Klimaatgezant John Kerry maakt klimaat weer ‘topprioriteit’ van de VS
Het IMF gaat landen voortaan toetsen op klimaatactie, zo bleek maandag op de online klimaattop in Den Haag, waar de VS voor het eerst sinds jaren weer meepraten.
Klimaatgezant John Kerry bracht de Verenigde Staten maandag terug aan de ‘klimaattafel’, al was het via een videoverbinding. “We zijn trots om terug te zijn”, zei Kerry tegen Mark Rutte, voorzitter van de online top in Den Haag over het opvangen van de effecten van klimaatverandering.
Kerry verzekerde Rutte en de meekijkende wereldleiders dat het klimaat ‘topprioriteit’ is van de nieuwe Amerikaanse president Joe Biden. “Hij weet dat we ongekende maatregelen moeten nemen en weinig tijd hebben.” Maar volgens Kerry past de VS nederigheid, “na onze afwezigheid van de afgelopen jaren”.
De voormalig president Donald Trump trok de VS terug uit het klimaatakkoord van Parijs, waaraan Kerry destijds als minister van buitenlandse zaken nauw betrokken was. Biden zette vorige week direct na zijn inhuldiging een nieuwe handtekening onder ‘Parijs’. De VS gaan weer investeren om de opwarming van de aarde te beperken tot maximaal 2 graden. Kerry zei dat de kritieke grens volgens wetenschappers zelfs op 1,5 ligt.
De Chinese vice-premier Han Zheng riep de internationale gemeenschap op de nationale inspanningen om klimaatverandering op te vangen te verdubbelen, om de doelen van Parijs te halen. China verwacht in 2060 kimaatneutraal te zijn, Europa en de VS willen dat al in 2050 bereiken.
‘Een win-win-win-win-situatie’
Directeur Kristalina Georgieva kondigde aan dat het Internationaal Monetair Fonds voortaan het economische beleid van landen gaat toetsen op hun klimaatacties. Het IMF wil zo de overgang naar een CO2-arme en klimaatbestendige economie stimuleren. Klimaatactie kan na de coronapandemie de economie juist stimuleren, zei Georgieva, die sprak van een win-win-win-win-situatie: “Het is goed voor economische groei, banen, de volksgezondheid en de planeet.”
De Duitse kanselier Angela Merkel en de Franse president Emmanuel Macron beloofden miljoenen in de aanpak van de gevolgen van de opwarming van de aarde en de stijgende zeespiegel. Die treffen vooral armere landen, die zelf het geld niet hebben om de nodige maatregelen te betalen, waarschuwde secretaris-generaal van de Verenigde Naties António Guterres. Daarvoor is volgens de VN nu al 70 miljard dollar per jaar nodig en dat bedrag zal alleen maar oplopen.
Met alleen premier Rutte en minister Cora van Nieuwenhuizen aan tafel bij presentator Sacha de Boer en een reeks wereldleiders op het beeldscherm ademde de klimaattop een heel andere sfeer dan gebruikelijk. “Ook dit is adaptatie", constateerde Eurocommissaris Frans Timmermans, die net als veel andere deelnemers een parallel trok met de coronacrisis. “We moeten snel handelen en geen mensen achterlaten.”
Het is de bedoeling dat de online top dinsdag wordt afgesloten met een agenda vol oplossingen en plannen tot 2030.
Klimaatexpert Louise van Schaik: Nu zien wat er van de beloften terecht komt
“Ontzettend goed dat zoveel belangrijke mensen zich uitgesproken hebben over het belang van bescherming tegen de klimaatrisico’s”, reageert klimaatexpert Louise van Schaik van het kennisinstituut Clingendael. Zij volgde de digitale conferentie maandag op de voet. Van die positieve noot stapt de expert snel over op reserves. “We moeten wel afwachten wat er in praktijk terechtkomt van alle mooie beloften.” Van Schaik vergelijkt de klimaattop met een ‘schoonheidswedstrijd’. “Alle leiders willen, terwijl de wereld online meekijkt, graag zeggen hoe belangrijk ze het klimaat vinden, hun successen delen.” Neem dat met een korrel zout, aldus Van Schaik.
“De échte verandering moet komen van wetten, financiering en verandering in de haarvaten van de maatschappij.” De toezeggingen van leiders, bedrijven en steden om de wereld te beschermen tegen klimaatgevaren kwamen constructief, maar ook algemeen op haar over. “Meer dan een mooi signaal, om het urgente probleem van klimaatverandering te agenderen, is zo’n top niet.” Dat is niet cynisch, zegt van Schaik, maar realistisch. Ze wijst erop dat rijke landen tot dusver niet over de brug komen met jaarlijks 100 miljard klimaathulp aan ontwikkelingslanden, ook al beloofden ze dat wel in het Parijs-akkoord. “De transparantie ontbreekt nog.” Ook is de realiteit volgens haar weerbarstig. “Hoe ga je bijvoorbeeld om met het geven van klimaatfinanciering aan een land met een corrupte leider?”
Wat Van Schaik aangenaam verraste, tijdens de top die Nederland maandag hield, was de concrete toezegging van de Franse president Emmanuel Macron om 6 miljard euro in klimaatadaptatie te steken. “Fijn, een hard getal.” Van andere landen hoorde ze vrijblijvende pleidooien, in online filmpjes. “Dat is een nadeel van zo’n digitale top. Leiders spreken mooie woorden in een voorbereid script. Zo is er minder interactie met kritische ngo’s en media.” Hierdoor bleven de allergrootste knelpunten onbesproken op de top, zegt de Clingendael-expert. “Hoe gaan we om met eilanden die over tien jaar al ondergelopen zijn? Wat te doen met gebieden waar de hitte toeneemt tot een onleefbaar niveau? Dat hoorde ik niet tijdens de top.”
Van Schaik hoopt dat de beloften van de top een opmaat zijn naar concrete maatregelen. “Vooral over de financiering van adaptatie uitwerking nodig. Transparantie is nodig.” De nieuwe, grote VN-klimaattop in Glasgow later dit jaar kan een stok achter de deur zijn. “Dat wereldleiders hier, ondanks corona en de duizend dingen in hun agenda over hebben gesproken biedt houvast, als startpunt voor verdere onderhandeling.”
Frank Straver
Lees ook:
Van 30 miljard naar 300 miljard voor het klimaat. Is de situatie zo nijpend?
De wereld moet tien keer zoveel geld uitgeven om zich schrap te zetten tegen klimaatgevaren. Geen 30 miljard dollar per jaar maar 300 miljard, stelde het in Groningen gevestigde VN-bureau voor klimaatadaptatie (GCA) vrijdag. Drie vragen aan GCA-directeur Patrick Verkooijen.
De kwelders bij Delfzijl zijn een voorbeeld voor de rest van de wereld in strijd tegen de zeespiegelstijging
Bij Delfzijl zijn kwelders aangelegd als buffer tegen bodemdaling en zeespiegelstijging. Ze zijn een voorbeeld voor de rest van de wereld op de klimaattop adaptatie, die Nederland organiseert.
Met de VS weer aan boord, is er weer hoop voor het Klimaatakkoord van Parijs
Er is weer hoop voor het klimaat, nu de Amerikaanse president Joe Biden een decreet heeft ondertekend waarmee de Verenigde Staten terugkeren in het Klimaatakkoord van Parijs. Maar het zal niet gemakkelijk worden voor Biden om zijn plannen voor schone energie uit te voeren.