Direct naar artikelinhoud
ReportageAvondklokrellen

Na de zwaren rellen van het weekend gaat het maandag weer fout

Een grote groep jongeren zoekt de confrontatie met de politie op de Beijerlandselaan en bekogelt de aanwezige politie met stenen en vuurwerk. De mobiele eenheid is aanwezig en heeft charges uitgevoerd om de straat leeg te vegen.Beeld ANP

Een dag na de ‘zwaarste rellen in veertig jaar’, was het maandagavond weer onrustig in onder meer Geleen, Rotterdam, Zwolle en Amsterdam. Burgemeesters roepen op het hoofd koel te houden, de politie heeft volgens hen de situatie nog onder controle. 184 mensen werden gearresteerd.

en

Met hamer en spijkers en grote platen hout barricadeerden ondernemers maandagmiddag de glazen gevels van hun winkels en horecazaken. Zoals café Superette, aan de Molukkenstraat, in Amsterdam-Oost, waar gisteravond tientallen jongeren slaags raakten met de politie. En niet voor niets, blijkt later op de avond als de ruiten van buurman Brouwerij Oedipus, in het monumentale badhuis op het Javaplein, sneuvelen.

Even voor achten is het vooral nieuwsgierig publiek, zenuwachtige buurtbewoners die toch even een rondje maken om te kijken waarom er zo veel politiebusjes door de straten rond het kruispunt Molukkenstraat en Insulindeweg rijden. De Albert Heijn is al dicht, de glazen pui is van binnenuit gebarricadeerd met een rij winkelwagens. Ervoor hangen plukjes jongeren, hoofd verscholen in capuchons en achter mondkapjes, jointjes draaiend, in afwachting van wat komen gaat. Ze zijn afgekomen na oproepen in diverse appgroepen en op sociale media met teksten als ‘we gaan ze laten zien wat WAR is!!!!’

Met die oorlog lijkt het in eerste instantie mee te vallen, maar rond half negen slaat alsnog de vlam in de pan. De politie wordt bekogeld met vuurwerkbommen, de ME voert charges uit op het kruispunt. Tientallen jongeren proberen een politiebusje omver te gooien, wat niet lukt - wel sneuvelt er een ruit. Geschreeuw, getoeter, luide vuurwerkknallen, een politiehelikopter die laag boven de buurt cirkel: een uur lang klinkt het lawaai door de buurt. Rond tien uur is het weer rustig in Amsterdam-Oost, de politie pakt uiteindelijk elf personen op. 

Twitter bericht wordt geladen...

Op deze plekken liep het gisteren uit de hand

In Geleen greep de politie in toen grote groepen jongeren zich verzamelden met de kennelijke bedoeling om te gaan rellen. De ordehandhavers probeerden de jongeren uit elkaar te drijven. Volgens de politie hadden zich tussen de 100 en 150 jongeren verzameld in het stadscentrum, en werd vuurwerk afgestoken. Ook zouden er vernielingen zijn aangericht. Beelden op social media, veelal gepost vanuit huiskamers, toonden grote groepen jongeren die door de straten van de Limburgse stad renden, op hun hielen gezeten door de politie.

In Rotterdam-Zuid zocht vanaf zeven uur ‘s avonds een tot honderden jongeren aanzwellende menigte de confrontatie met de politie. Een groep op de Beijerlandselaan bekogelde de aanwezige dienders met stenen en vuurwerk. De ME voerde charges uit om de straat leeg te vegen, waarbij ook een waterkanon werd gebruikt. Er werden enkele aanhoudingen verricht. De jongeren richtten vernielingen aan en stichtten brandjes, meldde de politie. Er zijn onder meer bushokjes gesneuveld. Vervoerder RET leidde bussen en trams om rond de Beijerlandselaan.

In Amsterdam-Oost was het onrustig rond de Molukkenstraat. Jongeren schoten vuurwerk af, auto’s reden toeterend rond. Op beelden van de lokale zender AT 5 was te zien hoe jongeren probeerden een politiebusje om te gooien. Politie-eenheden waren in groten getale aanwezig en voerden charges uit. Zeker acht personen werden aangehouden.

In Zwolle voerde de ME charges uit. Tegen negen uur hadden ruim honderd relschoppers zich in het centrum van de stad verzameld, en werden ruiten van politiebusjes ingegooid. Daarop sloot de politie het centrum hermetisch af. Diverse relschoppers werden aangehouden.

In Amersfoort meldde de politie confrontaties met enkele tientallen jongeren.

De politie in Noord-Holland heeft vijf personen aangehouden voor het oproepen tot geweld. Ze worden ervan verdacht op social media oproepen te hebben geplaatst om te gaan rellen in onder meer Alkmaar, Purmerend en Hoorn. De politie sluit meer aanhoudingen niet uit.

Maandag werden de wonden gelikt van ‘de heftigste rellen in veertig jaar’, zoals de Nederlandse Politiebond de wanorde van zondag beschreef. Relschoppers lieten in Eindhoven de diepste sporen na, waar grote schade werd aangebracht aan het centraal station. Nog veertien andere steden waren het toneel van ernstig geweld. 

Crimineel geweld 

Politici, burgemeesters en veiligheidsdiensten spraken maandag unaniem schande van de rellen op zondag. Demissionair premier Mark Rutte noemde het ontoelaatbaar, onacceptabel en crimineel geweld dat niets te maken had met demonstreren voor vrijheden.

Van versoepeling of het terugdraaien van de avondklok, die zaterdag van kracht werd, zal daarom ook geen sprake zijn, zei Rutte. Hij deed een oproep aan familie en vrienden van de relschoppers: “Zorg ervoor dat dit stopt”. In het weekend werden 250 tot 300 mensen opgepakt, van wie er maandag nog tientallen vast zaten. 

Tijd om de balans op te maken en het weekend te evalueren was er echter nauwelijks, want al in de loop van de maandag kondigden de volgende rellen zich via sociale media aan. Het Veiligheidsberaad, een overleg tussen de burgemeesters van de 25 veiligheidsregio’s, politie en justitie, maandagmiddag, moest daarom noodgedwongen vooruitkijken in plaats van terug. Maandagavond werden bij rellen door het hele land zeker 184 mensen gearresteerd.

Ter sprake kwam de ‘gereedschapskist’ van burgemeesters. Die werd ook meteen geleegd. In veel steden kondigden burgemeesters een noodbevel af voor de binnenstad. Mensen die er niets te zoeken hebben kunnen dan door de politie worden gesommeerd om te vertrekken. Ook werd er in meerdere steden een noodverordening van kracht, zodat de politie eenvoudiger kan handhaven, preventief mag fouilleren en voertuigen staande mag houden.

Andere maatregelen kwamen wel aan bod, zoals de inzet van defensie, maar zijn nu nog niet aan de orde zei voorzitter Hubert Bruls, burgemeester van Nijmegen. Op de korte termijn kan de politie het aan, vanaf maandag ondersteund door boa’s.

Bruls drong erop aan het hoofd koel te houden en vooral geen ophitsende woorden of oorlogstermen te gebruiken. Het leek een direct standje voor collega-burgemeester John Jorritsma van Eindhoven, die zondag duidelijk geëmotioneerd sprak van een dreigende burgeroorlog. De relschoppers noemde hij ‘het schuim van de aarde’. Bruls wilde geen voorbeelden noemen.

Rellende meute

Ook een verbod op demonstraties komt er voorlopig niet. Hoofd operaties van de politie Willem Woelders riep maandagochtend op om demonstraties de komende periode te verbieden of fors in te perken. “Je moet je afvragen of demonstreren nog kan”, zei hij.

Woelders constateerde dat het voor de politie, die weliswaar wordt ondersteund door de Mobiele Eenheid en de Koninklijke Marechaussee, ingewikkeld is om op veel plaatsen tegelijk op te treden. Hij noemde het ‘uniek’ dat het op zoveel plekken zó losbrak zondag, het geweld richting agenten was ‘verbijsterend’. Zeker twee agenten raakten zondag gewond.

Het veiligheidsberaad wees een demonstratieverbod van de hand. “Dat kan echt niet en willen we niet”, zeiden zowel voorzitter Bruls als minister Ferd Grapperhaus (justitie en veiligheid). Wel kunnen burgemeesters nadenken over beperkingen rond een demonstratie zoals het toelaten van een maximum aantal mensen. Bruls zei dat demonstreren een grondrecht is en een rellende meute niet wordt gestopt door een demonstratieverbod.

Terwijl Bruls de pers te woord stond, was er op verschillende plekken in Nederland alweer hommeles. In het Limburgse Geleen bleken voorzorgsmaatregelen van ondernemers geen overbodige luxe, daar vonden stevige confrontaties tussen de politie, marechaussee en relschoppers plaats. Ook op andere plekken in het land was het weer erg onrustig, zoals in Rotterdam-Zuid en de Haagse Schilderswijk. 

Lees ook: 

Was het harde politieoptreden dit weekend wel zo’n goed idee? ‘Vergis je niet in de moedeloosheid van mensen.’

Plunderingen, brandstichtingen en voor tonnen aan schade: het liep vreselijk uit de hand dit weekend toen relschoppers in opstand kwamen tegen de avondklok. Heeft de politie wel goed ingegrepen?