Direct naar artikelinhoud
Viruswaarheid-jurist Jeroen Pols: Ik verwacht dat er nog een heleboel lijken uit de kast van de overheid komen
InterviewJeroen Pols

Viruswaarheid-jurist Jeroen Pols: Ik verwacht dat er nog een heleboel lijken uit de kast van de overheid komen

Beeld Maartje Geels

Jeroen Pols is bekend en berucht als jurist van Viruswaarheid. Namens die actiegroep spant hij de ene na de andere procedure tegen de staat aan. ‘Mijn tijd in de gevangenis heeft me gevormd. Als je niks meer hebt, kom je tot de kern.’

Achter zich hoorde hij het ratelen van een sleutel in een slot. Klik. De dikke deur was vergrendeld. Hij boog zijn knieën, vlijde zich neer op het betonnen bankje in de verder kale ruimte. Naar de tijd kon hij enkel gissen. Misschien was er al wel een half etmaal verstreken sinds het arrestatieteam zijn huis in Heemstede binnen was komen vallen. Misschien ook niet.

“Daar zat ik dan”, blikt Jeroen Pols (52) terug op die oktoberdag in het jaar 2000. “In een smerige Amsterdamse politiecel.” Ramen had het kleine kamertje niet. Op de vloer tuimelden vlokjes stof, gekras van voorgangers sierde de witgekalkte muren. “Het was foute boel, dat wist ik direct. Ik besefte dat ik voor meerdere jaren vast zou komen te zitten.”

Binnen een internationaal netwerk had Pols een jaar of vier gehandeld in xtc-pillen en cocaïne.

Het was op die plek, daar op dat harde bankje in die grauwe cel, dat hij besloot een streep te zetten onder zijn criminele carrière. “Ik liep al langer rond met het idee om het roer rigoureus om te gooien. Ik was de dertig gepasseerd, had een vrouw en een kind. Ik wilde dat leven niet meer. Je weet nooit wanneer je tegen de lamp loopt, slaapt onrustig. Ik besloot: ik ga studeren. Ik koos voor rechten.”

Viruswaarheid-jurist Jeroen Pols: Ik verwacht dat er nog een heleboel lijken uit de kast van de overheid komen
Beeld Maartje Geels

Jeroen Pols (1968) groeide op in Zuid-Limburg. Na het vwo reisde hij jarenlang de wereld rond. In 2000 werd hij in Nederland aangehouden en in hoger beroep veroordeeld tot een gevangenisstraf van 4,5 jaar vanwege drugshandel. In de gevangenis rondde Pols de studie rechten af. Hij verhuurt panden in het Duitse Bremerhaven en is jurist. Namens de coronasceptische actiegroep Viruswaarheid voerde hij ruim tien procedures tegen de staat, waaronder die over de avondklok. Samen met zijn vrouw en twee kinderen (23 en 16) woont hij in Vogelenzang.

Door die beslissing groeten vreemden hem nu op straat. En ontvangt hij bedreigingen. Want als jurist van Viruswaarheid, de actiegroep die onder meer in de rechtszaal ageert tegen het coronabeleid, is Pols omstreden. Tegenstanders van Viruswaarheid noemen hem een complotwappie, een verwaande kwast die schadelijke leugens verspreidt. Maar mensen die zich solidair tonen met de groep en stellen dat het coronavirus helemaal niet zo gevaarlijk is als wetenschappers, het kabinet en de media doen voorkomen, prijzen Pols’ kennis en volharding.

Pols is de man die de voorzieningenrechter ervan overtuigde dat de juridische basis onder de invoering van de avondklok rammelde. Hij is de persoon die het gerechtshof in Den Haag wraakte in het hoger beroep dat op dat vonnis volgde. En de jurist die steeds herhaalt nog lang niet klaar te zijn met procederen tegen de staat.

Samen met Willem Engel, de voorman met de dreadlocks, heeft hij besloten in cassatie te gaan tegen de avondklokuitspraak van het hof. Ook staan er nog twee hoger beroepen op de rol en zijn de mannen van plan nieuwe zaken aan te spannen, waaronder een bodemprocedure tegen alle coronamaatregelen.

“Al achttien jaar voer ik procedures tegen de overheid”, zegt Pols boven een kop dampende thee. Gehuld in een donkerblauwe coltrui, kakikleurige broek en sokken zit hij aan de keukentafel van zijn kleurrijke rijtjeshuis in Vogelenzang. Zijn telefoon trilt veelvuldig.

“Eerst samen met Cees Engel, de vader van Willem. Tegen het einde van mijn detentie kwam ik hem tegen in de gevangenis. Nadat we vrijkwamen hielp ik hem jarenlang met zijn juridische strijd tegen verschillende gemeenten, waaronder Rotterdam.”

Wat heeft u precies tegen de overheid?

“Ik vind dat de overheid er voor de bevolking moet zijn. Dat is nu niet het geval, het systeem is verziekt. Misschien merk je dat niet zo snel als je een vaste baan hebt, een hypotheek en noem maar op. Maar kijk naar de slachtoffers van de toeslagenaffaire. Zij hebben het ware gezicht van de overheid gezien. Hun vertrouwen in de democratische rechtsstaat is verdwenen.

Zijn gelaat verhardt. “Die affaire is het topje van de ijsberg. Er zijn een heleboel mensen, vaak aan de rand van de samenleving, die verstrikt raken in de bureaucratie en tegenover die enorme overheid komen te staan. Wekelijks krijg ik brieven met verzoeken of ik hen wil helpen. De overheid verplettert mensen.

“Het coronabeleid is daarvan een onderdeel. Door alle maatregelen gaat het land kapot. En waarom? Als ik tegenover de staat sta in de rechtszaal, gaat het over modellen en mutaties, worden beelden uit Bergamo en Londen aangehaald. Wat is er in die steden aan de hand? Overtuig mij met met feiten en getallen, zodat ik weer iets anders kan gaan doen, zoals piano spelen.”

Zonder de maatregelen zouden de intensive cares zijn overstroomd.

“We hebben inderdaad een probleem, maar dat is niet het virus. De overheid heeft de gezondheidszorg uitgekleed. Het afgelopen decennium zijn talloze ic-bedden wegbezuinigd, terwijl de bevolking juist groeit en vergrijst. Dát is het probleem. Bovendien kan ik nergens wetenschappelijk bewijs vinden over het nut van lockdowns.”

Bent u geboren als overheidsscepticus?

“Nee. De kiem is gelegd in mijn tijd in gevangenschap. Ik had wetten overtreden en we hebben als samenleving afgesproken dat je daarvoor moet boeten. Ik ben veroordeeld en heb ruim drie jaar in de gevangenis gezeten. Klaar. Ik accepteerde mijn straf.

“Maar de manier waarop de overheid zich tijdens het strafproces heeft gedragen, kan ik niet accepteren. Zo heeft de officier van justitie mijn vrouw bij zich geroepen, die nergens in de dossiers voorkwam en niets met mijn illegale activiteiten te maken had. Hij wilde haar kapot maken. Ze dreigde ontslagen te worden bij het bedrijf waarvoor ze werkte, maar ze heeft de aangespannen ontslagprocedure gewonnen.

“Ook in de gevangenis zelf zag ik weinig menselijkheid, het is daar kil en liefdeloos. Je wordt met achterdocht benaderd. Ik voelde me daar machteloos, overgeleverd aan de grillen van degenen aan wie je bent overgeleverd. Net als in deze pandemie eigenlijk.”

Zijn die procedures tegen de overheid dan een vorm van wraak?

“Absoluut niet. Ik ben geen boze man.”

Wat is uw ultieme doel?

“Ik vind het belangrijk om een menselijke samenleving te hebben. Jij en ik zijn het niet met elkaar eens, maar we kunnen elkaar nog wel met waardigheid behandelen.

Viruswaarheid-jurist Jeroen Pols: Ik verwacht dat er nog een heleboel lijken uit de kast van de overheid komen
Beeld Maartje Geels

“Om dat te bereiken hebben we misschien een directere vorm van democratie nodig. In ieder geval moet het hele systeem op de schop, moeten de bestuurders van nu plaatsmaken voor mensen die daadwerkelijk de belangen van de bevolking behartigen.”

Er komen verkiezingen aan.

“Wat zijn die waard als de media hun taak niet naar behoren uitvoeren, functioneren als verlengstuk van mensen die invloed hebben? De toeslagenaffaire, zeg je? Mooi dat jullie die onder de aandacht hebben gebracht, maar toen stonden de slachtoffers al jarenlang in de kou. Ik zie bestuurders als militairen, de media als de mitrailleur in hun handen.

“Ik denk en hoop dat mensen langzaam zien wat er aan de hand is in ons land, mede door de informatie die wij met die procedures boven water halen. In mijn ogen is een democratische rechtsstaat gebaseerd op transparantie, de burger moet de overheid kunnen controleren. Maar onze overheid is alles behalve transparant.

“Al achttien jaar doe ik informatieverzoeken. Ik krijg dikke pakketten papier toegestuurd, vrijwel alle tekst is zwart gemaakt. Die geslotenheid heb ik het nieuwe normaal zien worden. Hoe kunnen wij controleren wat zij doen? Ik verwacht dat er nog een heleboel lijken uit de kast van de overheid gaan komen.”

Pols werd in 1968 geboren in Duitsland en groeide op in Zuid-Limburg. De jurist werd vrij opgevoed. Als tweede in een gezin van vier, kon hij doen en laten wat hij wilde. Hij was een onopvallend kind, stelt hij.

“Ik houd niet van feestjes, had voor mijn 25ste nog nooit gedronken of een sigaret gerookt. Ik ben ongelofelijk saai. Toch ben ik van al mijn broer en zussen de enige die op het verkeerde pad terecht is gekomen.”

U was 25 toen u voor het eerst werd opgepakt, in Spanje. Daar zat u negen maanden in voorarrest, maar u bent nooit veroordeeld. Hoe kwam het dat u het criminele pad op ging?

“Na het vwo begon ik aan een studie economie in Amsterdam. Maar ik voelde een soort van onrust. Dat zit in me. Nu weet ik hoe ik die onrust kan kanaliseren. Het maakt dat ik me kan vastbijten in zaken. Maar toen ben ik die onrust op de verkeerde manier gaan gebruiken.

“Ik was een avonturier. Hop, daar ging ik op mijn negentiende naar Istanbul om een bedrijfje te starten. Later zat ik veel in Spanje. Daar kwam de xtc-pil op. Die drugs was daar illegaal, maar hier in Nederland werd de samenstelling steeds aangepast waardoor de pillen niet onder de Opiumwet vielen. Bovendien waren ze hier veel goedkoper.

“In het begin deed ik het zelf. Ik begon met het smokkelen van een klein zakje, maar niet veel later vloog ik met een koffer vol pillen naar Spanje. Ik wil het niet romantiseren, drugshandel is een spel dat enkel verliezers kent, maar het was enorm spannend. Het geld was leuk, maar bijzaak, ik heb nooit dure hobby’s gehad.”

Heeft u spijt van uw criminele carrière?

“Mijn straf heb ik uitgezeten, de afgelopen twintig jaar heb ik niks verkeerds gedaan. Ik denk haast nooit terug aan die periode. Als ik mijn tienjarige zelf zou kunnen toespreken, zou ik zeggen: ga de criminaliteit niet in. Begin eerder met studeren. Pas op latere leeftijd heb ik gemerkt dat ik me daarin thuisvoel en ik iets kan met de kennis die ik heb vergaard.

“Aan de andere kant heb ik mijn tijd in de gevangenis als heel waardevol ervaren. Die heeft me gevormd. Als je niks meer hebt, niet eens je vrijheid, kom je tot de kern. Zo voelde ik me voor mijn straf veiliger als ik geld had. Nu ben ik dat kwijt. Samen met Jan Engel (de broer van Willem, red.) heb ik onroerend goed in Bremerhaven. Inderdaad, in een deel van die panden huizen sekswerkers. Wij hebben ervoor gezorgd dat die meisjes op een waardige manier hun werk kunnen doen.

“De inkomsten die ik uit de verhuur van die huizen krijg, zijn voldoende om van te leven. Anders dan voorheen, verlang ik niet naar méér geld. Die juridische procedures doe ik omdat ik het leuk vind.

“Met die studie heb mijn tijd in de gevangenis goed benut. In de cel merkte ik dat ik me urenlang kon concentreren. Op de muur hing een heel schema met elk tentamen dat ik nog moest maken. Vanuit mijn bed keek ik daar iedere dag naar. Had ik er een gehaald, zette ik een kruis.”

Waarom bent u geen advocaat geworden?

“Daar heb ik wel aan gedacht. Toen ik vrijkwam heb ik gelijk de benodigde verklaring omtrent gedrag gekregen en ben ik gaan praten bij de Orde van Advocaten. Die vond dat toen wat te snel.

“Later heb ik opnieuw een verzoekschrift ingediend. Toen mocht ik wel advocaat worden, maar ik heb besloten het niet te doen. Ik voelde niets voor de regels over uurtarieven en gedrag. Als jurist heb ik veel meer vrijheid dan een advocaat. Zo mag ik in de rechtszaal kritiek uiten op de rechtspraak.”

Viruswaarheid-jurist Jeroen Pols: Ik verwacht dat er nog een heleboel lijken uit de kast van de overheid komen
Beeld Maartje Geels

Pols biedt aan zijn werkkamer te laten zien. Die is gevuld met dikke stapels papieren, documenten die de basis vormen voor de procedures die Viruswaarheid aanspant. De planken aan de wand zijn gevuld met wetboeken. “Iedere dag sta ik om half vijf op. Dag en nacht werk ik aan de zaken.” De beste stukken schrijft hij ’s nachts. “Dan rook ik een jointje, pak ik een kladblok en begin te schrijven. Voor de procedures hoeven wij alleen de proceskosten en de procesadvocaat te betalen. Het dure werk, dat advocaten normaliter uitvoeren, doe ik zelf.”

Het gros van de procedures tegen de staat verloor Viruswaarheid. Overweegt u nooit de strijdbijl te begraven?

“Jullie zien alleen de uitkomst. Ik zie wat we bereikt hebben. Er is heel veel boven water gekomen. Zo heeft het RIVM toegegeven dat er geen wetenschappelijke onderbouwing is voor het mondkapje. Viruswaarheid doet aan informeren. We dwingen de overheid tot transparantie.

“Bovendien bereiken we met die procedures een heleboel mensen. Die kunnen zelf luisteren naar het verhaal van de overheid en zo hun eigen conclusies trekken. En een functie van die zaken is documentatie. Er wordt vastgelegd wat de rechtspraak heeft gedaan in deze periode. Dus nee, ik ben nog lang niet klaar.”

Lees ook:

Tegenstanders noemen het een wappieclub, zelf zien ze zich als het verzet: dit is Viruswaarheid

Aanhangers van Viruswaarheid vinden het afsluiten van de gehele samenleving buitenproportioneel. De actiegroep heeft sinds de tweede golf een nieuw front geopend, waar jurist Jeroen Pols zich thuis voelt.

De ontknoping van het hoger beroep rond de avondklok: hof vernietigt oordeel lagere rechter

Het hoger beroep rond de avondklok is na enkele cliffhangers ten einde gekomen. Het Haagse gerechtshof vernietigde vrijdag het eerdere oordeel van de rechter om de maatregel per direct te schrappen. Viruswaarheid kan nog in cassatie gaan.