Biden en het Midden-Oosten: een bombardement en sancties, maar daarmee nog geen ambities
Heel voorzichtig worden de eerste contouren van het Midden-Oostenbeleid van Joe Biden zichtbaar. Maar echte ambities toont hij nog niet.
Wie wil weten hoe de nieuwe president van de VS denkt over het Midden-Oosten en de Amerikaanse belangen daar, kan de kalender erbij pakken. Nog geen week nadat een door Iran gesteunde militie raketten afvuurde op een basis in Irak waar Amerikanen werken, kwam het antwoord van Joe Biden: een bombardement op met Iran gelieerde groepen in Syrië.
Heel wat langer duurde het tot de premier van Israël, Benjamin Netanyahu, Biden te spreken kreeg. Pas een kleine maand na diens aantreden kon hij hem persoonlijk feliciteren, een eeuwigheid voor zo’n belangrijke bondgenoot.
En voor onbepaalde tijd zit de Saudische kroonprins Mohammed Bin-Salman op de diplomatieke strafbank. Afgelopen vrijdag maakte de regering-Biden een rapport van de inlichtingendiensten openbaar over de dood in 2018 van de Saudische journalist, en Amerikaans ingezetene, Jamal Khashoggi in het Saudische consulaat in Istanbul. Dat zet het officiële stempel op wat al lang bekend was: dat de VS de feitelijke heerser van Saudi-Arabië zien als de opdrachtgever van die moord.
Het ministerie van buitenlandse zaken riep een nieuwe categorie inreisverboden in het leven tegen functionarissen die buiten hun eigen land activisten en journalisten te na komen. De officiële naam: het Khashoggi-verbod. Maar al zal hij niet snel naar Washington worden uitgenodigd, in de lijst van 76 Saudische functionarissen die als eersten zo’n verbod kregen, komt Mohammed bin Salman niet voor. Dat ging de regering-Biden weer net iets te ver bij zo’n belangrijke bondgenoot.
Trump wist dit ook al
Zo dacht Donald Trump er ook al over. Die hield het rapport over de moord geheim. Hij benadrukte dat Mohammed bin Salman volhield dat hij niet op de hoogte was van wat een eigenmachtige actie zou zijn geweest van zijn persoonlijke lijfwachten. En in één adem voegde de toenmalige Amerikaanse president eraan toe dat Saudi-Arabië in korte tijd wel voor 400 miljard aan wapens in de VS had gekocht.
Maar die worden nog even niet geleverd – de regering-Biden bestudeert of die transactie wel in het landsbelang is, en of ze niet gebruikt zullen worden in de burgeroorlog in Jemen, waar Saudi-Arabië en Iran in een onverklaarde oorlog verwikkeld zijn.
Biden vertelde vrijdag dat hij in een telefoongesprek met de Saudische koning Salman heeft benadrukt dat er vanaf nu een andere wind waait als het om mensenrechten gaat. Hij wil maandag duidelijkheid geven over hoe hij de relatie met het land ziet.
Politiek moeras
Dat levert bij elkaar opgeteld nog geen helder beeld op van het Midden-Oostenbeleid van Biden. En misschien is dat tegelijkertijd precies het juiste beeld. Hoewel Biden er heus wel ideeën over heeft, weet hij uit ervaring – als senator en vicepresident – hoe snel de vredestichtende ambities van Amerikaanse presidenten vastlopen in het politieke moeras dat het Midden-Oosten is.
Het viel buitenlandexperts in de VS op dat na Bidens aantreden de Midden-Oostenafdeling van de Nationale Veiligheidsraad personeel moest inleveren ten gunste van de afdeling die over Zuid-Azië gaat.
En op het ministerie van defensie heeft de nieuwe minister, Lloyd Austin, drie adviseurs benoemd voor wat hij kennelijk ziet als de belangrijkste uitdagingen voor de komende tijd: China, de coronapandemie en klimaatverandering.
Lees ook:
Gaat het Biden lukken Iran aan tafel te krijgen?
Sinds het aantreden van president Joe Biden wacht de hele wereld op het moment dat de VS en Iran weer met elkaar gaan onderhandelen over een nieuw nucleair akkoord.