ Nederlanders verloren gaan. Er moet snel opheldering komen van de minister hoe dit kan en wat ze eraan gaat doen.'
Ook SP'er Ronald van Raak maakt zich zorgen over de verwarring. Hij heeft volgens de NOS Kamervragen gesteld. 50Plus, een van de partijen waar relatief veel 70plussers op stemmen, 'stelt voor stembureaumedewerkers een speciale geheimhoudingsverklaring te laten tekenen zodat stemgeheim gewaarborgd is', aldus lijsttrekker Liane den Haan. Zij noemt de situatie 'schokkend', en wil dat de stemmen alsnog worden geteld.
Briefstemmen voor de Tweede Kamerverkiezingen worden geopend en de stemmen worden in de stembussen gegooid in NijmegenBeeld ANP Chaos bij poststemmen: veel stemmen tellen niet mee
Bij het poststemmen gaat veel mis. In het Brabantse Bernheze is 8,5 procent van de stemmen al ongeldig verklaard. Ook blijkt dat tellers zich geen raad weten met de instructies vanuit het ministerie van Binnenlandse Zaken, dat inmiddels laat weten in overleg te zijn met de Kiesraad over het probleem.
Twitteraccount lijsttrekker Piratenpartij geblokkeerd
Het twitteraccount van de lijsttrekker van de Piratenpartij, Matthijs Pontier, is maandagmiddag geblokkeerd. Wie zijn account nu wil bezoeken, krijgt eerst een waarschuwing te zien dat er 'verdachte activiteit' op het account is opgemerkt.
Om welke verdachte activiteit het gaat, is niet duidelijk. De Piratenpartij laat weten dat Pontier wel vaker tweet over zaken die de partij als 'verdachte activiteiten' omschrijft, zoals 'de toeslagenaffaire, de Ruttedoctrine en politiegeweld bij demonstraties, zoals gisteren op het Malieveld'.
Het is niet de eerste keer dat Twitter ingrijpt in een account van een Nederlandse politicus. In 2019 werd het account van PVV-leider Geert Wilders twaalf uur lang geblokkeerd wegens haatzaaien. Deze maand merkte het sociale netwerk een bericht van een FvD-lijsttrekker Thierry Baudet, over corona, aan als misleidend.
"De Piratenpartij zie het blokkeren van kandidaat-Kamerleden in verkiezingstijd als onacceptabele beïnvloeding van het democratisch proces," laat de partij weten.
Beeld Getty Images Ministerie: opkomst eerste verkiezingsdag tussen 5 en 8 procent
De eerste dag dat er gestemd kon worden voor de Tweede Kamerverkiezingen ligt de opkomst tot 18.00 uur tussen de 5 en 8 procent, meldt het ministerie van Binnenlandse Zaken.
Volgens het ministerie is de eerste verkiezingsdag goed verlopen. "Van veel gemeenten horen we terug dat zij en kwetsbare kiezers blij zijn met deze extra mogelijkheid om in een rustige omgeving hun stem uit te brengen."
Onderzoeksbureau Ipsos dat in opdracht van de NOS onderzoek deed, kwam tot 17.00 uur op een opkomst van 5 procent. In het percentage zijn de stemmen die per brief worden uitgebracht niet meegenomen.
Maandag zijn de allereerste stemlokalen voor de Tweede Kamerverkiezingen open, vooral voor kiezers die behoren tot de risicogroepen en daardoor extra kwetsbaar zijn voor het coronavirus. Ook dinsdag gaat een beperkt aantal stemlokalen open voor deze groep. In totaal zijn er op die dagen zo'n 1600 stembureaus beschikbaar. Woensdag 17 maart zijn er 9200 stemlokalen open, waar ook de rest van Nederland kan stemmen.
Een kiezer stemt coronaproof vanuit zijn auto bij de autostemstraat in de RAI. Beeld ANP Ploumen (PvdA) en Hoekstra (CDA) botsen over sociaal beleid
CDA-lijsttrekker Wopke Hoekstra en PvdA-leider Lilianne Ploumen botsten in het EenVandaag-debat hard over sociaal beleid. Ploumen verweet de christendemocratische leider van 'asociale' plannen in het verkiezingsprogramma. Volgens Hoekstra heeft de PvdA in het kabinet-Rutte II juist beleid gevoerd dat de middenklasse en studenten hard raakte. Inmiddels lijdt de PvdA aan 'belastingverslaving', vindt hij.
"Het CDA staat voor meer zekerheid. Vind het van lef getuigen dat juist uw partij met deze stelling komt," haalde Hoekstra uit naar Ploumen. Hij noemt het invoeren van de verhuurdersheffing, het invoeren van het leenstelsel voor studenten en het afschaffen van de sociale werkplaatsen. Voor veel van dat beleid heeft de PvdA haar excuses moeten aanbieden. "De afgelopen vier jaar was één grote sorrytour," sneerde Hoekstra daarover.
Ploumen, die haar pijlen in deze campagne al langer op Hoekstra richt, noemde opnieuw het CDA-plan om de WW te verkorten van maximaal twee naar één jaar. "Ik schrok van het CDA-programma," zei Ploumen. Ook dat Hoekstra het pleidooi over het minimumloon minder expliciet liet opschrijven in het verkiezingsprogramma, noemde Ploumen 'asociaal'.
Beeld ANP Peiling I&O: VVD verliest terrein, D66 wint zetels
De VVD blijft de grootste partij van Nederland, maar in de nieuwste peiling van I&O Research verliest de partij van premier Mark Rutte opnieuw zetels. De partij staat op 33 zetels, drie minder dan een week geleden en tien minder dan begin februari.
D66 wint terrein. De partij krijgt drie zetels meer dan vorige week en heeft nu 19 virtuele zetels, eentje minder dan de PVV van Geert Wilders. Het CDA staat op 16 zetels, GroenLinks en de PvdA op 11 en de SP op 10. De partijen Volt (4 zetels), JA21 (2 zetels), Bij1 (1 zetel) en de BoerBurgerBeweging (1 zetel) zouden nieuw in de Kamer komen.
D66-lijstrekker Sigrid Kaag tijdens een uitzending van De Strijd om de Kiezer. Beeld ANP VVD-leider Rutte: 'Sterke overheid nodig'
Premier en VVD-lijsttrekker Mark Rutte zegt te willen leren van de fouten die hij in de afgelopen tien jaar heeft gemaakt, specifiek ook in de coronacrisis.
Een van de lessen die hij heeft geleerd, is dat 'we een sterke overheid nodig hebben, die ingrijpt als het nodig is', schrijft Rutte op het zakelijke platform LinkedIn. 'Er zijn dingen geweest die ik niet goed heb gezien. Er zijn dingen scheefgegroeid.' Als voorbeeld noemt hij dat 'de grote middengroepen de economische voorspoed niet in hun portemonnee' voelden.
'Fouten horen bij het leven, en ook bij deze baan. Belangrijk is dat je ze durft toe te geven en vooral dat je keihard werkt aan de oplossing,' valt te lezen in de LinkedInpost. Hij verwijst indirect naar het toeslagenschandaal. Volgens Rutte is hem nu dus duidelijker dat een sterke overheid nodig, 'die zich actief bemoeit met de dingen die belangrijk zijn voor de middenklasse. Die kiest voor mensen in plaats van voor het systeem'.
Daarnaast is de coronacrisis een onderwerp waarvan de VVD-leider wil leren. 'Onze zorg moeten we versterken. Zodat we voor medicijnen en beschermingsmiddelen niet meer afhankelijk zijn van landen ver weg. Zodat we sneller meer ic-bedden kunnen regelen,' zegt hij.
Oppositiepartijen als de SP en PVV zijn kritisch op de VVD van Rutte. Zij vinden onder meer dat er te weinig aandacht is geweest voor de zorg.
Beeld ANP Bijna 10.000 stemmen uitgebracht in Amsterdam
Om 13.00 uur vandaag hadden bijna 10.000 mensen mensen hun stem uitgebracht in Amsterdam. Dat is 1,7 procent van de 582.177 stemgerechtigden.
Van die stemgerechtigden konden zeker 73.000 mensen hun stem per post uitbrengen. Daarvan hebben ongeveer 16.000 Amsterdammers gebruikgemaakt, meldt de gemeente.
Vandaag en morgen zijn vijftig stembureaus in de stad open voor mensen met een kwetsbare gezondheid. Er kan gestemd worden tussen 07.30 en 21.00 uur. Woensdag kunnen de overige mensen ook stemmen, dan zijn 473 locaties open in de stad.
Twitter bericht wordt geladen...
Oude Kamer debatteert nog twee keer ná de verkiezingen
Niet alleen de landelijke verkiezingen lopen dit jaar anders vanwege het coronavirus, maar ook de periode vlak daarna. Zo zal de 'oude' Tweede Kamer ná de verkiezingen nog twee debatten voeren met het demissionaire kabinet. Die gaan over de coronacrisis, naar aanleiding van de persconferentie van 23 maart, en over de Europese top, die eind die week plaatsvindt.
Dat de oude Kamer zich nog buigt over zaken terwijl er al een nieuw parlement is gekozen, is niet gebruikelijk en uiterst toevallig, zegt een woordvoerster.
Voorheen was de installatie van de nieuwe Kamer binnen acht dagen na de verkiezingen, maar een nieuwe wet maakt een langere termijn mogelijk. Op maandag 30 maart nemen de oude parlementariërs pas afscheid, bijna twee weken na de verkiezingen.
De oude Kamer zal die dag nog wel de toelating van de nieuwe Tweede Kamerleden bekrachtigen op voorstel van de commissie voor de geloofsbrieven. De dag erna, op de laatste dag van de maand, treedt de nieuwe Kamer echt aan.
Waarschijnlijk zal komende donderdag, de dag na de verkiezingen, Tweede Kamervoorzitter Khadija Arib de lijsttrekkers van de in de Kamer gekozen partijen uitnodigen voor overleg. Partijen mogen ook iemand anders sturen, zoals de 'oude' fractievoorzitter. Zij zullen een verkenner bespreken en aanstellen.
Door de langere periode tot aan de beëdiging van de 150 parlementariërs, zal de verkenner dit keer meer tijd hebben dan voorheen.
Beeld Hollandse Hoogte / ANP Berg en Dal stuurt kiezers naar niet-bestaande stembureaus
De Gelderse gemeente Berg en Dal heeft haar inwoners verwezen naar twee stembureaus die in werkelijkheid niet bestaan. Op Facebook legt de gemeente maandag uit waar de stembureaus in die omgeving wel te vinden zijn. Beide locaties zijn alleen woensdag geopend.
Er zou een stembureau zijn in een school in Groesbeek, zegt een woordvoerder van de gemeente. Maar die school trok zich terug omdat het stemmen met alle coronabeperkingen niet te organiseren was in het gebouw. Toen waren de stembiljetten echter al gedrukt. Groesbekers in die buurt kunnen nu naar de kantine van een voetbalclub in de buurt om te stemmen.
In Millingen aan de Rijn, in dezelfde gemeente, konden kiezers volgens de gemeente terecht bij het gebouw van de postduivenvereniging. Maar dat gebouw is in het verleden eenmalig gebruikt omdat de gebruikelijke locatie niet beschikbaar was. Nu is daar geen stembureau. Dat bureau is zoals meestal te vinden in het clubgebouw van de fanfare, een eindje verderop.
Hulp bij stemmen voor kiezers met visuele beperking
Mensen met een auditieve of visuele beperking krijgen bij de Tweede Kamerverkiezingen hulp zodat ze zelfstandig kunnen stemmen. Daarvoor zijn stembureaus of stemlokalen aangepast.
Visueel beperkte kiezers vinden in elk stemlokaal een loep met verlichting die ze kunnen gebruiken om het stembiljet te lezen. Mensen kunnen ook via functies die de camera op hun telefoon biedt inzoomen op het stembiljet. Ook mogen kiezers met een visuele beperking een begeleider meenemen naar het stembureau of een van de stembureauleden om hulp vragen bij het stemmen.
Bijzonder dit jaar zijn de stembureaus die speciaal zijn ingericht mensen met een gehoorbeperking. Die zijn onder meer te vinden in Utrecht, Groningen, Amersfoort, Den Haag en Amsterdam. In elk geval een aantal leden van het stembureau is de gebarentaal machtig. Verder hangt er een aanwijskaart met pictogrammen en de locaties zijn geselecteerd op een goede akoestiek.
Burgemeester Hubert Bruls van Nijmegen, voorzitter van het Veiligheidsberaad, stemde maandagmorgen ook in een stembureau voor auditief beperkten in zijn gemeente.
Mensen die moeite hebben met zien kunnen in 49 gemeenten een zogenoemde ‘stemmal’ gebruiken. Het stembiljet wordt in de mal gelegd door een stembureaulid. Vervolgens kan de kiezer met audio-ondersteuning van een soundbox de gewenste partij en kandidaat opzoeken, en dankzij de voelbare cijfers en gaatjes van de mal het gewenste vakje inkleuren.
De Oogvereniging, het ministerie van Binnenlandse Zaken, Koninklijke Visio, het expertisecentrum voor slechtziende en blinde mensen, Bartiméus, de organisatie voor mensen die slechtziend of blind zijn, en de Robert Coppes Stichting, die mensen ondersteunt die slechtziend of blind zijn, hebben zich hiervoor ingezet.
Beeld ANP NS: nog weinig kiezers op de stations
"Nog weinig kiezers brengen maandag hun stem voor de Tweede Kamerverkiezingen uit op de stations," zo meldt een woordvoerder van de NS rond het middaguur. Het stembureau op Utrecht Centraal Station ging om 07.30 uur open. Daar zijn tot nu toe zo'n twintig mensen geweest, vooral ouderen, aldus de zegsvrouw.
Op andere stations, zoals bijvoorbeeld in Schiedam, is het rustig, aldus de NS.
De stembureaus zijn maandag en dinsdag vanwege het coronavirus extra open voor vooral kwetsbare mensen en risicogroepen.
station Utrecht Centraal kunnen mensen hun stem voor de Tweede Kamerverkiezingen Beeld ANP Stemmen komt maandag langzaam op gang
Het stemmen voor de Tweede Kamerverkiezingen komt maandag, de eerste dag dat het kan dit jaar, op gang. Volgens cijfers van de zogenoemde stem-app lijkt de animo om eerder te gaan stemmen niet groot. Het is de bedoeling dat vanwege het coronavirus maandag en dinsdag risicogroepen en kwetsbaren gaan stemmen.
Een aantal gemeenten, waaronder Rotterdam, Den Haag en Utrecht, maakt gebruik van die stem-app waarmee de tussentijdse opkomstcijfers te volgen zijn.
In Amersfoort en Nijmegen lag het opkomstcijfer rond 12.00 uur rond de 3 procent. In Rotterdam is rond het middaguur 0,9 procent komen stemmen. Groningen komt op dat moment uit op 2,1 procent, gevolgd door Den Haag (2,0), Eindhoven (1,7) en Utrecht (1,6).
De opkomstcijfers van dit jaar zijn niet te vergelijken met de vorige Tweede Kamerverkiezingen. Er kan ditmaal drie dagen gestemd worden. De 70-plussers konden per brief stemmen.
Een kiezer brengt coronaproof zijn stem uit voor de Tweede Kamerverkiezingen in Poppodium 013. Beeld ANP Weer zit hoge opkomst verkiezingen niet in de weg
Het weer is van invloed op de opkomst van de verkiezingen. Hoe langer het regent op verkiezingsdagen, des te lager de opkomst. Dit jaar verloopt het grootste deel van de woensdag droog en zit het weer een hoge opkomst niet in de weg, meldt Weeronline.
Vandaag en morgen kunnen kwetsbare mensen al hun gang naar de stembus maken. Wie de regenradar goed in de gaten houdt kan de droge perioden tussen de buien door benutten om naar het stemlokaal te gaan.
Woensdag verloopt de dag grotendeels droog, maar een enkele bui is ook dan wel mogelijk. Eind van de middag of in de avond neemt de kans op regen vanuit het noorden toe.
De kans op regen of buien is bij sommige mensen een bepalende factor om wel of niet te gaan stemmen. Een dag met veel zonneschijn tijdens de landelijke verkiezingen had in het verleden gemiddeld een 2 tot 3 procent hogere opkomst dan een bewolkte regendag. Bij warm weer valt de opkomst vaak 1 procent hoger uit.
De vorige keer dat we konden stemmen voor de Tweede Kamer was op 15 maart 2017. Het bleef die dag overal droog, de zon scheen flink en met temperaturen tussen de 10 en 15 graden was het prima weer voor de stembusgang. De opkomst toen hoog, met 81,6%.
Op 12 september 2012 kon ook worden gestemd. Op die dag kwam het tot flinke buien. Toch scheen ook geregeld de zon en het werd tussen de 15 en 17 graden. De opkomst was die dag slechts 74,6 procent, al had had het weer deze dag waarschijnlijk nauwelijks invloed. Tussen de buien door was het vaak lange tijd droog. De meeste regen viel pas in de avond.
Op 9 juni 2010 werd het weliswaar 19 à 20 graden, maar het was de hele dag bewolkt en bovendien viel enige tijd regen. Wellicht mede door het weer was de opkomst vrij laag met 75,3 procent.
Beeld ANP Voorzitter Veiligheidsberaad stemt op maandag: 'een goede vondst'
Vervroegd stemmen op maandag 15 en dinsdag 16 maart is vooral bedoeld voor risicogroepen, zo heeft de overheid in de afgelopen tijd steeds gecommuniceerd. Maar andere kiezers mógen hun stem wel uitbrengen en dat deed onder meer Hubert Bruls, burgemeester van Nijmegen en voorzitter van het Veiligheidsberaad van burgemeesters. Hij stemde maandagmorgen al in zijn gemeente.
Nijmegen vindt het belangrijk om aan te geven dat stemmen op maandag, dinsdag of woensdag voor iedereen mogelijk is en niet alleen voor kwetsbare groepen. De gemeente heeft daarom ook extra veel stembureaus alvast geopend, aldus een woordvoerder. Nijmegen moest minimaal tien stembureaus openen om mensen uit kwetsbare groepen de gelegenheid te geven coronaproof te kunnen stemmen, maar opende er maandag dertig.
Woensdag telt de stad een kleine tachtig stembureaus. Bruls noemt de extra stemdagen vanwege de coronacrisis 'een hele goede vondst, waar iedereen gebruik van kan en mag maken'. Om die mogelijkheid te benadrukken ging hijzelf maandagochtend vroeg al stemmen. Hij koos daarvoor het stembureau dat ditmaal bij wijze van proef extra voorzieningen heeft voor mensen met een auditieve beperking.
Nijmegen heeft ook een druktemeter ontwikkeld voor de verkiezingen. De druktemeter op de site van de gemeente houdt voortdurend bij waar het erg druk is, zodat een kiezer naar een ander stembureau kan gaan. Het uitbrengen van zijn stem was voor Bruls 'een heel bijzonder moment. Ik heb nog nooit op een maandag gestemd', aldus de CDA'er.
Hubert Bruls Beeld ANP In de Rai mag de fiets het stembureau in
De verkiezingen zijn begonnen met twee dagen speciaal voor vroege stemmers die druktes willen vermijden. In de Rai kon de fiets mee het stembureau in.
Lees hier de hele reportage.
Stemmen vanuit de auto of met de fiets in de RAI
Naast een coronateststraat en vaccinatielocatie biedt de RAI Amsterdam de komende drie dagen ook onderdak aan vier autostemstraten en een fietsstemstraat. Burgemeester Femke Halsema bracht maandagochtend op de fiets een bezoek aan de bijzondere stemlocatie, waar sinds 07.30 uur de eerste mensen hun stem uitbrengen voor de Tweede Kamerverkiezingen.
Halsema stemde maandag nog niet. "Ik stem woensdag, de dag waarop alle mensen die volkomen gezond zijn kunnen stemmen," aldus Halsema. Na haar bezoek aan de fietsstemstraat ging ze door naar de autostemstraat om zich daar te laten informeren.
De evenementenhal is een van de 48 locaties in de hoofdstad waar al vanaf maandag kan worden gestemd. De vijftig stembureaus die hier zijn ondergebracht zijn bedoeld voor kiezers die extra kwetsbaar zijn voor het coronavirus. In het 127-jarige bestaan is de RAI nooit eerder een stemlocatie geweest. De kiezers stonden maandagochtend al voor 7.30 uur in de rij om hun stem te kunnen uitbrengen.
De stembureaus zijn geopend tot 21.00 uur. Op woensdag, de officiële verkiezingsdag, zijn in heel Amsterdam op 370 locaties in de stad 473 coronaproof stembureaus ingericht.
Beeld REUTERS Twitter bericht wordt geladen...
Nog weinig stemmers op Utrecht Centraal Station
Het loopt maandagochtend nog niet storm met kiezers op het Centraal Station in Utrecht. Het stembureau ging om 07.30 uur open voor de Tweede Kamerverkiezingen, maar er heeft zich pas één kiezer gemeld.
Het stembureau op het station ging maandag al open voor de risicogroepen om veilig te stemmen tijdens de coronacrisis. "De persoon die kwam stemmen, behoorde niet tot de risicogroep. Het is erg rustig tot nu toe. Normaal is het op het station altijd druk, maar misschien dat de meesten toch wachten tot woensdag. De coronamaatregelen worden door iedereen goed in acht genomen en iedereen is goed voorbereid," aldus een woordvoerder van de NS.
Opstartproblemen met stemapp op stembureaus
Door opstartproblemen kon de stemapp op de stembureaus maandagochtend niet direct gebruikt worden. Een aantal gemeenten waaronder Rotterdam gebruikt deze app waardoor de opkomstcijfers live te volgen zijn. Op de stembureaus kan met de app de qr-code op de stempas gescand worden en dan wordt de stempas automatisch gecontroleerd op geldigheid.
In een stembureau in Rotterdam in The Student Hotel werkte de app niet waardoor de namen van de stemmers handmatig opgezocht moesten worden. Volgens een woordvoerder van de gemeente Rotterdam zijn de problemen met de app inmiddels verholpen. "Opstartproblemen zijn er altijd. Maar de app werkt nu weer," aldus de woordvoerder.
Omdat het maandagochtend bij het stembureau nog niet druk was, zorgde het niet werken van de app niet voor grote problemen.
Beeld ANP Eerste verkiezingsdag voor mensen met kwetsbare gezondheid
Ongeveer 13 miljoen Nederlanders mogen vanaf vandaag naar de stembus voor de Tweede Kamerverkiezingen. Vanaf 07.30 uur openen de eerste stemlokalen, vooral voor kiezers die behoren tot de risicogroepen en daardoor extra kwetsbaar zijn voor het coronavirus. Welke stemlokalen dat zijn, zie je op deze kaart van de gemeente of op de kaart hieronder.
Ook dinsdag gaat een beperkt aantal stemlokalen open voor deze groep. Op woensdag 17 maart zijn er 9200 stemlokalen open, waar ook de rest van Nederland kan stemmen.
Hoe coronaproof is dat stemmen eigenlijk? En hoe zit het met de 'stemstraat' in de RAI? Hier lees je alles wat je moet weten als je gaat stemmen.
Lijsttrekkers laten zich van een andere kant zien in Jeugdjournaaldebat
Mark Rutte was als kind een druktemaker in de klas, een spring-in-'t-veld die andere kinderen afleidde. En die gewoonte heeft hij niet afgeleerd. "Een beetje ontregelen is heerlijk."
Die bekentenis deed de premier zondag in de verkiezingsuitzending van het NOS Jeugdjournaal.
Rutte zat samen met vijf andere lijsttrekkers in het Jeugdjournaal, om vragen van kinderen te beantwoorden. En dat leidde tot enkele ontboezemingen die in andere debatten niet snel langs zouden komen.
Mark Rutte (VVD) tijdens de opnames van een speciale uitzending van het NOS Jeugdjournaal. Beeld Remko de Waal/ANP Geert Wilders zijn grootste angst is dat iemand in zijn familie iets overkomt. "Dat ik iemand kwijtraak van wie ik veel houd." Jesse Klaver was verlegen als kind en Wopke Hoekstra zou wel de vader uit de animatiefilm The Incredibles willen zijn.
Sigrid Kaags favoriete eten is pannenkoeken met banaan en Lilian Marijnissen is eerder een avond- dan een ochtendmens. "Ik vond school vroeger altijd veel te vroeg," zei de SP-leider.
Iets serieuzer werd het toen Kaag werd gevraagd hoe ze omgaat met haat op sociale media. Ze noemde haat 'een hele vergevorderde vorm van pesten' en zei dat ze er niet naar kijkt en het niet leest.
"Mensen die haten, zijn eigenlijk ontzettend zielig." Ze besloot met een advies: "Als iemand je pest, zoek iemand om mee te praten, een meester, een juf, maar ga nooit een dag aan jezelf twijfelen."
Complimenten
In duo’s werden de lijsttrekkers ook aan een quiz onderworpen, met vragen over onder meer TikToksterren, games, en de naam van het jongste pandajong in Ouwehands Dierenpark. Marijnissen en Rutte rolden als winnaar uit de bus, hoewel Rutte meerdere keren probeerde vals te spelen door de kinderen in het publiek om hulp te vragen.
Ter afsluiting werden de lijsttrekkers verrast met een envelop die onder hun stoel zat verstopt. Daarin zaten voor elk van hen complimenten van de kinderen. Die vonden het van Rutte 'heel knap dat hij ondanks alle haat positief blijft'.
'Goed dat u uw werk volhoudt ondanks al die beveiliging', was hun boodschap aan Wilders. Klaver verdiende bonuspunten vanwege het feit dat hij zelf op TikTok zit. 'U kunt goed koken en heeft mooie krullen.'
Lijsttrekkers Wopke Hoekstra (CDA), Lilian Marijnissen (SP) en Geert Wilders (PVV) na afloop van het debat van Brabant. Omroep Brabant, het Brabants Dagblad, BN DeStem en het Eindhovens Dagblad organiseren samen het debat. Beeld SEM VAN DER WAL/ANP Aanhouding om verdwenen stempassen in Rotterdam, man weer vrij
De politie heeft zondag een 35-jarige Rotterdammer aangehouden op verdenking van betrokkenheid bij verduistering van stempassen in de wijk Bloemhof. Burgemeester Ahmed Aboutaleb van Rotterdam had daarvan afgelopen vrijdag aangifte gedaan.
In het onderzoek kwam de 35-jarige verdachte al snel in beeld. Hij werd ontboden op het politiebureau en aangehouden. Maar uit het onderzoek blijkt dat er geen opzet in het spel was. Het blijkt te gaan om een postbezorger die zijn werk had verzuimd. "Van opzet om verkiezingsfraude te plegen, bleek geen sprake," aldus de politie.
Na beoordeling van het dossier door het Openbaar Ministerie is besloten de man niet te vervolgen. De zaak is geseponeerd.
De bewoners die geen stempas hadden gekregen als gevolg van de kwestie, hebben inmiddels een vervangende pas gekregen. Het zou gaan om 195 stempassen.
Beeld SEM VAN DER WAL/ANP
Kieswijzer
We legden 30 stellingen voor aan 18 lijsttrekkers, zodat u straks goed geïnformeerd een keuze kunt maken. Ontdek hier met welke lijsttrekker uw mening het meest overeenkomt.